επηρεάζοντας ουσιαστικά την ενεργειακή στρατηγική ολόκληρων χωρών. Πιο πρόσφατα, το φαινόμενο καταγράφεται και στις τουρμπίνες φυσικού αερίου.
Οι τουρμπίνες φυσικού αερίου είναι ογκώδης εξοπλισμός που βοηθά στη μετατροπή του καυσίμου από μηχανική σε ηλεκτρική ενέργεια. Η κατασκευή μίας τέτοιας τουρμπίνας απαιτεί τη συναρμολόγηση χιλιάδων μικρότερων κομματιών και μπορεί να διαρκέσει τουλάχιστον δύο χρόνια. Η σύγχρονη αγορά αυτού του είδους εξοπλισμού κυριαρχείται σχεδόν κατά 65% από τρεις βιομηχανικούς κολοσσούς: την αμερικανική GE Vernova, τη γερμανική Siemens, και την ιαπωνική Mitsubishi. Μέχρι πριν μερικούς μήνες, οι μονάδες παραγωγής των τριών κατασκευαστών λειτουργούσαν σε νωχελικούς ρυθμούς καθώς οι παραγγελίες είχαν μειωθεί δραματικά. Όμως, η εικόνα αυτή έχει πλέον ανατραπεί.
Το φτερούγισμα της πεταλούδας για τον κλάδο των τουρμπίνων ήταν η ραγδαία ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης— ή μάλλον, οι προσδοκίες για τη ραγδαία ανάπτυξη της. Με αναλύσεις όπως εκείνη του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας να προβλέπουν πως η κατανάλωση ενέργειας των data centers που σχετίζονται με την ΑΙ θα εκτοξευθεί στις 945 TWh μέχρι το 2030, οι επενδυτές σπεύδουν να στοιχηματίσουν σε νέες μονάδες παραγωγής. Και επειδή το κέντρο αυτής της ανάπτυξης είναι οι ΗΠΑ, όπου το φυσικό αέριο είναι φθηνό και άφθονο— και όπου οι παραγωγοί του έχουν ξοδέψει διόλου ευκαταφρόνητα ποσά στο λόμπινγκ των πολιτικών— οι μονάδες αυτές κατασκευάζονται ώστε να τροφοδοτούνται με το συγκεκριμένο καύσιμο.
Οι αριθμοί είναι σαφείς. Για ολόκληρο το 2023, η Siemens πούλησε 1 μόνο τουρμπίνα φυσικού αερίου στις ΗΠΑ. Το 2025, η εταιρεία έχει παραγγελίες για σχεδόν 200 τουρμπίνες. Σύμφωνα με την ενεργειακή συμβουλευτική Dora Partners, οι συνολικές παραγγελίες για το 2025 μπορεί να ξεπεράσουν και τις 1000, με τις 183 να αφορούν σε γιγάντιες τουρμπίνες. Ο αριθμός αυτός είναι ο υψηλότερος από το 2011 και περίπου 50% υψηλότερος από τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας.
Η ξαφνική έκρηξη της ζήτησης για τον εξοπλισμό αυτό βρήκε τον κλάδο σε μία αμήχανη στιγμή. Οι απαισιόδοξες προοπτικές των περασμένων ετών οδήγησαν σε μείωση προσωπικού και σταδιακή αποεπένδυση, καθώς το ενδιαφέρον στρεφόταν προς τις πράσινες τεχνολογίες. Αυτό σημαίνει πως σε μεγάλο βαθμό, οι υφιστάμενες παραγωγικές ικανότητες δεν επαρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση και αυτό έχει δημιουργήσει ένα πρωτοφανές ανεκτέλεστο. Τον Απρίλιο, η GE Vernova ανακοίνωσε πως έκλεισε τις παραγγελίες της για τη διετία 2026-2027 και επί του παρόντος βρίσκεται στις παραγγελίες με παράδοση το 2030.
Οι τρεις μεγάλοι κατασκευαστές σκοπεύουν να αναπτύξουν την παραγωγή τους, αλλά αυτό θα βασιστεί περισσότερο σε αύξηση της παραγωγικότητας παρά σε προσλήψεις ή νέες επενδύσεις σε υποδομές. Ο φόβος τους έγκειται στη δικαιολογημένη ανησυχία πως η σημερινή έκρηξη θα ακολουθηθεί από μία νέα συρρίκνωση. Με πολλούς αναλυτές να μιλούν για φούσκα στον κλάδο της ΑΙ, η ανησυχία αυτή ίσως δεν είναι υπερβολική. Εντούτοις, αν η σημερινή ζήτηση διατηρηθεί ή και αυξηθεί, η έλλειψη τουρμπίνων φυσικού αερίου θα γίνει ακόμα πιο αισθητή.
Το δεύτερο φτερούγισμα σε αυτή την περίπτωση θα είναι το φρενάρισμα της ενεργειακής μετάβασης στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Παρά τις ενστάσεις των επιστημόνων, το φυσικό αέριο συνεχίζει να προωθείται ως «το καύσιμο της πράσινης μετάβασης» το οποίο θα καλύψει το κενό που αφήνει ο άνθρακας και το πετρέλαιο μέχρι να κυριαρχήσουν οι ΑΠΕ και ο εξηλεκτρισμός. Ωστόσο, αυτό το σχέδιο συνεχίζει να βρίσκει εμπόδια. Το πρώτο ήταν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία οδήγησε σε δραματική αύξηση των τιμών του καυσίμου. Με τις τιμές να έχουν επανέλθει σε διαχειρίσιμα επίπεδα, όμως, η έλλειψη των τουρμπίνων φυσικού αερίου σημαίνει πως τα φτωχότερες κράτη δεν έχουν πρόσβαση σε αυτόν τον εξοπλισμό.
Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για αγορές όπως η Νοτιοανατολική Ασία. Αναπτυσσόμενες βιομηχανικές δυνάμεις όπως το Βιετνάμ είχαν αποφασίσει να στραφούν στο φυσικό αέριο ώστε να αντικαταστήσουν τον άνθρακα. Αλλά η κατασκευή μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο μπορεί να καθυστερήσει χρόνια εξαιτίας των τουρμπίνων, ένα χρονικό περιθώριο που μπορεί να στοιχίσει πολλές μονάδες για το ΑΕΠ της χώρας. Ως εκ τούτου, ο άνθρακας παραμένει κυρίαρχος στο ενεργειακό μείγμα.
Η καθυστέρηση αυτή έχει και απτά αποτελέσματα για τις άλλες οικονομίες της περιοχής. Η Ιαπωνία, όπου εδρεύει η Mitsubishi, θα ήθελε πολύ να εξάγει εξοπλισμό και τεχνογνωσία στα κράτη της ΝΑ Ασίας, έχοντας μάλιστα σχεδιάσει το πρόγραμμα Asian Zero Emission Community, το οποίο προωθεί μεταξύ άλλων και τη διείσδυση του φυσικού αερίου. Δυστυχώς για το Τόκιο, η αδυναμία της Mitsubishi και των δύο άλλων εταιρειών να παραδώσουν έγκαιρα τις τουρμπίνες στους Ασιάτες πελάτες τους θα οδηγήσει πολλούς από αυτούς στην αγκαλιά της Κίνας.
Οι τουρμπίνες φυσικού αερίου είναι ένας από τους ελάχιστους τομείς όπου η Κίνα δεν μπορεί να ανταγωνιστεί ή να κυριαρχήσει. Αυτό δεν συμβαίνει με τους κλάδους της καύσης άνθρακα και των πράσινων τεχνολογιών. Η Κίνα μπορεί να παρέχει εξοπλισμό για περισσότερες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από άνθρακα ώστε οι ασιατικές χώρες να καλύψουν τις μεσοπρόθεσμες ανάγκες τους και εξοπλισμό για ΑΠΕ για τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό τους. Με τις τουρμπίνες φυσικού αερίου να γίνονται ανάρπαστες στα επίκεντρα της ΑΙ σε Βόρεια Αμερική, Ευρώπη, και Μέση Ανατολή, η Ασία πιθανότατα θα αναγκαστεί να επιλέξει εναλλακτικές πηγές ενέργειας.