και στα 12 ναυτικά μίλια σύμφωνα με το ΔτΘ. Μια σύνοψη περί χωρικών υδάτων: 142 χώρες χρησιμοποιούν 12 ναυτικά μίλια, 7 χώρες από 13 ως 200. Από κει και πέρα έχουμε την Ελλάδα στα 6, την Τουρκία στα 6 στο Αιγαίο αλλά 12 στη Μαύρη Θάλασσα και στην Ανατολική Μεσόγειο. Και τέλος έχουμε την Ιορδανία και τα νησιά Παλάου με 3 μόνο ναυτικά μίλια, ως πολύ ειδικές περιπτώσεις. Η Τουρκία έχει παραλόγως θέσει αιτία πολέμου επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια.
Στο σημείο αυτό να αντικρουστεί η θέση, ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν επιθυμούν επέκταση στα 12 μίλια, διότι θα γίνει το Αιγαίο κλειστή θάλασσα. Πρώτον, τα στενά της Τουρκίας βρίσκονται πλήρως εντός των τουρκικών χωρικών υδάτων και από τα δύο κράτη είναι γνωστό ποιος είναι ο ταραξίας και ο ασταθής. Δεύτερον και κυριότερο, ισχύει η απαράβατη αρχή της αβλαβούς διέλευσης. Όταν ενημερώνεις για την πορεία και δεν κάνεις ελιγμούς, περνάς ανενόχλητος.
Η έννοια της υφαλοκρηπίδας είναι γεωλογική και αφορά στην έκταση του υπεδάφους κάτω από τον πάτο της θάλασσας. Κατ’ ουσία, έχει υποκατασταθεί σε πολιτικό επίπεδο από την ΑΟΖ. Η ΑΟΖ ξεκινά από το τέλος των χωρικών υδάτων και εκτείνεται είτε ως τα 200 μίλια, είτε μέχρι να συναντηθεί η ΑΟΖ άλλου κράτους, οπότε εκκρεμεί διευθέτηση.
Οι διευθετήσεις γίνονται διμερώς. ΑΟΖ μπορείς να ανακηρύξεις μονομερώς, αλλά αξία έχει μόνο αν οριοθετήσεις σε συμφωνία με τους γείτονές σου, ώστε να γίνουν αμοιβαία σεβαστές. Η οριοθέτηση γίνεται συνήθως με τη μέθοδο της μέσης γραμμής. Μετράται η απόσταση ενός σημείου με δεδομένες συντεταγμένες από τις κοντινότερες ακτές των δύο γειτονικών κρατών, και υπάγεται στην ΑΟΖ του κράτους που απέχει λιγότερο. Έτσι, υπολογίζονται τα θαλάσσια σύνορα.
Με τη μέθοδο της μέσης γραμμής οριοθέτησαν πανίσχυρες ΗΠΑ την ΑΟΖ τους με την Κούβα. Η Τουρκία, σε πλήρη άρνηση κάθε λογικής και κάθε έννοια δικαίου, υποστηρίζει ότι τα νησιά δεν δικαιούνται ούτε υφαλοκρηπίδα ούτε ΑΟΖ. Μάλιστα, στην πρόσφατη συμφωνία με τη Λιβύη, βύθισαν εξ ολοκλήρου το σύμπλεγμα των νησιών του Καστελόριζου.
Από το φοβικό σύνδρομο της Ελλάδος είναι απαλλαγμένη η Κύπρος. Ανακήρυξε ΑΟΖ το 2004 ο Τάσος Παπαδόπουλος. Έκανε οριοθέτηση το 2003 με την Αίγυπτο, το 2007 με το Λίβανο και το 2010 με το Ισραήλ, ενώ από το 2011 και μετά βρέθηκαν αρκετά κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην περιοχή.
Η Ελλάδα την περίοδο 2001-04 πίεσε την Κύπρο να μην ανακηρύξει ΑΟΖ εκεί όπου δικαιούτο, αλλά 8 μίλια ανατολικότερα, ώστε να μη μείνει μετέωρη η επήρεια του Καστελόριζου. Το Καστελόριζο είναι κρίσιμο, διότι εφόσον υπάρχει συνορεύει θαλασσίως η Ελλάδα με την Κύπρο., ενώ εάν δεν υπήρχε θα συνόρευε η Τουρκία με την Αίγυπτο.
Κατόπιν, η Ελλάδα έδειξε κάποιες αναλαμπές. Το 2011 αναθέρμανε τις σχέσεις της με το Ισραήλ εκμεταλλευόμενη την ψυχρότητα με την Τουρκία, και την περίοδο 2013-14 έχτισε την τριμερή συνεργασία με Κύπρο και Αίγυπτο, εκμεταλλευόμενη την ανατροπή των “Αδελφών Μουσουλμάνων” από τον στρατηγό Σίσι.
Με αυτές τις βάσεις έγιναν ήδη 8 συναντήσεις για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο, οι τρεις γύροι προσδιορισμού των 30 θαλάσσιων οικοπέδων της ελληνικής ΑΟΖ (Αύγουστο και Νοέμβριο του 2014), για τα οποία υπάρχει ήδη ενδιαφέρον αμερικανικών και γαλλικών εταιρειών, καθώς και των Ελληνικών Πετρελαίων. Και τέλος, η πρόσφατη υπογραφή του EastMed με Κύπρο και Ισραήλ.
*Πολιτικός αναλυτής, Δημιουργός του ηλ. περιοδικού Αντίβαρο
(Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα Εστία στις 7 Ιανουαρίου 2020)