Αναλυτικότερα, ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (ΜΣΠΑ: CBAM), που θα εισαχθεί την 1η Ιανουαρίου 2026, προβλέπει ότι οι εισαγωγείς αγαθών στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρικής ενέργειας από χώρες εκτός του μπλοκ, θα πρέπει να πληρώνουν για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που σχετίζονται με την παραγωγή τους στη χώρα προέλευσής τους. Αυτό θα καταστήσει την ηλεκτρική ενέργεια από παραγωγούς που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον άνθρακα, όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία και η Σερβία, πολύ πιο ακριβή για τους εισαγωγείς που είναι μέλη της ΕΕ, όπως η Ιταλία, η Κροατία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Ελλάδα.
Οι εξαγωγές ενέργειας αυτών των χωρών στο πλαίσιο του ΜΣΠΑ είναι, συνεπώς, πιθανό να καταρρεύσουν από τη μια μέρα στην άλλη, μειώνοντας τα έσοδα για τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας των Βαλκανίων, επισημαίνει στην έκθεσή του το Δίκτυο CEE Bankwatch.
Έως και το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας που εισάγεται στην ΕΕ από τις τέσσερις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων βασίζεται στον άνθρακα. Ωστόσο, ο φόρος της ΕΕ έχει όρους που επιτρέπουν εξαιρέσεις εάν οι χώρες «σημειώσουν ουσιαστική πρόοδο» στην εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα, κάτι που θα μπορούσε να αφορά και την τιμολόγηση του άνθρακα.
«Με την εισαγωγή της εγχώριας τιμολόγησης άνθρακα, οι χώρες θα μπορούσαν να μετριάσουν τις επιπτώσεις της ΜΣΠΑ και να δημιουργήσουν σημαντικά έσοδα τα οποία θα δαπανήσουν για μια δίκαιη και βιώσιμη ενεργειακή μετάβαση», σημειώνει το CEE Bankwatch.
«Η τιμολόγηση του άνθρακα θα τους επέτρεπε επίσης να συγκεντρώσουν έως και 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ (4,90 δισεκατομμύρια δολάρια) ετησίως για τη χρηματοδότηση μιας βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης και την υποστήριξη της περιοχή, η οποία ενεργειακά εξαρτάται από τον άνθρακα, ανέφερε η έκθεση του Δικτύου CEE Bankwatch.
«Η ΜΣΠΑ θα μπορούσε επιτέλους να αναγκάσει τις κυβερνήσεις των Δυτικών Βαλκανίων να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα και να αρχίσουν να κλείνουν τους εξαιρετικά ρυπογόνους και ολοένα και πιο ασύμφορους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από άνθρακα», προσθέτει η Pippa Gallop του Δικτύου CEE Bankwatch.