ενέργειας, μία νέα προσέγγιση στη διαχείριση των πράσινων τεχνολογιών μικρής κλίμακας. Τα συστήματα αυτά βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, ωστόσο αποδεικνύουν ήδη πόσο χρήσιμα μπορεί να καταστούν για τα σύγχρονα δίκτυα. Οι εικονικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας (Virtual Power Plants/ VPPs) είναι μία σύγχρονη προσέγγιση στη διαχείριση του δικτύου.
Οι VPPs ενώνουν ένα αποκεντρωμένο δίκτυο μικρότερων μονάδων παραγωγής ενέργειας— μεταξύ αυτών οικιακά φωτοβολταϊκά, μικρές μπαταρίες, φορτιστές οχημάτων, και άλλες “έξυπνες” συσκευές— η χρήση των οποίων ρυθμίζεται από έναν κεντρικό σταθμό προκειμένου να εξισορροπήσουν το δίκτυο στις ώρες αιχμής. Μολονότι αποτελούν μία σχετικά πρόσφατη εξέλιξη για την εποχή της ενεργειακής μετάβασης, οι VPPs έχουν αποκτήσει πολλούς υποστηρικτές καθώς αποτελούν μία πολύ ταχύτερη και φθηνότερη λύση συγκριτικά με τις μεγάλες μονάδες ΑΠΕ και τα βιομηχανικά συστήματα αποθήκευσης.
Η δομή ενός εικονικού σταθμού παραγωγής ενέργειας. Πηγή: SPN.
Με τις ώριμες αγορές πράσινης ενέργειας να αντιμετωπίζουν ορισμένα σοβαρά προβλήματα εξαιτίας της διείσδυσης της ημιτελούς μετάβασης, οι VPPs μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά το δίκτυο. Αφενός, οι κεντρικοί σταθμοί, που συνήθως είναι ανεξάρτητες επιχειρήσεις ή οι τοπικοί πάροχοι ενέργειας, αξιοποιούν τα αποκεντρωμένα αυτά δίκτυα ώστε να φέρουν επιπλέον ενέργεια στο δίκτυο όταν οι μεγάλης κλίμακας ΑΠΕ δεν επαρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση, κάτι που εξαλείφει την ανάγκη λειτουργίας των συμβατικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα. Αφετέρου, η αποκεντρωμένη φύση των VPPs σημαίνει πως θωρακίζουν το δίκτυο από μαζικά περιστατικά δυσλειτουργίας, όπως το πολυσυζητημένο μπλακάουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο. Ταυτόχρονα, η συμπερίληψη των μεμονωμένων συσκευών στους VPPs συνεπάγεται πως ο κεντρικός σταθμός μπορεί να προσαρμόζει σε πραγματικό χρόνο τη χρήση τους, διασφαλίζοντας πως δεν θα προκληθούν μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα σε προσφορά και ζήτηση.
Αν και παραμένουν σε πρώιμη μορφή, οι VPPs έχουν αποδείξει τη χρησιμότητά τους. Για παράδειγμα, ο διαχειριστής του δικτύου στην ώριμη αγορά της Καλιφόρνια προχώρησε σε ένα πείραμα τον περασμένο Ιούλιο, ενεργοποιώντας ένα σύστημα 10.000 μπαταριών πίσω από τον μετρητή (behind-the-meter) κατά το δίωρο κορύφωσης της ζήτησης, 19:00-21:00. O VPP κατάφερε να τροφοδοτήσει το δίκτυο με 539 MW, ή το 1,9% της μέγιστης ζήτησης στην πολιτεία. Παρόμοια συστήματα έχουν δημιουργηθεί και αναπτύσσονται πολύ γρήγορα σε άλλες πολιτείες, από το Τέξας μέχρι το Βερμόντ, ακόμα και το ενεργειακά ταλαιπωρημένο Πουέρτο Ρίκο. Φυσικά, οι αγορές της Ευρώπης έχουν τα δικά τους συστήματα— από τη Βρετανία μέχρι και τη Γερμανία, μία σειρά νεοφυών επιχειρήσεων προσπαθεί να αλλάξει τα δεδομένα στα ευρωπαϊκά δίκτυα. Οι VPPs έχουν φτάσει και στην Ελλάδα, με όλο και περισσότερους παραγωγούς να δράττουν την ευκαιρία της νέας τεχνολογίας.
Δυστυχώς, υπάρχουν και εκείνοι που αντιτίθεται στην ανάπτυξη των VPPs. Όπως εξηγούν οι αναλυτές, τα αποκεντρωμένα αυτά συστήματα περιορίζουν την ανάγκη για την κατασκευή μεγάλων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, είτε πρόκειται για ΑΠΕ, είτε για συμβατικά καύσιμα. Ως εκ τούτου, η παρουσία των VPPs δυσχεραίνει τις επενδύσεις εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων εκ μέρους των παρόχων ενέργειας, μειώνοντας δυνητικά τα κέρδη που θα αποκόμιζαν από την αύξηση της ζήτησης. Επομένως, είναι μάλλον αναμενόμενο πως η ανάπτυξη των VPPs θα αντιμετωπίσει αντίστοιχες αντιστάσεις με εκείνες που αντιμετωπίζουν οι πράσινες τεχνολογίες.