Η «μαύρη» περίοδος της πανδημίας - εν είδει …πειράματος για την ενεργειακή αγορά - έδειξε ότι η περίφημη ενεργειακή μετάβαση, υπό όρους, είναι εφικτή. Τον Απρίλιο, η συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ηλεκτρικό σύστημα έφτασε το 41% (στοιχεία Απριλίου) και ο λιγνίτης σχεδόν μηδενίστηκε. Ωστόσο, η αλλαγή του ενεργειακού μείγματος δεν μπορεί να γίνει …τυχαία. 

Για να επιτευχθεί περαιτέρω διείσδυση της πράσινης ενέργειας οι ειδικοί επιστήμονες θεωρούν ότι, είναι απαραίτητη η εγκατάσταση έργων αποθήκευσης ενέργειας, προκειμένου να υπάρχει ασφάλεια στο ηλεκτρικό σύστημα. Μάλιστα, μελέτη του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, η οποία έγινε υπό την επίβλεψη του καθηγητή κ. Σταύρου Παπαθανασίου, για λογαριασμό της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) και παρουσιάστηκε την περασμένη Παρασκευή, κατέδειξε και τα σημαντικά οικονομικά οφέλη, τα οποία ανάλογα με τα σενάρια έφταναν και τα 160 εκατ. ευρώ τον χρόνο (για διείσδυση μονάδων αποθήκευσης ενέργειας –αντλησιοταμιευτικές ή συσσωρευτών- 750 έως 1000 μεγαβάτ). 

Ωστόσο, για να προχωρήσουν τα μεγάλα έργα αποθήκευσης απαιτείται θεσμικό πλαίσιο. Όπως τόνισε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου (μιλώντας στην ημερίδα που διοργάνωσε -μέσω διαδικτύου- η ΡΑΕ), στο πλαίσιο απλοποίησης της αδειοδότησης για τα έργα ΑΠΕ, θα προωθηθούν και οι ειδικές ρυθμίσεις για την αποθήκευση, έως το τέλος του έτους. Μάλιστα, σύμφωνα με την ίδια, απαιτούνται έργα αντλησιοταμίευσης περίπου 500 εκατ. ευρώ έως το 2025, ώστε να στηριχθούν οι επενδύσεις ΑΠΕ.

Σε κάθε περίπτωση, επειδή το 2025 είναι …αύριο, ο πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΣΗΑΠΕ) κ. Γιώργος Περιστέρης τόνισε ότι θα πρέπει άμεσα να ξεκαθαριστεί το θεσμικό πλαίσιο, ώστε η επενδυτική απόφαση από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές να ληφθεί εντός του 2020, ώστε τηρώντας ένα σφιχτό χρονοδιάγραμμα, να μπορέσει να ξεκινήσει υλοποίηση έργων αρχές του 2021. Όπως επεσήμανε ο ίδιος, σε αντίθεση με έργα αποθήκευσης που στηρίζονται σε μπαταρίες, τα έργα αντλησιοταμίευσης απαιτούν μακρύ χρόνο υλοποίησης.

Όσο για το νέο πλαίσιο τιμολόγησης για τους υβριδικούς σταθμούς (συνδυάζουν ΑΠΕ και αποθήκευση), σύμφωνα με τα όσα υποστήριξε ο υφυπουργός Ενέργειας, κ. Γεράσιμος Θωμάς, στο διάστημα έως και το τέλος Ιουνίου αναμένεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί, ενώ γενικότερα για τον τομέα της αποθήκευσης ενέργειας παραδέχθηκε ότι η χώρα έχει μείνει πίσω.  Τόνισε πάντως, ότι θα εξεταστεί -  από ειδική επιτροπή που θα συσταθεί σύντομα - μια μεταβατική στήριξη των έργων αποθήκευσης, μέσω μόνιμου μηχανισμού ισχύος. Ειδικά για το αντλησιοταμιευτικό έργο της Αμφιλοχίας της εταιρείας ΤΕΡΝΑ, δήλωσε ότι θα υποβληθεί άμεσα σχετικό αίτημα στην Κομισιόν για ένταξη σε ειδικό πλαίσιο στήριξης.

Αποθήκευση ενέργειας, μέσω …απολιγνιτοποίησης

Για τη στροφή της ΔΕΗ στις ΑΠΕ, μίλησε και ο κ. Σωτήρης Χατζημιχαήλ από τη Γενική Διεύθυνση Στρατηγικής και Μετασχηματισμού της ΔΕΗ ο οποίος επεσήμανε ότι, η χώρα πρέπει να εστιάσει σε λύσεις αποθήκευσης όχι ερευνητικές αλλά άμεσες, όπως είναι η αντλησιοταμίευση, αναφερόμενος και τους δύο Υδροηλεκτρικούς Σταθμούς Σφηκιάς και Θησαυρού στους ποταμούς Αλιάκμονα και Νέστο αντίστοιχα, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν όπως είχαν σχεδιαστεί, ως αναστρέψιμοι-αντλητικοί σταθμοί, αν δεν έλειπε το ρυθμιστικό πλαίσιο.

Μάλιστα, αναφέρθηκε και σε σχέδιο που έχει μελετηθεί από τη ΔΕΗ και αφορά στην αποκατάσταση των εδαφών σε Μεγαλόπολη και Δυτική Μακεδονία (στο πλαίσιο της απολιγνιτοποίησης), η οποία θα μπορούσε να γίνει με δημιουργία μεγάλων τεχνητών λιμνών, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού με έμφαση στις ΑΠΕ και στην αποθήκευσης ενέργειας.  

Χαρακτηριστική αναφορά  υπάρχει και στην έκθεση της Ακαδημίας Αθηνών με τίτλο «Απολιγνιτοποίηση της Ελλάδας: Διαχείριση της μεταλιγνιτικής εποχής» (η οποία απεστάλη και στον περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Παναγιώτη Νίκα): «Η επαναχρησιμοποίηση του υδάτινου δυναμικού των εξαντλημένων ορυχείων μπορεί να οδηγήσει στην αποθήκευση ενέργειας, κατάλληλης για χρήση όταν απαιτείται. Η ενδεδειγμένη μέθοδος είναι η αντλησιοταμίευση με τη δημιουργία τεχνητών λιμνών και χρήση των υδάτινων ταμιευτήρων ως δεξαμενές αποθήκευσης ενέργειας. Η αξιοποίηση του νερού γίνεται με τη χρήση αντλιών νερού».

Σε κάθε περίπτωση, όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χατζημιχαήλ, απαιτούνται μεγάλα κεφάλαια και για αυτό, όπως τόνισε στην ημερίδα της ΡΑΕ,  «το …βάζω στο τραπέζι», προκειμένου να βρεθεί ίσως μια λύση.

Αναβάθμιση υποδομών και υδρογόνο

Στην ανάγκη διαμόρφωσης κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου, αναφέρθηκε και ο αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ κ. Ιωάννης Μάργαρης, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στον Διαχειριστή να κατασκευάσει σταθμούς αποθήκευσης. Η  αναβάθμιση υποδομών και δικτύων αποτελούν κρίσιμη παράμετρο που θα καθορίσει τα έργα ΑΠΕ που «αντέχει» το σύστημα, άρα και την επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), καθώς δίχως  αποθήκευση δεν είναι εφικτή η σχεδιαζόμενη διείσδυση ΑΠΕ άνω του 60%.

Από την πλευρά του ο πρόεδρος του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) κ. Σπύρος Οικονόμου, υπογράμμισε ότι θα πρέπει εκτός από τις κλασικές λύσεις αποθήκευσης ενέργειας, να μπουν στο τραπέζι και άλλες τεχνολογικές λύσεις όπως είναι το υδρογόνο.