κεφάλαια, αλλά και απομονώνοντας τα δίκτυά τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μέχρι και το 1 δισεκατομμύριο ευρώ μπορούν να αγγίξουν τα πρόσθετα τέλη που θα πληρώνουν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων ώστε να εξάγουν την ηλεκτρική τους ενέργεια προς την ΕΕ από 1 Ιανουαρίου 2026. Το δυσθεώρητο αυτό ποσό συνδέεται με τη διεύρυνση του Μηχανισμού Προσαρμογής των Συνοριακών Εκπομπών Άνθρακα, ο οποίος θα περιλαμβάνει πλέον και την ηλεκτρική ενέργεια, σύμφωνα με την πρόσφατη πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το νέο αυτό μέτρο, το οποίο στοχεύει να προστατεύσει τους παραγωγούς ενέργειας εντός ΕΕ από τις φθηνότερες αλλά πιο ρυπογόνες εισαγωγές συνιστά ένα απευθείας πλήγμα για τις βαλκανικές χώρες.
Οι βαλκανικές χώρες (Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία & Ερζεγοβίνη, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, και Σερβία) εξάγουν περίπου 10 TWh ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση προς τα δίκτυα της ΕΕ, με την πλειοψηφία αυτών των φορτίων να παράγεται από την καύση άνθρακα. Ως εκ τούτου, η ενεργοποίηση του CBAM θα αυξήσει δραματικά το κόστος αυτών των εισαγωγών, οδηγώντας στη μείωσή τους εντός του 2026. Αναπόφευκτα, η αλλαγή αυτή ισοδυναμεί με περιορισμό της φθηνής ενέργειας που εισάγει η ΕΕ, κάτι που πολύ πιθανώς θα αυξήσει και τις τιμές ενέργειας που παράγονται εντός των 27. Ταυτόχρονα, τα Δυτικά Βαλκάνια θα χάσουν ένα μεγάλο μέρος των εσόδων τους, κεφάλαια που θα χρησιμοποιούνταν και για την πράσινη μετάβαση αυτών των χωρών.
Η ανακοίνωση της Κομισιόν προκάλεσε αντιδράσεις, με τις βαλκανικές κυβερνήσεις να νιώθουν ότι εγκαταλείπονται για ακόμα μία φορά, μετά από χρόνια καθυστερήσεων στις ενταξιακές τους διαδικασίες. Μάλιστα, το Βελιγράδι αρνήθηκε να συμμετέχει στη συνάντηση μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων, αναδεικνύοντας την ψυχρότητα που επικρατεί στις σχέσεις των δύο πλευρών.
Αξίζει πάντως να αναφερθεί πως τα Δυτικά Βαλκάνια δεν είναι οι μόνες χώρες που έχουν επικρίνει τον CBAM. Η Κίνα, η Ινδία, και η Βραζιλία έχουν εκφράσει τις ενστάσεις τους, θεωρώντας πως το σύστημα στοχοποιεί τις εξαγωγές τους προς την ΕΕ. Αντίστοιχα, η Βρετανία αναγκάστηκε να επιστρέψει στο ευρωπαϊκό καθεστώς μετά το Brexit και τη δημιουργία εθνικού μηχανισμού, ο οποίος αναμένεται να επανενωθεί με τον CBAM μέσα στα επόμενα χρόνια. Από την άλλη, αρκετοί αναλυτές χαρακτηρίζουν τον ευρωπαϊκό μηχανισμό επιτυχημένο, καθώς κινητοποίησε αρκετές τρίτες οικονομίες να διαμορφώσουν τα δικά τους πρότυπα εκπομπών άνθρακα, ώστε να καταφέρουν να είναι ανταγωνιστικές στην μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά.