να περιορίζονται σε έργα οδοποιίας και σήμανσης. Ο στόχος της κυβέρνησης, όπως εκφράζεται σε κάθε ευκαιρία, είναι να γίνει η Ελλάδα πόλος έλξης ξένων επενδύσεων, αλλά για να γίνουν αυτές ελκυστικές σε κρίσιμους τομείς και προτεραιότητες για τη χώρα χρειάζονται μεταρρυθμίσεις και προσαρμογές, καθώς οι τεχνολογίες εξελίσσονται και σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Ο ηλεκτρισμός αποτελεί την πιο κρίσιμη υποδομή από τον οποίο εξαρτώνται και άλλες κρίσιμες υποδομές, όπως η ύδρευση ιδιαίτερα στα νησιά με τις μονάδες αφαλάτωσης, οι επικοινωνίες και τελευταία οι μεταφορές. Η ηλεκτροδότηση των νησιών βασίζεται στους αυτόνομους σταθμούς πετρελαίου και καθίσταται πλέον αναγκαίο να αλλάξει αυτό το παλιό μοντέλο των υψηλών εκπομπών και του υψηλού κόστους με μονάδες ΑΠΕ και αποθήκευσης, με καινοτόμες τεχνολογίες λειτουργίας και διαχείρισης για υψηλή διείσδυση των ΑΠΕ, ώστε η μονάδα πετρελαίου να αποτελεί εφεδρεία και να καλύπτει ανάγκες σε ειδικές περιπτώσεις.
Το ΙΕΝΕ έχει εκπονήσει μια εμπεριστατωμένη μελέτη (εδώ) για την ενεργειακή αυτάρκεια του Καστελλόριζου με διείσδυση των ΑΠΕ πάνω από 93% σε ετήσια βάση, με νέες τεχνολογίες και με τις αρχές και τις ιδέες των microgrids, καλύπτοντας όλες τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού, την ύδρευση, τις μεταφορές κλπ. Έτσι, η λειτουργία και διαχείριση του συστήματος παραγωγής μεταφέρεται μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας από τον αυτόνομο σταθμό πετρελαίου στο σύστημα ΑΠΕ και αποθήκευσης του νέου διαχειριστή παραγωγής με πολλαπλά οφέλη. Επιτυγχάνεται υψηλή αξιοπιστία και ασφάλεια με κόστος παραγωγής κάτω από το 1/3 του σημερινού και προτείνονται οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για αντίστοιχες εφαρμογές στα νησιά.
Στην παρούσα κατάσταση δεν γίνονται επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες με αποτέλεσμα το υψηλό κόστος παραγωγής, που μπορεί να φθάνει στα μικρά νησιά ακόμη και το 1€/kWh, γιατί δεν υπάρχουν κίνητρα για την ΔΕΗ και τον ΔΕΔΔΗΕ, αφού αυτό το υπερβάλλον κόστος πληρώνεται από τους καταναλωτές μέσω των ΥΚΩ. Δεν εκδηλώνεται όμως και η δέουσα πρωτοβουλία από την ΡΑΕ και το υπουργείο για μεταρρυθμίσεις, που θα μειώσουν δραστικά το κόστος παραγωγής και τις εκπομπές, ώστε να ακολουθήσουν και οι καινοτόμες χρήσεις με τα αναμενόμενα οφέλη.
Στην περίπτωση του κοινού ερευνητικού έργου της Αστυπάλαιας, όπως ανακοινώθηκε, στόχος είναι η ηλεκτροκίνηση και η αυτόνομη οδήγηση, που ενδιαφέρει άμεσα την Volkswagen, χωρίς να γίνεται ο μετασχηματισμός του ηλεκτρικού συστήματος. Η εγκατάσταση ενός «υβριδικού συστήματος ΑΠΕ» από επενδυτή για διείσδυση 60% σε ετήσια βάση είναι μια πρόχειρη και εμβαλωματική λύση, αφού με τους ισχύοντες κανόνες διαχείρισης αυτός ο στόχος δεν κρίνεται ρεαλιστικός, οπότε η ηλεκτροκίνηση θα βασισθεί κυρίως στο πετρέλαιο.
Όπως φαίνεται, οι φιλοδοξίες περιορίζονται στο στόχο 60% ΑΠΕ, θεωρώντας ότι έτσι γίνεται πράσινο το νησί, αλλά το πιο ανησυχητικό είναι ότι δεν υπάρχουν σχέδια για το πώς θα γίνει η ενεργειακή μετάβαση μεγιστοποιώντας τα περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη. Το «υβριδικό σύστημα» περιβάλλεται από μαγικές ιδιότητες στην Ελλάδα και προβάλλεται με αφέλεια για κάθε χρήση. Παραλείπονται οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και η είσοδος καινοτόμων τεχνολογιών για την αλλαγή του παλαιού μοντέλου παραγωγής που θα οδηγήσει και σε δραστικό περιορισμό του κόστους και των εκπομπών, όπως παραπάνω προτείνεται, με συνέπεια το ερευνητικό έργο να μην ανταποκρίνεται και στον τίτλο του (Sustainable Island).
Ένα άλλο θέμα που έχει μεγάλη σημασία για τα νησιωτικά συστήματα παραγωγής και διαχείρισης με υψηλή διείσδυση των ΑΠΕ, είναι η αξιοποίηση της αποθηκευτικής ικανότητας των μπαταριών των αυτοκινήτων με αμοιβαία οφέλη. Λόγω των μικρών διαδρομών που γίνονται στο νησιωτικό περιβάλλον υπάρχει πλεονάζουσα χωρητικότητα στις μπαταρίες που μπορεί να αξιοποιηθεί με λειτουργίες φόρτισης και εκφόρτισης σε συνδυασμό με τις ΑΠΕ και την διαλείπουσα παραγωγή τους, καθώς και με την διαχείριση της ζήτησης. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με κατάλληλη διαχείριση και λογισμικό μπορούν να προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες (P2G, power to grid και V2P, vehicle to power), ιδιαίτερα σε κρίσιμες υποδομές ακόμη και σε περίπτωση blackout. Αυτές οι πολύτιμες υπηρεσίες για αμφότερα τα μέρη θα ήταν χρήσιμο να συμπεριληφθούν στο ερευνητικό έργο γιατί οδηγούν στο μέλλον.
Συνοψίζοντας, επισημαίνονται και προτείνονται οι αναγκαίες και χρήσιμες δράσεις για την συνεργασία με την Volkswagen στο ερευνητικό έργο Smart & Sustainable Island της Αστυπάλαιας:
- Εκτός από την συμμετοχή της ελληνικής κυβέρνησης στο ερευνητικό έργο, καθίσταται αναγκαία και χρήσιμη η συμμετοχή της ΔΕΗ, ή του ΔΕΔΔΗΕ, ή κάποιου άλλου ερευνητικού οργανισμού, πχ ΑΕΙ, που θα συμβάλλει στις αναγκαίες δράσεις με τα οφέλη στην ελληνική πλευρά για περαιτέρω αξιοποίηση των συμπερασμάτων,
- Παράλληλος στόχος για την ελληνική πλευρά θα πρέπει να τεθεί ο μετασχηματισμός του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής με μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ που θα περιορίσει τις εκπομπές και θα μειώσει το κόστος ώστε να ευνοείται και να δικαιολογείται η ηλεκτροκίνηση, δηλαδή μεταρρυθμίσεις, δράσεις και χρήσιμη εμπειρία για εφαρμογές σε άλλα νησιά,
- Αξιοποίηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και για τις ανάγκες του δικτύου με φόρτιση/εκφόρτιση σε συνδυασμό με την παραγωγή των ΑΠΕ και την ζήτηση με αμοιβαία οφέλη, ενισχύοντας την μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ και τα οικονομικά των εμπλεκομένων, με χρήσιμες εμπειρίες και συμβολή στην εξέλιξη των τεχνολογιών που ενδιαφέρει και τα δύο μέρη.
Η κυβέρνηση πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις και να συμπεριλάβει στο ερευνητικό έργο της Αστυπάλαιας έναν οργανισμό που θα συμβάλλει στον μετασχηματισμό του ηλεκτρικού συστήματος και στην βέλτιστη λειτουργία και διαχείριση με την συμμετοχή της ηλεκτροκίνησης, όπως παραπάνω αναφέρεται και τότε μπορεί να μετατραπεί η Αστυπάλαια σε Smart & Sustainable Island, για να ακολουθήσουν και τα άλλα νησιά.
Ο δρόμος για την ηλεκτροκίνηση περνάει από τον μετασχηματισμό του ηλεκτρικού συστήματος με τις ΑΠΕ και αποτελεί μέρος αυτού για την ενεργειακή μετάβαση