Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) τα σχετικά έγγραφα, προκειμένου να τεθούν σε δημόσια διαβούλευση και στη χώρα μας. Η κίνηση αυτή επιτρέπει σε ελληνικές αρχές, περιφέρειες και πολίτες να εκφράσουν απόψεις ή ενστάσεις εντός προθεσμίας τριάντα εργάσιμων ημερών, καθώς το έργο ενδέχεται να επιφέρει επιπτώσεις στο ελληνικό θαλάσσιο οικοσύστημα.
Η μελέτη των Ιταλών ειδικών εξετάζει ενδεχόμενες αλληλεπιδράσεις με υφιστάμενες ή σχεδιαζόμενες ενεργειακές και ναυτιλιακές υποδομές στην περιοχή. Το πεδίο εγκατάστασης εντοπίζεται νοτιότερα του αγωγού IGI Poseidon, της ηλεκτρικής διασύνδεσης GritA και του υπό σχεδιασμό δεύτερου καλωδίου διασύνδεσης με την Ιταλία, το GritA 2, που θα διπλασιάσει τη μεταφορική ικανότητα ηλεκτρικής ενέργειας ανάμεσα σε Ελλάδα και Ιταλία ως το 2030. Κατά συνέπεια, οι τεχνικές παρεμβολές κρίνονται περιορισμένες. Αντίστοιχα, οι επιπτώσεις στη ναυσιπλοΐα θεωρούνται ήπιες, καθώς οι κύριες γραμμές επιβατηγών πλοίων –όπως η Ανκόνα–Πάτρα και το Μπρίντιζι–Κεφαλονιά–Ζάκυνθος–κινούνται εκτός της ζώνης ενδιαφέροντος του έργου.
Από περιβαλλοντικής σκοπιάς, το έργο αναμένεται να έχει μέτριου βαθμού επιδράσεις σε θαλάσσια είδη και οικοσυστήματα, κυρίως λόγω θορύβου και υποθαλάσσιων δονήσεων κατά τη φάση λειτουργίας. Ωστόσο, τα οφέλη από την αντικατάσταση ορυκτών καυσίμων και τη μείωση εκπομπών CO₂ είναι σημαντικά, καθώς η εγκατεστημένη ισχύς του Messapia αντιστοιχεί περίπου στο 10% της σημερινής ιταλικής αιολικής παραγωγής.
Η ελληνική πραγματικότητα: αναμονή και προετοιμασία
Ενώ η Ιταλία κάνει βήματα προς την υλοποίηση πλωτών αιολικών έργων, η Ελλάδα παραμένει σε φάση αναμονής. Αν και το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων έχει ολοκληρώσει τα περισσότερα θεσμικά του στάδια, η Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα καθορίσει τα θαλάσσια «οικόπεδα» δεν έχει ακόμη εκδοθεί. Η καθυστέρηση αυτή επιβραδύνει την εκκίνηση ενός προγράμματος που θα μπορούσε να προσελκύσει επενδύσεις δισεκατομμυρίων και να καταστήσει τη χώρα κέντρο υπεράκτιας αιολικής παραγωγής στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με τα όσα επεσήμανε η επικεφαλής του προγράμματος της ΕΔΕΥΕΠ, κα Φλώρα Καραθανάση την περασμένη εβδομάδααπό το βήμα του 7ουRenewableStorageForum, έχουν ήδη δρομολογηθεί οι διαδικασίες για τη δημιουργία ειδικού φορέα που θα αναλάβει τις αναγκαίες μελέτες –ανεμολογικές, γεωλογικές και περιβαλλοντικές– ώστε να τεθούν οι βάσεις για τους πρώτους διαγωνισμούς. Παράλληλα, ολοκληρώθηκε η γεωλογική βάση δεδομένων και προετοιμάζεται η στρατηγική μελέτη γεωφυσικών ερευνών.
Ένα από τα πρώτα πιλοτικά έργα που προχωρούν είναι το αιολικό πάρκο σταθερής έδρασης ισχύος 600 MW ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης, το οποίο αναπτύσσεται από τη συνεργασία ΔΕΗ, MotorOil και ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Το έργο έχει κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για έγκριση του μηχανισμού στήριξής του και θεωρείται σημαντικό βήμα για την απόκτηση τεχνογνωσίας στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο.
Οι διεθνείς προκλήσεις
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο τομέας των υπεράκτιων αιολικών αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις: υψηλό κόστος δανεισμού, πίεση στις εφοδιαστικές αλυσίδες και έλλειψη λιμενικών και ναυπηγικών υποδομών. Η WindEurope υπολογίζει ότι για να επιτευχθούν οι στόχοι του 2030 θα απαιτηθούν επενδύσεις άνω των 13 δισ. ευρώ μόνο για πλοία εγκατάστασης και αναβάθμιση λιμανιών. Παράλληλα, η WoodMackenzie εκτιμά ότι, εκτός Κίνας, η παγκόσμια εγκατεστημένη ισχύς υπεράκτιων αιολικών ίσως φτάσει μόλις τα 100 GW έως το τέλος της δεκαετίας, έναντι στόχου 240 GW.
Η Ελλάδα, με το υψηλό αιολικό δυναμικό της και τα εκτεταμένα χωρικά ύδατα, μπορεί να διαδραματίσει ρόλο-κλειδί στην περιοχή. Όμως, η έγκαιρη προετοιμασία, η σταθερή ρυθμιστική πολιτική και οι στοχευμένες επενδύσεις στις λιμενικές και τεχνικές υποδομές είναι προϋποθέσεις για να μη χαθεί το τρένο της ενεργειακής μετάβασης.Το έργο της Eni στο Ιόνιο, αν και ιταλικής πρωτοβουλίας, υπενθυμίζει ότι το μέλλον της ενέργειας στη Μεσόγειο θα είναι κοινό – και θα εξαρτηθεί από τη συνεργασία, την περιβαλλοντική υπευθυνότητα και τη βούληση για επιτάχυνση των πράσινων επενδύσεων.