Νέα δεδομένα φέρνει η απόφαση του Αμερικανού Προέδρου να εντείνει τις πιέσεις κατά της Ρωσίας στοχοποιώντας τους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου της χώρας, Rosneft και Lukoil. Οι δύο πετρελαϊκοί γίγαντες παράγουν περίπου το 5% της παγκόσμιας παραγωγής ή 5,3 εκατομμύρια βαρέλια καθημερινά. Ταυτόχρονα, κυριαρχούν στις ρωσικές εξαγωγές, ελέγχοντας το 47% των θαλάσσιων φορτίων για το 2025.
Μολονότι οι δυτικές κυρώσεις δεν έχουν καταφέρει προς το παρόν να πλήξουν τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου χάρη στον σκιώδη στόλο και την αδιαφορία των αγοραστών, αυτό το νέο μέτρο ίσως αποδειχθεί πιο δύσκολο να αγνοηθεί. Το βασικό ερώτημα είναι κατά πόσο η Ουάσιγκτον σκοπεύει να επιβάλλει δευτερεύουσες κυρώσεις στους πελάτες της Ρωσίας, με την Κίνα και την Ινδία να αποτελούν τους δύο πιο εκτεθειμένους στόχους.
Ινδία και Κίνα αγοράζουν τις μεγαλύτερες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου, έχοντας ουσιαστικά κρατήσει τη ρωσική οικονομία ζωντανή μετά το 2022. Για το πρώτο ενιάμηνο του 2025, η Κίνα εισήγαγε 2,1 bpd ρωσικού πετρελαίου, περίπου 18% των συνολικών εισαγωγών της χώρας, και η Ινδία εισήγαγε 1,9 bpd, ή πάνω από το 35% των συνολικών εισαγωγών της. Δεδομένου ότι τα δύο κράτη είναι ταυτόχρονα και οι δύο μεγαλύτεροι εισαγωγείς πετρελαίου σε διεθνές επίπεδο δημιουργεί προβληματισμούς για το πώς θα επηρεαστεί η ισορροπία προσφοράς- ζήτησης.
Οι προορισμοί του ρωσικού αργού την τελευταία πενταετία. Πηγή: Reuters.
Οι τιμές του αργού εκτοξεύθηκαν αμέσως μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων, με τους επενδυτές να ανησυχούν για το κατά πόσο Πεκίνο και Νέο Δελχί θα αντικαταστήσουν τις ρωσικές προμήθειες στο ενεργειακό μείγμα τους. Προς το παρόν, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις πως η Ινδία θα περιορίσει δραστικά τις αγορές ρωσικού πετρελαίου.
Η περίπτωση της Κίνας είναι πιο δύσκολο να αναλυθεί. Αφενός, το Πεκίνο δεν επιθυμεί να φανεί ότι υποχωρεί μπροστά στις δυτικές κυρώσεις, ειδικά όσο ο εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ μαίνεται. Αφετέρου, η Κίνα θα ήθελε να αποφύγει να χάσει την πρόσβασή της στις δυτικές αγορές. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με πληροφορίες οι τέσσερις μεγαλύτερες πετρελαϊκές της Κίνας PetroChina, Sinopec, CNOOC και Zhenhua Oil θα σταματήσουν προς το παρόν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο δια θαλάσσης. Βέβαια, οι πωλήσεις ρωσικού αργού στην Κίνα δεν πραγματοποιούνται άμεσα μεταξύ των Ρώσων παραγωγών και των Κινέζων αγοραστών, αλλά μέσω ενός πολύπλοκου δικτύου θυγατρικών και εμπόρων.
Αν τελικά Πεκίνο και Νέο Δελχί επιχειρήσουν να αντικαταστήσουν μέρος των προμηθειών τους από τη Ρωσία, αυτό θα σηματοδοτήσει ένα ράλι για τους άλλους αγοραστές, όπως εκείνους στη Μέση Ανατολή και τη Νότια Αμερική. Τα μέλη του OPEC+ είναι σε προνομιακή θέση να αξιοποιήσουν αυτήν την ευκαιρία χάρη στην πρόσφατη αύξηση της παραγωγής που συμφώνησαν.
Ωστόσο, η μεταστροφή αυτή εγείρει ερωτήματα για την ισορροπία προσφοράς- ζήτησης. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας επιμένει πως το 2025 και 2026 θα χαρακτηριστούν από ένα μεγάλο κορεσμό πετρελαίου, που μπορεί να κινείται μεταξύ 2,3-4 εκατομμυρίων bpd. Αντιθέτως, ο OPEC εκτιμά πως η αγορά θα είναι πιεσμένη, με οριακή υπέρβαση της ζήτησης έναντι της προσφοράς. Με τις ρωσικές ποσότητες να δημιουργούν ένα ευρύ κενό, το ποια πρόβλεψη θα επαληθευτεί μπορεί να αλλάξει άρδην την παγκόσμια αγορά πετρελαίου.