το κτύπημα με τα 300 drones και βαλλιστικούς πυραύλους που εξαπέλυσε το Ιράν, χωρίς όμως ανθρώπινες απώλειες και με ελάχιστες ζημιές σε στρατιωτικές υποδομές του Ισραήλ χάρις στην καλά οργανωμένη αεράμυνα του Τελ Αβίβ και την συνδρομή της αεροπορίας των ΗΠΑ και άλλων συμμαχικών δυνάμεων.
Γενική ήταν η αντίληψη ότι η πολυδιαφημισμένη και αναμενόμενη επίθεση της Τεχεράνης, αν και μεγάλης κλίμακας, απέτυχε οικτρά χάρη στην προηγμένη αεράμυνα του Ισραήλ (βλέπε iron dome κ.λπ.), αφού η πλειονότητα των πυραύλων αναχαιτίστηκε. Ταυτόχρονα το Ισραήλ κατάφερε να βρεθεί στο επίκεντρο μίας περιφερειακής και δυτικής συμμαχίας, έπειτα από μια περίοδο εντάσεων με ΗΠΑ και Ευρώπη, λόγω των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων του στην Γάζα.
Υπό αυτή την έννοια το Ισραήλ βγήκε κερδισμένο γιατί κατάφερε σε μια δύσκολη καμπή της παρούσας διένεξης να συσπειρώσει στο πλευρό του μια ισχυρή Δυτική συμμαχία. Ένα ακόμα όχι ευκαταφρόνητο όφελος στο πολεμικό πεδίο ήταν η δυνατότητα που προσέφερε η Ιρανική επίθεση στις IAF να μελετήσουν και να αξιολογήσουν τα τεχνικά χαρακτηριστικά, σε ώρα μάχης, των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (ΜΕΑ) του εχθρού.
Πηγή: trading economics
Ως αναμενόταν την επαύριον της επίθεσης, και για το χρονικό διάστημα που ακολούθησε, υπήρξε αποκλιμάκωση των τιμών πετρελαίου αλλά και αερίου, όπου το TTF από τα 33 Euro/MWh που είχε φθάσει στα μέσα Απριλίου έπεσε στα 26 Euro/MWh που ήταν στις αρχές του μηνός.
Πηγή: trading economics
Με τις τιμές του αργού Brent να κινούνται στην ζώνη των $86-$88 το διάστημα μεταξύ 15-25 Απριλίου. Τώρα, εν όψει των νέων γεωπολιτικών προκλήσεων που διαγράφονται πολύ ανησυχητικά στον ορίζοντα, η τιμή του πετρελαίου έχει εισέλθει πάλι σε ανοδική τροχιά, όπως και του αερίου, το μηνιαίο συμβόλαιο του οποίου στο TTF διαπραγματεύεται πάνω από τα 29 Euro/MWh.
Κακό προηγούμενο
Παρά το γεγονός ότι τόσο η Ιρανική επίθεση (13/4) όσο και αυτή του Ισραήλ που ακολούθησε (19/4) επικεντρώθηκαν σε στρατιωτικούς στόχους και δεν έπληξαν αστικά κέντρα και τον άμαχο πληθυσμό γενικότερα, αποτελούν ήδη ένα κακό προηγούμενο αφού οδήγησαν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα την 40ετή, σιωπηλή έως τώρα, διένεξη μεταξύ Ιράν και Ισραήλ σε μια ανοικτή και απευθείας ένοπλη αντιπαράθεση με κάθε χώρα να εξαπολύει ΜΕΑ από το έδαφος της.
Όπως επισημαίνουν έγκριτοι αναλυτές οι ανωτέρω και εκατέρωθεν πολεμικές ενέργειες έχουν συμβάλει στην αναβάθμιση της όλης αντιπαράθεσης, με το Ιράν να εγκαταλείπει προς στιγμή την προσφιλή του τακτική των επιθέσεων δια αντιπροσώπων (βλέπε Χαμάς, Χούθι, Χεζμπολάχ κ.λπ.), δηλαδή μέσω αυτού που έχει γίνει γνωστός ως ο άξονας της αντίστασης.
Και αυτό είναι ακριβώς που φοβίζει αναλυτές και ανώτερα στελέχη διεθνών οργανισμών και πολυεθνικών εταιρειών αφού βλέπουν πολύ ορατό τον κίνδυνο κλιμάκωσης της κρίσης με την άμεσο εμπλοκή Ιράν-Ισραήλ. Κάτι που, όπως τονίζει CEO μεγάλου ενεργειακού ομίλου που δραστηριοποιείται στην περιοχή της Ανατ. Μεσογείου, μπορεί να συμβεί κυριολεκτικά από την μια ημέρα στην άλλη.
Αν και έως τώρα Τεχεράνη και Τελ Αβίβ επέδειξαν μεγάλη προσοχή και αυτοσυγκράτηση στο μεταξύ τους πολεμικό παιχνίδι, καθότι και οι δύο κυβερνήσεις κρίνουν ότι δεν τους ευνοούν οι παρούσες περιφερειακές και διεθνείς περιστάσεις, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχει αποκλιμάκωση της επικρατούσας τεταμένης κατάστασης.
Το μεν Ισραήλ κρίνει ότι δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει πολλαπλά πολεμικά μέτωπα λόγω της ανολοκλήρωτης επιχείρησης στην Γάζα, το δε Ιράν επιθυμεί όσο μπορεί να επιμηκύνει την παρούσα περίοδο, καθότι επωφελείται από την αυξημένη παραγωγή του και τις υψηλές διεθνείς τιμές πετρελαίου. Αλλά ούτε την Ουάσιγκτον συμφέρει τώρα να ανοίξει το Ισραήλ ένα νέο πολεμικό μέτωπο με την Τεχεράνη καθώς αναπόφευκτα θα ακολουθούσε και Αμερικανική εμπλοκή.
Κερδισμένος ο Μπάιντεν
Απεναντίας, και χάρη σε μια παράξενη συγκυρία (βλέπε ετερογένεια των σκοπών) συμφέρει απόλυτα την κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν, καθώς οδεύει προς τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, το Ιράν να παράγει όσο περισσότερο πετρέλαιο μπορεί και να το εξάγει στην Κίνα, πράγμα που βοηθά να κρατούνται οι διεθνείς τιμές σε σχετικά χαμηλά επίπεδα με το gasoil στις ΗΠΑ να πωλείται κατά μέσο όρο στην αντλία στα $ 3,60 το γαλόνι. Αν και ακριβό με τα Αμερικανικά στάνταρντ εν τούτοις κρατιέται κάτω από τα $ 4 το γαλόνι.
Να σημειωθεί ότι λόγω της μη αυστηρής εφαρμογής από τις ΗΠΑ των κυρώσεων κατά του Ιράν, η πετρελαϊκή παραγωγή του έχει εκτοξευθεί τους τελευταίους 12 μήνες στα 3.25 εκατ. βαρ/ημέρα, στο υψηλότερο επίπεδο mαπό τότε που επιβλήθηκαν οι κυρώσεις το 2018, μετά την απόσυρση των ΗΠΑ από την JCPOA, με αντίστοιχες εξαγωγές στα 1.6 εκατ. βαρ/ ημέρα.
Στην ρευστότητα της διεθνούς αγοράς αργού και προϊόντων βοηθά ασφαλώς η αυξημένη Αμερικανική παραγωγή που το 2023 ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη και έφθασε τα 20,0 εκατ. βαρ/ημέρα καθιστώντας την χώρα απόλυτα αυτάρκη.
Ζήτηση 103,2 εκατ. βαρ/ημέρα
Όμως παρά το γεγονός ότι τα θεμελιώδη της διεθνούς πετρελαϊκής αγοράς είναι απόλυτα θετικά, με την παγκόσμιο παραγωγή να καλύπτει πλήρως την ισχυρή ζήτηση – που τρέχει με ρυθμούς 103,2 εκατ. βαρ/ημέρα- με ικανοποιητικά αποθέματα, που μετά μία περίοδο απομείωσης στην μετά Covid περίοδο τώρα αρχίζουν και πάλι να αναπληρώνονται, και το spare capacity του OPEC+ σε υψηλά άνω των 6,0 εκατ. βαρ./ημέρα, η αυξανόμενη γεωπολιτική αναταραχή κυρίως λόγω της κατάστασης στην Μέση Ανατολή, έχει συμβάλει στη δημιουργία κλίματος αβεβαιότητας. Αυτή με την σειρά της διαμορφώνει ένα αρνητικό περιβάλλον που ενισχύει το λεγόμενο risk premium, είτε αυτό αναφέρεται στην προμήθεια ενεργειακών πρώτων υλών ή στα ναύλα των τάνκερς.
Χωρίς αμφιβολία σήμερα έχουμε εισέλθει σε μια νέα επικίνδυνη φάση αντιπαραθέσεων στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής με άξονα αναφοράς πλέον το Ιράν-Ισραήλ, και την σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς στην Γάζα να λειτουργεί ως καταλύτης της εγκυμονούσας πολύ μεγαλύτερης διένεξης. Προς το παρόν, και κρίνοντας από την εμπειρία των τελευταίων εβδομάδων, ούτε το Ισραήλ ούτε το Ιράν επιθυμούν να τραβήξουν την κατάσταση στα άκρα. Όμως οι τελευταίες εξελίξεις στην Τεχεράνη με την αναρρίχηση σε ηγετικά πόστα μιας νέας κάστας σκληροπυρηνικών στελεχών, προερχόμενα από τους Φρουρούς της Επανάστασης, δημιουργούν νέα δεδομένα.
Όπως μας πληροφορούν αξιόπιστες πηγές του energia.gr στην Ιρανική πρωτεύουσα, η επίθεση της 13ης Απριλίου κατά του Ισραήλ έχει ενθαρρύνει τους νέους ηγήτορες να αναλάβουν δράση απαιτώντας σκλήρυνση των θέσεων της Τεχεράνης και παράλληλα επιτάχυνση του πυρηνικού προγράμματος της χώρας. Σύμφωνα με τις άνω πηγές, εάν τελικά επικρατήσει στην εσωτερική πολιτική διαμάχη η ανωτέρω ομάδα, είναι θέμα μηνών η υπόγεια δοκιμή της πρώτης πυρηνικής βόμβας του Ιράν. Και τότε τα πράγματα θα γίνουν ακόμα ποιο σοβαρά. Για αυτό και οι επόμενοι μήνες, σε ότι αφορά τις τιμές πετρελαίου και αερίου, θα είναι περίοδος ανατιμήσεων αλλά και μεγάλης μεταβλητότητας.