Οι δύο χώρες συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα να συστήσουν επιτροπές που θα αναλάβουν να εδραιώσουν τη δυνεργασία τους σε όλο το φάσμα της ενέργειας και όχι μόνο.
Δεδομένου ότι οι ΗΠΑ είναι πλέον ο μεγαλύτερος παραγωγός αργού πετρελαίου, φυσικού αερίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο, πολλοί Αμερικανοί μπορεί να αναρωτηθούν γιατί αυτό έχει σημασία.
Ο αναλυτής του oilprice.com, Simon Watkins υποστηρίζει ότι η απάντηση στο ερώτημα, είναι ότι ο κόσμος «τρέχει» με ενέργεια, οι περισσότεροι από τους ενεργειακούς πόρους του κόσμου βρίσκονται ακόμη στη Μέση Ανατολή και ότι η συνεχιζόμενη διαπάλη για τον έλεγχό τους αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για το πώς λειτουργεί πολιτικά ο κόσμος, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Από όλες τις μεγάλες δυνάμεις πετρελαίου και φυσικού αερίου της Μέσης Ανατολής, το Ιράν και το Ιράκ είναι οι πιο σημαντικές και η στενότερη συνεργασία μεταξύ των δύο θα αποδειχτεί είτε ευλογία είτε κατάρα, ανάλογα με το ποια χώρα εξετάζει την κατάσταση.
Ένας από τους λόγους για τους οποίους το Ιράν και το Ιράκ είναι οι δύο σημαντικότερες πετρελαϊκές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή είναι ότι μαζί διαθέτουν μακράν τους μεγαλύτερους πόρους πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή, όπως αναλύεται πλήρως στο νέο μου βιβλίο για τη νέα παγκόσμια τάξη της αγοράς πετρελαίου. Το Ιράν εκτιμάται ότι διαθέτει 157 δισεκατομμύρια βαρέλια αποδεδειγμένων αποθεμάτων αργού πετρελαίου, ήτοι, σχεδόν το 10% του παγκόσμιου συνόλου. Όσο μεγάλα είναι τα πετρελαϊκά του αποθέματα, τόσο μεγαλύτερα είναι τα αποθέματα φυσικού αερίου, με το Ιράν να διαθέτει αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου ύψους 1.193 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών (Tcf), δηλαδή το 17% του παγκόσμιου συνόλου.
Επιπλέον, το Ιράν έχει υψηλό ποσοστό επιτυχίας στην εξερεύνηση φυσικού αερίου, όσον αφορά τις γεωτρήσεις σε άγρια κοιτάσματα, το οποίο εκτιμάται σε περίπου 80%, σε σύγκριση με το μέσο παγκόσμιο ποσοστό επιτυχίας 30-35 τοις εκατό.Παρά τις τεράστιες συνεχιζόμενες κυρώσεις, το Ιράν παράγει περίπου 3,4 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως (bpd) και πάνω από 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ημερησίως (bcm/d).Ρεαλιστικά, θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου σε 6 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως εντός τριών ετών το πολύ, και σε 1,5 δισ. κυβικά μέτρα ημερησίως εντός της ίδιας περιόδου, με σχετικά μέτριες επενδύσεις, τεχνικές αναβαθμίσεις και αναπτυξιακή πειθαρχία. Οι ανεπίσημες εκτιμήσεις για τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι πολύ υψηλότερες και είναι πιθανό να αποδειχθούν ακριβείς με την πάροδο του χρόνου.Το ίδιο ισχύει και για το Ιράκ, αλλά επισήμως εξακολουθεί να διαθέτει περίπου 145 δισεκατομμύρια βαρέλια αποδεδειγμένων αποθεμάτων αργού πετρελαίου, περίπου το 8% του παγκόσμιου συνόλου.
Με τις ίδιες επιφυλάξεις που ισχύουν και για το Ιράν, θα μπορούσε ρεαλιστικά να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου σε 7 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το πολύ μέσα σε τρία χρόνια, και στη συνέχεια σε 9 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, και ενδεχομένως στη συνέχεια σε 12 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως. Λίγα έχουν γίνει για την πραγματική αξιολόγηση ή ανάπτυξη των συναφών και μη συναφών αποθεμάτων φυσικού αερίου της, αλλά είναι πιθανό να είναι παρόμοιας κλίμακας με εκείνα του Ιράν.
Το γεγονός ότι το Ιράν και το Ιράκ μοιράζονται πολλά από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου αυξάνει επίσης τη δυναμική της συμμαχίας τους καθώς και τη σημασία τους. Χάρη σε αυτά τα κοινά κοιτάσματα, το Ιράν είναι εδώ και καιρό σε θέση να στέλνει όσο πετρέλαιο και φυσικό αέριο θέλει σχεδόν οπουδήποτε θέλει.
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο οι δύο χώρες είναι οι σημαντικότερες ενεργειακές δυνάμεις στη Μέση Ανατολή είναι ότι αποτελούν κυριολεκτικά το γεωγραφικό κέντρο ολόκληρης της περιοχής, σηματοδοτώντας μια πύλη από την Άπω Ανατολή προς την Ευρώπη στα βορειοδυτικά και προς την Αφρική στα νοτιοδυτικά.
Είναι ενδεικτικό ότι μια μακροχρόνια φιλοδοξία της Ρωσίας ήταν να χρησιμοποιήσει το Ιράν και το Ιράκ για να δημιουργήσει μια μόνιμη "χερσαία γέφυρα" από την Τεχεράνη προς τη Μεσόγειο Θάλασσα, μέσω της οποίας θα μπορούσε να αυξήσει εκθετικά την κλίμακα και το εύρος της παράδοσης όπλων στο νότιο Λίβανο και στην περιοχή των Υψιπέδων του Γκολάν στη Συρία.
Το ενδιαφέρον της Ρωσίας μαζί με το Ιράν για ένα τέτοιο σχέδιο χερσαίας γέφυρας ευθυγραμμίζεται με τον ευρύτερο στόχο της εξωτερικής πολιτικής της Μόσχας να δημιουργεί χάος όπου είναι δυνατόν, στο οποίο μπορεί τελικά να προβάλει τις δικές της λύσεις.
Για την Κίνα και τη Ρωσία, ο έλεγχος του Ιράν και επομένως και του Ιράκ, έχει αποφέρει ισχυρά γεωπολιτικά πλεονεκτήματα, ιδίως από τη στιγμή που οι ΗΠΑ αποχώρησαν οριστικά από την περιοχή στο τέλος του 2021, όταν τερμάτισαν την εμπλοκή τους στο Ιράκ.