Η ευρύτατη καταστροφή του ουκρανικού δικτύου ενέργειας και η ανάγκη μετάβασης σε ένα νέο, ανθεκτικό και αποκεντρωμένο μοντέλο δημιουργούν μια ιστορική συγκυρία: τη δυνατότητα να επανασχεδιαστεί το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης με όρους ασφάλειας, καινοτομίας και στρατηγικής αυτονομίας.
ΓΙΑ ΤΙΣ ΗΠΑ και την Ελλάδα -δύο εταίρους των οποίων η συνεργασία σε ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας, άμυνας, ανάπτυξης υποδομών και κρίσιμων τεχνολογιών έχει ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια- η ενεργειακή ανασυγκρότηση της Ουκρανίας προσφέρει μια μοναδική δυνατότητα προώθησης κοινών γεωπολιτικών συμφερόντων και κινητοποίησης συμπληρωματικών δυνάμεων του ιδιωτικού τομέα.
Σε αυτό το περιβάλλον, ιδιαίτερο βάρος αποκτά η πρόσφατη τριμερής συμφωνία Ελλάδας – Ουκρανίας – ΗΠΑ για την προμήθεια αμερικανικού LNG, με τη χώρα μας να λειτουργεί ως κρίσιμος δίαυλος εισαγωγής, αποθήκευσης και επαναεριοποίησης.
Η συμφωνία ενισχύει άμεσα την ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας, αναδεικνύοντας την Ελλάδα ως περιφερειακό ενεργειακό κόμβο και παράλληλα αποδεικνύοντας την αξία της ελληνοαμερικανικής στρατηγικής συνεργασίας σε στιγμές υψηλής γεωπολιτικής ρευστότητας.
Ωστόσο, αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί μόνο την αρχή ενός πολύ μεγαλύτερου φάσματος κοινών ευκαιριών.
Η ΟΥΚΡΑΝΙΑ κατευθύνεται ταχύτατα προς ένα ενεργειακό υπόδειγμα, βασισμένο σε διανεμημένους πόρους, ανανεώσιμες πηγές, ευέλικτη παραγωγή και ισχυρές ψηφιακές υποδομές.
Η προπολεμική δυναμική -με την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ από 3% σε 12,4% σε μία δεκαετία και την ταχεία ανάπτυξη αιολικών και φωτοβολταϊκών, ενισχύοντας το ενεργειακό της μίγμα- δείχνει ότι η χώρα διαθέτει σημαντικό, ανεκμετάλλευτο δυναμικό.
Η μετάβαση σε μικρότερες και γεωγραφικά διάσπαρτες μονάδες παραγωγής, σε συνδυασμό με την προώθηση τεχνολογιών αποθήκευσης και την υιοθέτηση έξυπνων δικτύων, μπορεί να αυξήσει ουσιαστικά την ασφάλεια του ενεργειακού συστήματος τόσο απέναντι σε αεροπορικές επιθέσεις όσο και σε κυβερνοαπειλές.
ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ επιχειρήσεις που συμμετέχουν στην ενεργειακή ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, οι ελληνικοί όμιλοι αποτελούν τον πιο αξιόπιστο και φυσικό περιφερειακό εταίρο.
Η γεωγραφική εγγύτητα, η λειτουργία εντός του ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου, η τεχνογνωσία στην ανάπτυξη ΑΠΕ και έξυπνων δικτύων, αλλά και η ταχεία ψηφιακή μετάβαση ελληνικών εταιρειών δημιουργούν μια ισχυρή βάση συμπράξεων.
Επιπλέον, η Ελλάδα προσφέρει ένα σταθερό θεσμικό περιβάλλον και μια συνεχώς ενισχυόμενη στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ – δομικά στοιχεία που ευνοούν διμερή και τριμερή επιχειρηματικά εγχειρήματα.
Η σημασία αυτής της συνεργασίας δεν είναι μόνο οικονομική· είναι βαθιά γεωπολιτική.
Η Ελλάδα αποτελεί σήμερα τον πλέον αξιόπιστο πυλώνα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, διαμορφώνοντας ένα ασφαλές και ευθυγραμμισμένο με τη Δύση πλαίσιο για την προώθηση αμερικανικών επενδύσεων προς την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και της Ανατολικής Μεσογείου.
Για τις ΗΠΑ, η ύπαρξη ενός ισχυρού ελληνικού οικοσυστήματος, που μπορεί να υποστηρίξει σύνθετα ενεργειακά και τεχνολογικά έργα στην Ουκρανία αλλά και στο ευρύτερο περιβάλλον του κάθετου άξονα, αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα που μειώνει τον κίνδυνο, επιταχύνει την οικονομική συνεργασία και ανάπτυξη, ενισχύοντας την ίδια στιγμή την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια.
ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ, η ουκρανική ανασυγκρότηση διευρύνει τις δυνατότητες συνεργασίας πέρα από την ενέργεια.
Η ανάπτυξη έξυπνων υποδομών, οι ανάγκες κυβερνοπροστασίας κρίσιμων δικτύων, οι τεχνολογίες διαχείρισης δεδομένων, τα data centers και η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης σε ενεργειακές και βιομηχανικές εφαρμογές δημιουργούν ένα πολυεπίπεδο πεδίο δράσης, στο οποίο οι ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως στρατηγικοί συνεργάτες των αμερικανικών εταιρειών.
Καθώς ο πόλεμος εισέρχεται στο τέταρτο έτος του, η στήριξη της Ουκρανίας δεν αποτελεί μόνο υποχρέωση αρχής, αλλά και καθοριστικό τεστ της διατλαντικής συνοχής.
Η ενεργειακή της ανθεκτικότητα είναι κρίσιμη για την ασφάλεια της Ευρώπης και η Ελλάδα, χάρη στη στρατηγική της σχέση με τις ΗΠΑ και την επιχειρηματική της δυναμική, βρίσκεται στη σπάνια θέση να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο – ως γέφυρα, επιταχυντής και κόμβος ενός νέου μοντέλου συνεργασίας που θα καθορίσει την ευρωπαϊκή ασφάλεια για τις επόμενες δεκαετίες.
*Ο κ. Αλέξανδρος Κωστόπουλος είναι ιδρυτής και CEO της FORESIGHT
(από την εφημερίδα "ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ")