Μπορεί η ενεργειακή μετάβαση να έχει επιβραδυνθεί και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, όμως η πραγματικότητα των δικτύων θα οδηγήσει στην εκ νέου επιτάχυνσή της αργά ή γρήγορα. Με τα ηλεκτρικά δίκτυα στις περισσότερες χώρες της Δύσης να απαιτούν άμεση αναβάθμιση εξαιτίας των νέων μορφών ενέργειας, της αυξημένης ζήτησης, και των γεωπολιτικών συγκυριών, ένα βασικό προϊόν θα αναδειχθεί 

σε πρωταγωνιστή αυτής της διαδικασίας: τα καλώδια. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι τα καλώδια βρίσκονται παντού και αναμένεται να αυξηθούν, η παραγωγή τους παραμένει μία ιδιαίτερη κλειστή διαδικασία.

Η κατασκευή καλωδίων δεν συνιστά καινούργιο κλάδο, έχει όμως αλλάξει δραματικά την τελευταία δεκαετία. Οι αλλαγές στο σύστημα ενέργειας σε εθνικό και διακρατικό επίπεδο σημαίνουν πως τα παραδοσιακά καλώδια εναλλασσόμενου ρεύματος (AC) αντικαθίστανται με τα πιο αποδοτικά καλώδια συνεχούς ρεύματος (DC). Πέραν αυτού, δεδομένου ότι αυτά τα καλώδια θα αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του σύγχρονου δικτύου, πρέπει να είναι κατασκευασμένα για μεταφορά υψηλής τάσης (HV). Όπως εξηγούν οι άνθρωποι της αγοράς, το μεγαλύτερο μέρος των μεγάλων παραγγελιών αφορά καλώδια συνεχούς ρεύματος και υψηλής τάσης (HVDC), ακόμα και σε ποσοστά που πλησιάζουν το 90%.

Η διαδικασία παραγωγής αυτών των καλωδίων είναι μία ιδιαίτερα περίπλοκη και ακριβή διαδικασία, καθώς δεν απαιτούνται απλώς συγκεκριμένα υλικά που είναι λιγότερο ή περισσότερο ευάλωτα στα σκαμπανεβάσματα των αγορών, όπως ο χαλκός, αλλά και εξειδικευμένες μονάδες με αυστηρές προδιαγραφές. Μάλιστα, αυτά τα κριτήρια έχουν γίνει ακόμα πιο πολύπλοκα καθώς η ζήτηση για υποθαλάσσια καλώδια— τα οποία μεταφέρονται απευθείας από τη μονάδα παραγωγής στο πλοίο που θα τα ποντίσει— έχει αυξηθεί δραματικά. Αυτό έχει οδηγήσει στη συγκέντρωση της αγοράς στα χέρια λίγων παικτών, ειδικά όταν λαμβάνεται υπόψη η γεωγραφική κατανομή. Επί του παρόντος, υπάρχουν 3-4 μεγάλες κατασκευάστριες στην Ευρώπη, όπως η γαλλική Nexans, η δανική ΝΚΤ, και η ιταλική Prysmian. Η Ελλάδα είναι αρκετά τυχερή καθώς διαθέτει την επίσης αξιόλογη Hellenic Cables.

Τα καλώδια είναι ένα από τα προϊόντα όπου η Ευρώπη συνεχίζει να έχει ηγετική θέση και σε μεγάλο βαθμό αυτάρκεια. Μολονότι μία σειρά παραγωγών από την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, και φυσικά την Κίνα, έχουν προσπαθήσει να εισέλθουν στην αγορά, μέχρι στιγμής δεν διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία για να απειλήσουν σοβαρά τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Και καθώς οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι γίνονται όλο και πιο καχύποπτοι έναντι του εισαγόμενου ενεργειακού εξοπλισμού, οι προαναφερθείσες εταιρείες νιώθουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. 

Όμως ο χαμηλός ανταγωνισμός δημιουργεί και προβλήματα. Ιστορικά, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις πως οι κατασκευαστές καλωδίων λειτουργούσαν ως καρτέλ κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, χωρίζοντας τις διάφορες περιοχές του πλανήτη μεταξύ τους και προκανονίζοντας τις τιμές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγκάστηκε να τους επιβάλει πρόστιμα το 2014, κάτι που φαίνεται να απέτρεψε τον σχηματισμό νέων αδιαφανών πρακτικών. Εντούτοις, το ολιγοπώλιο έχει και ένα άλλο μειονέκτημα. 

Καθώς η ζήτηση των εξειδικευμένων HVDC καλωδίων αυξάνεται λόγω της σύνδεσης ΑΠΕ, πυρηνικής ενέργειας, και ψηφιακών υποδομών στο δίκτυο, παράλληλα με την ενίσχυση των διακρατικών συνδέσεων στη στεριά και στη θάλασσα, οι υφιστάμενες γραμμές παραγωγής είναι κλεισμένες για χρόνια. Αυτό συνεπάγεται πως οποιαδήποτε μεγάλο ενεργειακό έργο εγκριθεί σήμερα μπορεί να χρειαστεί να περιμένει ως και το τέλος της δεκαετίας για να παραλάβει τα απαραίτητα καλώδια.

Από την πλευρά τους, οι κατασκευαστές είναι πολύ σαφείς. Ήδη σχεδιάζουν επενδύσεις 4 δισεκατομμυρίων ευρώ με στόχο να ενδυναμώσουν την παραγωγική τους ικανότητα. Το ποσό αυτό μπορεί να φαίνεται ισχνό για τα βιομηχανικά δεδομένα της ΕΕ, όμως για έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται ευρέως ως «συντηρητικός», αυτές οι επενδύσεις συνιστούν ένα μεγάλο ρίσκο. Εξάλλου, όπως εξηγούν οι άνθρωποι της αγοράς, παρόμοιες μεγάλες επενδύσεις είχαν υλοποιηθεί και λίγα χρόνια νωρίτερα, όμως η απαιτούμενη ζήτηση άργησε πολύ να έρθει. Το βασικό συστατικό για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής παραγωγής καλωδίων είναι η αξιοπιστία των κυβερνήσεων, οι οποίες καλώς ή κακώς θα κρίνουν τη ζήτηση για τις επόμενες δεκαετίες με τις πολιτικές που θα εφαρμόσουν.

 

Ακολουθήστε το energia.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του energia.gr