Πριν από 20 χρόνια, ο Αμερικανός οικονομολόγος Στίβεν Λι Τζεν και ο Τούρκος συνάδελφός του, Φατίχ Γιλμάζ, διατύπωσαν τη θεωρία του «Χαμόγελου του Δολαρίου». Μια θεωρία που εξηγούσε τη φαινομενικά αντιφατική σχέση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών και της αξίας του δολαρίου: Το αμερικανικό νόμισμα κερδίζει σε αξία, όταν η αμερικανική οικονομία είτε αναπτύσσεται έντονα είτε βιώνει βαθιά ύφεση.
Πρώην οικονομολόγος στο ΔΝΤ και στη Morgan Stanley και σήμερα διευθύνων σύμβουλος της Eurizon SLJ Capital, ο Τζεν εξηγεί τη θεωρία του με απλά λόγια: Είτε η αμερικανική οικονομία υπολείπεται είτε ξεπερνά σημαντικά τις υπόλοιπες οικονομίες του κόσμου, το δολάριο τείνει να είναι ισχυρό και να αυξάνεται σε αξία σε σύγκριση με άλλα νομίσματα. Αυτό σημαίνει ότι, και σε περίπτωση ανώμαλης προσγείωσης ή ακόμη και κατάρρευσης της οικονομίας των ΗΠΑ, όλοι σπεύδουν στο «ασφαλές καταφύγιο» και αρχίζουν να αγοράζουν δολάρια, προκαλώντας την άνοδό του.
Και αυτό, παρά το γεγονός ότι το δολάριο, ως παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, έχει υποχωρήσει στο 60% τα τελευταία χρόνια και το μερίδιο αγοράς της αμερικανική οικονομία, ως ποσοστό της παγκόσμιας, έχει συρρικνωθεί σταθερά εδώ και δύο δεκαετίες.
Τώρα όμως, ο «πατέρας» της θεωρίας του «Χαμόγελου του Δολαρίου» προειδοποιεί για τεράστιους κινδύνους για το δολάριο. «Υπάρχει μια σημαντική ανισορροπία στον κόσμο που θέτει το δολάριο σε ευάλωτη θέση», λέει ο Τζεν.
Σύμφωνα με τον πατέρα του «Χαμόγελου», οι επενδυτές σε δολάρια, ενδέχεται να θελήσουν να επανεξετάσουν τις θέσεις τους και δεν θα έχουν πολλά για να… «χαμογελούν».
Ο δείκτης δολαρίου υποχωρεί
Ο δείκτης δολαρίου έχει υποχωρήσει περίπου 8% από την κορύφωσή του τον Φεβρουάριο, ενώ όλα τα ασιατικά νομίσματα έχουν ανακάμψει έναντι του δολαρίου, τον τελευταίο μήνα.
«Το αμερικανικό νόμισμα αντιμετωπίζει μια ρευστοποίηση 2,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, καθώς οι ασιατικές χώρες μειώνουν τα αποθέματά τους στο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα», λέει ο Στίβεν Λι Τζεν. «Οι Ασιάτες εξαγωγείς και επενδυτές είναι πιθανό να έχουν συσσωρεύσει ένα ‘‘εξαιρετικά μεγάλο’’ βουνό δολαρίων τα τελευταία χρόνια, αυξάνοντας έτσι το εμπορικό πλεόνασμα της περιοχής με τις ΗΠΑ», λέει ο Τζεν.
Με την κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου από τον πρόεδρο Τραμπ, ορισμένοι Ασιάτες επενδυτές ενδέχεται τώρα να επαναπατρίσουν μεγάλα τμήματα των κεφαλαίων τους ή να αυξήσουν την αντιστάθμισή τους έναντι ενός αποδυναμωμένου δολαρίου. Αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια έξοδο από το αποθεματικό νόμισμα -πιθανώς, περίπου της τάξης των 2,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων- και να δημιουργήσουν ισχυρό κίνδυνο πτωτικής πορείας για το πράσινο νόμισμα, έναντι των ασιατικών».
«Λεμπρόν και Τζόρνταν»
Αρκετές ανατιμήσεις νομισμάτων, λόγω της αλλαγής της παγκόσμιας εμπορικής τάξης από τον Τραμπ, απειλούν τη μακροπρόθεσμη ελκυστικότητα του δολαρίου, αναγκάζοντας τους επενδυτές να επανεξετάσουν τις στρατηγικές τους.
Είναι σαν να έχεις μια ομάδα του NBA και τον Λεμπρόν Τζέιμς ως σταρ. Ξαφνικά, ένας «νέος Μάικλ Τζόρνταν» είναι διαθέσιμος. Προφανώς, θα αντάλλαζες τον Λεμπρόν με τον νέο Τζόρνταν, επειδή είναι ο παίκτης με την καλύτερη απόδοση.
Δεν είναι ότι ο Λεμπρόν είναι χάλια, απλώς υπάρχει μια καλύτερη εναλλακτική εκείνη τη στιγμή, εξηγούν με μπασκετικό παράδειγμα, παράγοντες της αγοράς.
Από το χαμόγελο στον θυμό
«Σε λίγο περισσότερο από 100 ημέρες, ο πρόεδρος Τραμπ έβαλε τέλος στην ευλογία του αμερικανικού νομίσματος, όχι μόνο λόγω της απρόβλεπτης εμπορικής του πολιτικής, αλλά και επειδή αμφισβήτησε για άλλη μια φορά την αγορά, που θα επιδεινώσει την οικονομική κατάσταση της χώρας με ακόμη μεγαλύτερα ελλείμματα και χρέος», προσθέτουν οι ίδιες πηγές.
Ο Γιώργος Σαραβέλος, επικεφαλής παγκόσμιας στρατηγικής συναλλάγματος στην Deutsche Bank, κάνει μάλιστα λόγο για τη «Θεωρία της Απογοήτευσης του Δολαρίου». Το δολάριο αντιμετωπίζει τώρα μία κατάσταση, κατά την οποία οποιοδήποτε από τα δύο πιο ακραία σενάρια κι αν συμβεί, η κατάρρευσή του πράσινου νομίσματος θα είναι η πιο πιθανή συνέπεια.
Σύμφωνα με τον Σαραβέλο, το δολάριο θα δοκιμαστεί τις επόμενες εβδομάδες, καθώς θα αποφασιστεί το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο από τον πρόεδρο Τραμπ και θα φανεί αν το έλλειμμα του προϋπολογισμού των ΗΠΑ θα συνεχίσει να αυξάνεται.
Στην περίπτωση ενός υπερβολικά τονωτικού σεναρίου δημοσιονομικής πολιτικής, με μειώσεις φόρων, όπως αυτές που υποσχέθηκε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Σαραβέλος αναμένει ότι το δολάριο θα υποχωρήσει στην αγορά και το αμερικανικό χρέος θα αυξήσει τις αποδόσεις του μέχρι τη λήξη του.
Στο άλλο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση Τραμπ θα ακολουθήσει μια υπερβολικά σκληρή δημοσιονομική πολιτική για να διορθώσει επειγόντως το πρόβλημα του χρέους, θα υπάρξει ύφεση και αυτό, αντί να λειτουργήσει ως ανοδική στήριξη για το δολάριο, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν, λόγω του καθεστώτος ασφαλούς καταφυγίου του νομίσματος, τώρα θα είναι αρνητικό για το πράσινο νόμισμα.
«Αυτό το σενάριο θα προκύψει, εάν ο αντίκτυπος της φορολογικής μεταρρύθμισης στις αγορές είναι πολύ εκτεταμένος και οι ΗΠΑ δεν έχουν άλλη επιλογή από το να προσαρμόσουν δραστικά τα δημόσια οικονομικά τους», τονίζει ο Ελληνας επικεφαλής παγκόσμιας στρατηγικής συναλλάγματος στην Deutsche Bank.
Μια ομαλή προσγείωση, χωρίς φόβους και χωρίς την ανάγκη για επιθετικές πολιτικές είναι το προτιμώμενο σενάριο για το δολάριο, σύμφωνα με τη θεωρία του Σαραβέλου.
Ο πρόεδρος Τραμπ φαίνεται να έχει αλλάξει τη γνώμη των αγορών για το δολάριο. Τουλάχιστον για όσο οι εμπορικές του πολιτικές απέναντι στον κόσμο παραμείνουν εχθρικές.
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")