τόσο στο TTF όσο και στα αλλά gas trading hubs της Ευρώπης, οι τιμές δεν πρόκειται να μειωθούν τους επόμενους μήνες και εάν μάλιστα επικρατήσει βαρύς χειμώνας τότε θα τις δούμε πάλι να ξεπερνούν τα € 100/MWh. Για λόγους που έχουμε αναφερθεί εκτενώς μέσα από την στήλη (εδώ, εδώ και εδώ) οι ευρωπαϊκές αγορές φ.αερίου και ηλεκτρισμού κινούνται σήμερα σε ένα περιβάλλον υψηλών τιμών που δεν πρόκειται να υποχωρήσουν εύκολα. Τόσο το διεθνές περιβάλλον προμήθειας αερίου (λχ. υψηλές τιμές LNG) όσο και οι δομικές αδυναμίες της ευρωπαϊκής αγοράς (λχ. περιορισμένη χωρητικότητα αποθηκευτικών χωρών, μικρή εγχώρια παραγωγή, συνεχιζόμενη αύξηση ζήτησης αερίου λόγω της πολιτικής της ΕΕ για απανθρακοποίηση) δεν αφήνουν περιθώρια για μια εκλογίκευση των τιμών σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Και εύλογα τίθεται το ερώτημα μήπως ήρθε η ώρα για στρατηγικές συμφωνίες προμήθειας αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο που έχει αποδεδειγμένα, βάσει της εμπειρίας και των ευρημάτων της τελευταίας δεκαετίας, σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου. Εάν η ΕΕ επιθυμεί πράγματι να εξασφαλίσει μια σχετική ανεξαρτησία στην προμήθεια αερίου και να επιτύχει μακροπρόθεσμα λογικές τιμές θα πρέπει σύντομα να προσαρμόσει την στρατηγική της ως προς την προμήθεια φυσικού αερίου και να προσανατολιστεί σε νέους προμηθευτές και ταυτόχρονα να εντείνει τις προσπάθειες της για αύξηση της εγχώριας,(δηλ.εντός των συνόρων της ΕΕ),παραγωγής.
Μια από τις πλέον υποσχόμενες περιοχές με άφθονα κοιτάσματα φυσικού αερίου, που μόνο ένα μικρό μέρος τους αξιοποιείται σήμερα, είναι αυτή της Ανατολικής Μεσογείου. Σήμερα αξιοποιούνται μόνο τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Αιγύπτου ενώ μέλλει να αναπτυχθούν αυτά που έχουν ανακαλυφθεί εντός της Κυπριακής ΑΟΖ και αυτά που έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα. Συνολικά, βάσει των όσων αναφέρει το US Geological Survey αλλά και στοιχείων των ίδιων των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, εκτιμάται ότι τα εντοπισθέντα αποθέματα φ. αερίου της Ανατ. Μεσογείου ανέρχονται στα 122 τρισεκ κυβικά πόδια (3,4 τρισεκ. κυβ. μέτρα) ενώ τα βεβαιωμένα και εμπορικά εκμεταλλεύσιμα στα 60 τρισεκ κυβ.μέτρα (1,68 τρισεκ. κυβ. μέτρα), ικανή ποσότητα για να καλύψει το σύνολο των αναγκών της Ευρώπης σε φ. αέριο για 45 χρόνια.
Σήμερα το Ισραήλ και η Αίγυπτος, έχουν σημαντική παραγωγή φυσικού αερίου (πάνω από 70 δισεκ. κυβ. μέτρα τον χρόνο) με αποτέλεσμα το αγαθό αυτό να διατίθεται σε τιμές εξωπραγματικά χαμηλές σε σχέση με το τι πληρώνουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής, όπως η σημερινή. Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη βρίσκονται αυτή την περίοδο πάνω από 10 φορές ποιο υψηλά σε σχέση με πριν από 18 μήνες, στα $ 30+ ανα MMBtu ( μονάδα θερμικής ενέργειας) Στον πίνακα που παραθέτουμε παρουσιάζεται σύγκριση μεταξύ τιμών Platts Ανατολικής Μεσογείου και διαφόρων ευρωπαϊκών gas hubs. Τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά ως προς την επικρατούσα τεράστια διαφοροποίηση τιμών μεταξύ Ανατ. Μεσογείου και Ευρώπης. Με αποτέλεσμα βιομηχανικοί καταναλωτές σε Αίγυπτο, Ιορδανία και Ισραήλ να προμηθεύονται μεγάλες ποσότητες φ. αερίου ακόμα και κάτω από τα $ 4/MMBtu.
Το 2020 χώρα μας κατανάλωσε 6,3 δισεκ. κυβ. μέτρα αερίου και εφέτος προβλέπεται η συνολική κατανάλωση να φθάσει τα 7,0, και όλο αυτό 100% εισαγόμενο! Άρα μπορούμε να αντιληφθούμε τη διαφορά και το τι θα σήμαινε η προμήθεια αερίου σε χαμηλές τιμές και μάλιστα από χώρες τόσο κοντινές σε εμάς όπου το μεταφορικό κόστος δεν είναι απαγορευτικό. Υπό το φως των ανωτέρω στοιχείων είναι εμφανές ότι έργα όπως ο αγωγός EastMed αποκτούν τεράστια σημασία και η κατασκευή τους- όχι πλέον τόσο οικονομικά ασύμφορη όπως ορισμένοι επιθυμούν να την παρουσιάσουν- καθίσταται επιτακτική αφού είναι ο μόνος δρόμος για την σύναψη μακροπρόθεσμων συμφωνιών προμήθεια αερίου από την Ανατ. Μεσόγειο σε ανταγωνιστικές τιμές.
Τέλος, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι η προτεινόμενη προμήθεια με LNG, μέσω των Αιγυπτιακών terminals, παρά τις διαβεβαιώσεις του κ. πρωθυπουργού, δεν μπορεί να εξασφαλίσει κανονική ροή και χαμηλές τιμές αφού το προϊόν είναι απόλυτα διεθνοποιημένο και θα κατευθυνθεί στους πελάτες που πληρώνουν περισσότερο. Συμπερασματικά, τόσο η προώθηση και η επίσπευση κατασκευής του East Med όσο και η αξιοποίηση των εγχώριων κοιτασμάτων φ. αερίου (Νότια και ΝΔ της Κρήτης) είναι ο μόνος τρόπος για εξασφάλιση φθηνού και άφθονου φυσικού αερίου που θα χρειαστεί η χώρα τα αμέσως επόμενα χρόνια καθώς θα ευρίσκεται σε εξέλιξη η ενεργειακή της μετάβαση σε χαμηλών η και μηδενικών εκπομπών καύσιμα.