μετέφερε Ρωσικό αέριο μέσω της πύλης του Σιδηροκάστρου, όταν τον Σεπτέμβριο 1996 ξεκίνησαν οι πρώτες παραδώσεις προς την ΔΕΠΑ. ( Να θυμίσουμε ότι η ΔΕΠΑ υπήρξε ο βασικός φορέας υλοποίησης του δικτύου αγωγών που κατασκευάστηκαν εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα ενώ ταυτόχρονα ανέλαβε και την λειτουργία του εθνικού συστήματος αερίου).
O αγωγός Trans Balkan έχει μήκος περί τα 1.400 χλμ και ξεκινά από τα σύνορα Μολδαβίας -Ουκρανίας και καταλήγει λίγο έξω από την Κωνσταντινούπολη. Έχει δυναμικότητα μεταφοράς 27 δισεκ.κυβ. μέτρα τον χρόνο (bcma) και η τροφοδοσία του γινόταν από το σύστημα αγωγών Soyuz (Ένωση) που μετέφεραν αέριο από την χερσόνησο Yamal στην βόρειο- ανατολική Ρωσία -όπου και ήταν, και εξακολουθεί σήμερα, η βασική περιοχή παραγωγής αερίου της Ρωσίας - προς την Ουκρανία.
Με τον αγωγό Soyuz να αποτελεί μια από τις τρεις βασικές αρτηρίες μεταφοράς Ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη. Οι άλλες δύο αρτηρίες είναι ο Yamal-Europe- Northern Lights (που μέσω Λευκορωσίας καταλήγει στην Πολωνία και από εκεί στην Γερμανία) και ο TurkStream που διασχίζει την Μαύρη Θάλασσα και καταλήγει στο ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας (σήμερα το Ρωσικό αέριο που προμηθεύεται η Ελλάδα προέρχεται από τον TurkStream και εξακολουθεί να παραλαμβάνεται στο Σιδηρόκαστρο, αφού προηγουμένως το Ρωσικό αέριο σταλεί στο Βουλγαρικό σύστημα).
Με την ενεργοποίηση του TurkStream το 2020 μειώθηκε σημαντικά η ροή Ρωσικού αερίου από βορρά προς νότο, μέσω του Trans Balkan και τελικά σταμάτησε εντελώς αν και ο αγωγός παρέμενε σε εφεδρεία γεμάτος αέριο και συντηρούμενος από τους κατά τόπου Διαχειριστές ( Bulgartrangaz, Transgaz, VMTG, GTSOU) Κάτι που απασχόλησε τους άνω Διαχειριστές, όπως και τον ΔΕΣΦΑ, ιδιαίτερα μετά το 2022, ήταν η δυνατότητα αντίστροφης ροής του TransBalkan ώστε να αξιοποιηθεί η τεράστια δυναμικότητα του και γενικότερα η όλη του υποδομή, προκειμένου να μεταφέρεται αέριο από τον νότο (βλέπε Ελλάδα και Τουρκία) προς βορρά.
Μάλιστα στις 26 Αυγούστου 2015 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία η πρώτη τέτοια μεταφορά μικρής ποσότητας αέριο από Ελλάδα προς Ουκρανία, μετά από αίτημα του Ουκρανού Διαχειριστή (GTSOU), αποδεικνύοντας έτσι την δυνατότατη αντίστροφης ροής. Έκτοτε έχουν κατά καιρούς μεταφερθεί σημαντικές ποσότητες αερίου από νότο προς βορρά. Με την ροή αυτή να αποκτά πλέον μόνιμα χαρακτηριστικά μετά την πλήρη διακοπή μεταφοράς Ρωσικού αερίου, μέσω Ουκρανίας, την 1 Ιανουαρίου 2025.
Όπως σημειώνει σε επίκαιρο ρεπορτάζ του το Energia.gr (εδώ) ο εν λόγω αγωγός αποτελεί ήδη βασικό σημείο αναφοράς στις διαβουλεύσεις των τελευταίων μηνών μεταξύ των Διαχειριστών Φ.Αερίου Ελλάδας,Βουλγαρίας,Ρουμανίας,Μολδαβίας και Ουκρανίας, με την προοπτική να ενταχθεί στο πλαίσιο λειτουργίας του Κάθετου Διαδρόμου (Vertical Corridor). Εάν κρίνουμε από τα αποτελέσματα της σημερινής συνάντησης των υπουργών ενέργειας των δύο χωρών στα Ελληνο-Βουλγαρικά σύνορα και την δέσμευση της Βουλγαρίας για την κατασκευή συμπληρωματικού αγωγού και συμπιεστή από την Bulgatransgaz (συνολική επένδυση της τάξης των € 300 εκατ), πράγμα που θα διευκολύνει την ροή αερίου από Ελλάδα ( από την πύλη του Σιδηρόκαστρου) προς βορρά μέσω Βουλγαρίας, τότε είναι προφανές ότι ο Trans Balkan «επέστρεψε από το κρύο» της ψυχροπολεμικής εποχής.
Έτσι και απ´εδώ και εμπρός ο TransBalkan πρόκειται να αποτελέσει μέρος - εάν όχι την βασική ραχοκοκαλιά - του σύγχρονου συστήματος αγωγών της ΝΑ Ευρώπης. Κάτι που θα επιτρέψει την πλήρη λειτουργία του Κάθετου Διαδρόμου και την κανονική τροφοδοσία της Ουκρανίας με αέριο που θα προέρχεται από την Ελλάδα, και φορτία LNG από Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη (βλέπε το FSRU της Gastrade).