«Είμαστε βέβαιοι ότι και οι τέσσερις εταίροι της κοινοπραξίας υποστηρίζουν αυτήν την πώληση», επεσήμανε ο Λάμι στην τουρκική εφημερίδα «Hurriyet» , αναφερόμενος στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία.
Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη κυβέρνηση Σολτς είχε μπλοκάρει την πώληση μετά την φυλάκιση του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου. Και παρ ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός ήταν από τους πρώτους που συνάντησε ο Μέρτς όταν ανέλαβε τα νέα καθήκοντά του, ο Γερμανός Καγκελάριος φαίνεται να δίνει εν τέλει το πράσινο φως για την πώληση ευρωπαϊκών μαχητικών στην Άγκυρα. Εξάλλου ο ίδιος ο Ερντογάν είχε σπεύσει να προϊδεάσει για το αποτέλεσμα μετά τις συναντήσεις που είχε με τους Μέρτς και Στάρμερ στην Σύνοδο Κορυφής στην Χάγη την περασμένη εβδομάδα. Εξάλλου την Δευτέρα ανακοινώθηκε ότι η τουρκική εταιρεία κατασκευής drones Baykar ολοκλήρωσε την εξαγορά την ιταλικής αεροπορικής εταιρείας Piaggio Aerospace.
Και αν έτσι λειτουργούν οι «φίλοι» Ευρωπαίοι εταίροι, εξοπλίζοντας μια χώρα που απειλεί την Ελλάδα με casus belli και κατέχει το 37% της Κύπρου, τι καλύτερο να περιμένει κανείς από τους Αμερικανούς. Ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Τουρκία, Τόμας Μπάρακ δήλωσε σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu ότι το Κογκρέσο είναι πλέον έτοιμο να επανεξετάσει το αίτημα της Τουρκίας να επανενταχθεί στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35 και να άρει τις κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί για την απόκτηση του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400. «Πιστεύω ότι μέχρι το τέλος του έτους υπάρχει σημαντική πιθανότητα επίτευξης συμφωνίας», είπε ο Μπάρακ. «Για πρώτη φορά, οι ΗΠΑ και η Τουρκία δεν είναι απλώς εταίροι σε θέματα άμυνας, αλλά μοιράζονται τη δέσμευση να εξελιχθούν από την άμυνα σε σημαντικούς πυλώνες διπλωματίας, ασφάλειας και συνεργασίας», κατέληξε ο ίδιος, επιβεβαιώνοντας την επαναπροσέγγιση των δύο πλευρών μετά από έξι χρόνια παγωμένων σχέσεων. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία αποκλείστηκε από το πρόγραμμα F-35 στις 17 Ιουλίου 2019, όταν οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την αποχώρησή της μετά την παραλαβή του ρωσικού συστήματος S-400. Στις 14 Δεκεμβρίου 2020 η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε στην Τουρκία κυρώσεις βάσει του νόμου CAATSA (Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act), γεγονός που «πάγωσε» οριστικά κάθε συμμετοχή και τις υπόλοιπες συμβάσεις της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35.
Ωστόσο η επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα δεν είναι τόσο απλή υπόθεση. Πέρα από το εμπόδιο του Κογκρέσου, υπάρχει και η εναντίωση του πανίσχυρου ισραηλινού λόμπυ. Δημοσίευμα της εφημερίδας Middle East Eye υποστήριξε ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ασκεί πιέσεις στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, για να εμποδίσει την πώληση των αεροσκαφών F-35 στην Τουρκία, επικαλούμενος ανησυχίες για την αυξανόμενη επιρροή της Άγκυρας στη Συρία.
Η αντίθεση του Ισραήλ στην πώληση των F-35 στην Τουρκία δεν είναι καινούργια.
Το 2019 δημοσιεύματα σε ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το Τελ Αβίβ εκμεταλλεύτηκε την απογοήτευση των ΗΠΑ για την αγορά των S-400 από την Τουρκία και εργάστηκε παρασκηνιακά για να διασφαλίσει ότι οι ΗΠΑ θα αρνηθούν την πώληση των F-35 στην Τουρκία. Το δημοσίευμα ανέφερε ότι με αυτόν τον τρόπο το Τελ Αβίβ διατηρούσε τη στρατιωτική του υπεροχή στην περιοχή. Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ έχουν μια μακροχρόνια συμφωνία που ορίζει ότι ο στρατιωτικός εξοπλισμός των ΗΠΑ που προμηθεύεται το Ισραήλ πρέπει να είναι «ανώτερος σε δυνατότητες» σε σύγκριση με αυτόν που πωλείται στους γείτονες του Ισραήλ. Μέχρι τώρα, το Ισραήλ είναι ο μοναδικός χειριστής των F-35 σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Ούτε όμως στο ανατολικό μέτωπο τα πράγματα πάνε καλά για την Ελλάδα. Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης αναμένεται να προχωρήσει προς “ομόφωνη επικύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών”, αναφέρει το “The Libya Observer”, επικαλούμενο αξιωματούχο που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η συμφωνία είναι πιθανόν να εγκριθεί και να ψηφιστεί κατά τη διάρκεια επίσημης συνεδρίασης αυτή την εβδομάδα. Σημειωτέον ότι το μνημόνιο αυτό όμως μέχρι και σήμερα δεν το είχαν επικυρώσει ούτε οι αρχές της ανατολικής Λιβύης (η κυβέρνηση Εθνικής Σταθερότητας GNS του Οσάμα Χαμάντ), ούτε η λιβυκή Βουλή των Αντιπροσώπων που έχει την έδρα της στα ανατολικά. Εάν προχωρήσουν και οι αρχές της ανατολικής Λιβύης σε επικύρωση, θα μιλάμε πια για “ομόφωνη” αποδοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου από την πλευρά των Λίβυων, κάτι που πλήττει ένα από τα βασικά ελληνικά επιχειρήματα περί μη εσωτερικής νομιμοποίησης του τουρκολιβυκού μνημονίου. Βεβαίως τόσο η Βεγγάζη αλλά και όσο και η Τρίπολη δεν έχουν δυνατότητα να συνάψουν συμφωνίες με τρίτες χώρες, ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της περασμένης εβδομάδας επανέλαβε ότι το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης για την οριοθέτηση περιοχών θαλάσσιας Δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο είναι άκυρο και «δεν μπορεί να παράγει έννομες συνέπειες για τρίτα κράτη». Ωστόσο το κοινό μέτωπο των δύο αντιμαχόμενων πλυερών εντός της Λιβύης εναντίον της Αθήνας είναι εξαιρετικά ανησυχητικό.
Κοντολογίς αυτό που συμπεραίνει κανείς για άλλη μια φορά είναι ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική του κατευνασμού, των «ήρεμων νερών» και της απαράμιλλης “προσήλωσης στο διεθνές δίκαιο”, αποδεικνύεται πρακτικά ότι έχει στείλει τα πιο εσφαλμένα μηνύματα σε συμμάχους και εχθρούς. Ούτε οι Ευρωπαίοι εταίροι λαμβάνουν σοβαρά υπόψη ένα τόσο προβλέψιμο σύμμαχο, ενώ οι εχθροί στα ανατολικά συσπειρώνονται γύρω από έναν ισχυρό φαινομενικά παίκτη, όπως θέλει να προβάλλεται η Τουρκία.