Καθώς η πυρηνική βιομηχανία ευρίσκεται σε φάση αναγέννησης με σημαντικές παραγγελίες για νέους πυρηνικούς αντιδραστήρες σε διάφορες χώρες του κόσμου και ανανεωμένο το διεθνές ενδιαφέρον, ιδίως μετά το πρόσφατο COP28 στο Ντουμπάϊ όπου στα συμπεράσματα της συνόδου επισημάνθηκε η ανάγκη για επιτάχυνση στην κατασκευή νέων αντιδραστήρων προκειμένου να επιτευχθεί η συγκράτηση της ανόδου της θερμοκρασίας στους 1.5 βαθμούς C, προβλήματα έχουν αρχίσει να ανακύπτουν στην προώθηση των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (Small Modular Reactors- SMR’s) που αποτελούν την μεγάλη ελπίδα του πυρηνικού κλάδου

Τα σχέδια για την σχεδίαση και κατασκευή των εν λόγω μικρών αντιδραστήρων βασίζονται στη διαπίστωση ότι το υψηλό κόστος των μεγάλων αντιδραστήρων (συνήθως $ 5 με $ 10 δισεκ., ανά εγκατεστημένο GW) και ο μεγάλος χρόνος κατασκευής τους (περίπου 8 με 10 χρόνια) είναι αποτρεπτικοί παράγοντες για τις περισσότερες χώρες που προγραμματίζουν να επενδύσουν σε αυτή την μορφή ενέργειας για παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων καθαρής ενέργειας βάσης.

SMR με βάση τη συνολική εγκατεστημένη ισχύ (βασικό σενάριο)

Μια νέα έκθεση από το New Nuclear Watch Institute (NNWI) με έδρα το Λονδίνο, λίγο πριν εκπνεύσει το 2023, με τίτλο “Scaling Success- Navigating the Future of Small Modular Reactors in Competitive Global Low-Carbon Energy Markets” έρχεται να ρίξει φως στις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η όλη προσπάθεια σε παγκόσμιο επίπεδο. Σήμερα, όπως μας πληροφορεί το NNWI, είναι σε εμπορική λειτουργία μόνο μια μονάδα SMR και αυτή ευρίσκεται στην Ρωσία στην περιοχή Chukotka στην Σιβηρία. Πρόκειται για την πλωτή πυρηνική μονάδα Akademik Lomonosov, ισχύος 70 MWe η οποία εγκαινιάστηκε το 2020. Σε προχωρημένο στάδιο ευρίσκονται τα σχέδια του βιομηχανικού ομίλου της Βρετανίας Rolls Royce και της Αμερικανικής NuScale για την κατασκευή της πρώτης χερσαίας μονάδας SMR.

Όμως, η απόφαση τον Νοέμβριο 2023 για την ακύρωση της κατασκευής της πρώτης μονάδας της NuScale (φωτό) στην πολιτεία της Utah στις ΗΠΑ, κυρίως λόγω ρυθμιστικών παραλείψεων αλλά και του υψηλού κόστους του παραγόμενου ηλεκτρισμού, έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση τα σχέδια για την εκτιμώμενη ραγδαία ανάπτυξη του κλάδου των SMR’s. Σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας τα σχέδια της για κατασκευή μονάδων SMR στην Ρουμανία και Νότιο Κορέα ευρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη με τις πρώτες μονάδες εκεί να τίθενται σε λειτουργία αρκετά πριν το 2030. Η ακύρωση της κατασκευής της μονάδας της NuScale στην Utah, που επρόκειτο να εγκατασταθεί στο ομοσπονδιακό ερευνητικό κέντρο στο Idaho, έχει δημιουργήσει ένα αρνητικό κλίμα στην αγορά.

Καμπύλη μάθησης SMR (ποσοστά μάθησης 7%, 10% και 15%)

Όπως υπογραμμίζει η νέα έκθεση του NNWI τα σημαντικά προτερήματα της τεχνολογίας SMR - τα οποία συνοψίζονται στο μικρό μέγεθος, την ευελιξία και την ταχύτητα στο στάδιο κατασκευής, στο ανταγωνιστικό κόστος, την αρθρωτή σχεδίαση και την προσαρμοστικότητα λειτουργίας σε διαφορετικά ηλεκτρικά δίκτυα- μπορούν συγχρόνως να αποβούν και τα μεγαλύτερα εμπόδια και ανασχετικοί παράγοντες. Ένας ακόμα αρνητικός παράγοντας είναι το εκτιμώμενο υψηλό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από SMR’s ανά εγκατεστημένη ισχύ, ενώ οι αβεβαιότητες που παρατηρούνται στη ζήτηση μαζί με τα εκκρεμή ρυθμιστικά θέματα, προσθέτουν επιπλέον βαθμούς δυσκολίας στο όλο εγχείρημα. Και μιλάμε για πραγματικό εγχείρημα καθώς η είσοδος των SMR’s εκτιμάται ότι θα αλλάξει την συνολική εικόνα στην αγορά πυρηνικής ενέργειας επιτρέποντας υψηλή διείσδυση στο δίκτυο και εξυπηρέτηση αναγκών σε γεωγραφικές τοποθεσίες που μέχρι σήματα στερούνται ηλεκτροδότησης.

Μεταξύ άλλων η έκθεση του NNWI αναφέρεται στα σχέδια για την κατασκευή και λειτουργία 350 GWe από SMR’s μέχρι το 2050 που εκτιμάται ότι θα αντιπροσωπεύει το 40% της τότε συνολικής εγκατεστημένης ισχύος πυρηνικών αντιδραστήρων. Σύμφωνα με το upper scenario του World Nuclear Association το 2050 θα έχουν εγκατασταθεί και θα λειτουργούν παγκοσμίως 937 GWe πυρηνικών μονάδων από τα 391 GWe που είναι σε λειτουργία σήμερα. Τέλος, όπως μας πληροφορεί η τελευταία έκθεση του NNWI υπάρχουν σε εξέλιξη 100 projects για την σχεδίαση και κατασκευή SMR’s σε τουλάχιστον 12 χώρες.