Ως εκ τούτου, η μεγαλύτερη αδυναμία της ρωσικής οικονομίας δεν έχει διορθωθεί στο ελάχιστο, κάτι που καθιστά τη Μόσχα πολύ πιο ευάλωτη απ’ όσο θα ήθελαν να πιστεύουν ορισμένοι.
Τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου μειώθηκαν κατά 33,7% τον Ιούνιο σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα, πέφτοντας στα 494,8 δισεκατομμύρια ρούβλια, ποσό που είναι το χαμηλότερο από τον Ιανουάριο του 2023. Η δραματική συρρίκνωση οφείλεται αφενός, στις συνεχιζόμενα χαμηλές τιμές πετρελαίου και αφετέρου, στην ενίσχυση του ρουβλιού έναντι του δολαρίου. Σε σχέση με τον Μάιο, τα έσοδα του Ιουνίου μειώθηκαν κατά 3,5%, παρά τη γεωπολιτική κρίση στη Μέση Ανατολή. Με το α’ εξάμηνο του 2025 να έχει ολοκληρωθεί, η συνολική πτώση των εσόδων έφτασε το 17% σε σχέση με το α’ εξάμηνο του 2024, αγγίζοντας τα 4,73 τρισεκατομμύρια ρούβλια.
Τα μειούμενα έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Πηγή: Bloomberg.
Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα δυσχερής για το οικονομικό επιτελείο της Ρωσίας, το οποίο καλείται να ισορροπήσει πολλές διαφορετικές δυνάμεις. Η αρχική πρόβλεψη για τα ετήσια έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου ήταν 10,94 τρισεκατομμύρια ρούβλια, ποσό που πλέον έχει προσαρμοστεί στα 8,32 τρισεκατομμύρια. Τα περσινά κέρδη ήταν 11,13 τρισεκατομμύρια ρούβλια. Ρεαλιστικά, όμως, υπάρχει η πιθανότητα ακόμα ευρύτερης συρρίκνωσης καθώς ο OPEC+, στον οποίο αποτελεί ηγετικό μέλος και η Ρωσία, βρίσκεται εν μέσω ενός πολέμου τιμών με τον μεγαλύτερο ανταγωνιστή της, τις ΗΠΑ. Το Κρεμλίνο έχει ήδη εγκρίνει περαιτέρω αυξήσεις της ημερήσιας παραγωγής πετρελαίου— και άρα νέα μείωση της τιμής του αργού— ωστόσο ο χρονικός ορίζοντας αυτού του μέτρου δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ.
Με τη Μόσχα να έχει αυξήσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της στο 6,3% του ΑΕΠ, τα συνηθισμένα οικονομικά στοιχεία εμφανίζονται σε θετική τροχιά εξαιτίας της πολεμικής οικονομίας. Αλλά η πραγματική εικόνα είναι πολύ διαφορετική. Η ρωσική οικονομία από την πτώση της ΕΣΣΔ έχει το εγγενές πρόβλημα ότι βασίζεται στα έσοδα από τα ορυκτά καύσιμα, χωρίς να έχει καταφέρει να διαφοροποιήσει την παραγωγική βάση της επαρκώς.
Ως εκ τούτου, η πρόσφατη κατάρρευση των τιμών έχει σημάνει συναγερμό για την κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, με αρκετούς αναλυτές να ανησυχούν για επανάληψη των οικονομικών κρίσεων της δεκαετίας του ’70 και του ’80 που εντέλει οδήγησαν στη διάλυση της ΕΣΣΔ. Μακροπρόθεσμα, το Κρεμλίνο θα αναγκαστεί να διατηρήσει την “πολεμική οικονομία” ακόμα κι αν καταλήξει σε συμφωνία εκεχειρίας στην Ουκρανία, καθώς οποιαδήποτε δραματική αλλαγή θα ανέτρεπε τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες.