Περιφερειακός Κόμβος Φυσικού Αερίου στην Τουρκία: Πέρα Από τις Ρωσικές Ποσότητες…

Περιφερειακός Κόμβος Φυσικού Αερίου στην Τουρκία: Πέρα Από τις Ρωσικές Ποσότητες…
του Δημήτρη Φάρου
Τρι, 17 Ιανουαρίου 2023 - 14:01

Η συζήτηση ανάμεσα σε Μόσχα και Άγκυρα για τη δημιουργία περιφερειακού κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία φαίνεται ότι προχωράει, όπως έδειξε και η χθεσινή τηλεφωνική συνομιλία Πούτιν-Ερντογάν. Αν και δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες του εν εξελίξει διαλόγου για το θέμα, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι, υπό 

το βάρος των δυτικών κυρώσεων, η τουρκική πλευρά δεν θα ήθελε οι σχεδιαζόμενες υποδομές να δεχτούν μόνο ρωσικό φυσικό αέριο.

Με δεδομένη την αντίθεση των ΗΠΑ και της ΕΕ σε νέα πρότζεκτ αγωγών με ρωσικό φυσικό αέριο, η Τουρκία θα πρέπει αναγκαστικά να κινηθεί προς αναζήτηση και άλλων πηγών προμήθειας. Ήδη, στις αρχές Δεκεμβρίου, ο Τούρκος Υπουργός Ενέργειας, Φατίχ Ντονμέζ, δήλωσε ότι μια σειρά από χώρες, μεταξύ των οποίων το Αζερμπαϊτζάν και το Τουρκμενιστάν, υποστηρίζουν τα σχέδια της Άγκυρας στην παραγωγή και πώληση φυσικού αερίου, ενώ Τούρκοι επίσημοι έχουν εκφράσει την ελπίδα πως και το Μπακού θα συμμετάσχει στο πρότζεκτ του κόμβου φυσικού αερίου. Και ο Ερντογάν, από τα μέσα Νοεμβρίου, εν όψει της επίσκεψής του στην πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν, Ασγκαμπάτ, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Δεκεμβρίου, είχε προαναγγείλει συνομιλίες με την τουρκμενική και την αζερική πλευρά για τη δημιουργία κόμβου φυσικού αερίου. Μάλιστα, στις 14 Δεκεμβρίου, οι τρεις χώρες υπέγραψαν στο Τουρκμένμπασι του Τουρκμενιστάν μνημόνιο συνεργασίας στους τομείς της ενέργειας και των υποδομών.

Η Άγκυρα αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες που μπορεί να παρουσιαστούν σε ένα πρότζεκτ που θα αφορά αποκλειστικά ρωσικό αέριο, ήδη από τη φάση της κατασκευής. Οι κυρώσεις μπορεί να δυσχεράνουν την προμήθεια π.χ. των ειδικών σωληνώσεων που απαιτούνται για τον πυθμένα της Μαύρης Θάλασσας, και τις οποίες σήμερα παράγουν κυρίως γερμανικές και ιαπωνικές εταιρείες. Εξάλλου, και η ίδια η κατασκευή νέων υποδομών που θα συνδέουν τα ρωσικά κοιτάσματα με το τουρκικό έδαφος θα χρειαστεί τουλάχιστον τρία με τέσσερα χρόνια.

Ο τουρκικός σχεδιασμός ποντάρει και στη στήριξη του πρότζεκτ με ποσότητες από το Αζερμπαϊτζάν και άλλες κεντροασιατικές δημοκρατίες αλλά και στο ότι, εν τοις πράγμασιν, κάποιες ευρωπαϊκές χώρες μπορεί να είναι πρόθυμες να αγοράσουν ρωσικό αέριο μέσω τρίτων.

Στο πλαίσιο αυτό, αναπτερώνονται και οι φιλοδοξίες των γειτόνων μας να αποτελέσουν κόμβο όχι μόνο για το ρωσικό αλλά και για το τουρκμενικό, το αζερικό, το ιρανικό και το ισραηλινό αέριο. Ειδικά οι τελευταίες προσδοκίες προοιωνίζονται πιέσεις ενάντια στην Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία για δυσμενή επίλυση του Κυπριακού. Επίσης, η Τουρκία στόχο έχει να εκμεταλλευτεί την πρόσβασή της στο ιρανικό αέριο, παρά την μη αποκατάσταση σχέσεων Δύσης-Τεχεράνης, και, παράλληλα, αναθερμαίνει τα σχέδια για τον αγωγόTrans-Caspian, για μεταφορά τουρκμενικού αερίου μέσω Αζερμπαϊτζάν. Σε συνδυασμό και με τις δικές της ποσότητες από το πεδίο Sakarya στη Μαύρη Θάλασσα, όπου η παραγωγή αναμένεται να ξεκινήσει το 2024, τα τουρκικά σχέδια για δημιουργία περιφερειακού κόμβου φυσικού αερίου μοιάζει να ξεπερνούν την απλή διαμετακόμιση ρωσικών ποσοτήτων.

Από τα παραπάνω προκύπτει ένα ερώτημα για την Τουρκία: θα συνεχίσει η Δύση να ανέχεται την ενεργειακή της συνεργασία με τη Ρωσία ή θα την αναγκάσει να διαλέξει; Κι αν ναι, ποια θα είναι η ρωσική αντίδραση;

Αλλά, αντίστροφα ίσως, προκύπτει και ένα ερώτημα για την Ελλάδα: με ή χωρίς ενεργειακή συνεργασία της  Άγκυρας με τη Μόσχα, μπορεί η ενεργειακή μας ασφάλεια να αντέξει μια αυξανόμενη εξάρτηση από έναν κόμβο σε τουρκικό έδαφος;