Η Γερμανία Έπεσε Θύμα του Ίδιου της του Εαυτού

Η Γερμανία Έπεσε Θύμα του Ίδιου της του Εαυτού
Της Μύρνας Νικολαΐδου
Τετ, 29 Νοεμβρίου 2023 - 08:16

Σε αδιέξοδο βρίσκεται ο γερμανικός κυβερνητικός συνασπισμός μετά την απόφαση του δικαστηρίου της Καρλσρούης που τινάζει στον αέρα τον γερμανικό προϋπολογισμό. Το δικαστήριο μπλόκαρε την κίνηση της κυβέρνησης να μεταφέρει 60 δισ. ευρώ αχρησιμοποίητης δανειοληπτικής ικανότητας από τον προϋπολογισμό της για την πανδημία σε ένα «ταμείο για το κλίμα και τον μετασχηματισμό» (KTF), το οποίο χρηματοδοτεί έργα για τον εκσυγχρονισμό της γερμανικής βιομηχανίας και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Οι δικαστές, το σκεπτικού των οποίων βασίστηκε στην αρχή του φρένου χρέους, δήλωσαν ότι 

 

η μετατόπιση των κεφαλαίων «δεν πληροί τις συνταγματικές απαιτήσεις για δανεισμό έκτακτης ανάγκης». 

Ο Γερμανός Καγκελάριος υποχρεώθηκε να παγώσει τις νέες δαπάνες αλλά και να αναστείλει την έγκριση του προϋπολογισμού για το 2024. Η κυβέρνηση αναζητά τώρα τρόπους για να κλείσει την τρύπα των 60 δισ. ευρώ στα οικονομικά της. Φαίνεται όμως πως έπεσε η ίδια θύμα της διάσημης δημοσιονομικής λιτότητας που εφηύρε το Βερολίνο. Όταν η Γερμανία κατοχύρωσε ένα φρένο χρέους στο σύνταγμά της το 2009, γιορτάστηκε ως νίκη της δημοσιονομικής ορθότητας και οριστική ρήξη με τη σπατάλη του παρελθόντος. Όπως σχολιάζουν οι FT, δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, ο αυστηρός περιορισμός των δημόσιων ελλειμμάτων δεν φαίνεται να εξυπηρετεί τα σχέδια της τρικομματικής κυβερνήσεως. Υπό την Άνγκελα Μέρκελ και τον «τσάρο» της γερμανικής οικονομίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε η χώρα έκανε σταθερά ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς – γνωστούς ως «schwarze Null-μαύρο μηδέν» – και μέχρι το 2019 ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ είχε μειωθεί στο 60%. Η χώρα βίωσε 10 συνεχόμενα χρόνια οικονομικής ανάπτυξης, τα υψηλότερα επίπεδα απασχόλησης από την επανένωση των δύο Γερμανιών και την εκτίναξη των φορολογικών εσόδων. Εκτός συνόρων ωστόσο η αυστηρή λιτότητα που επέβαλλαν οι Γερμανοί δεν είχε τα ίδια αποτελέσματα, ενώ πολλοί εκτιμούν ότι αυτή η πολιτική περισσότερο δίχασε παρά ένωσε την ΕΕ.

Aκόμα και όταν η νότια Ευρώπη αγωνιζόταν να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και να βγει από τα μνημόνια ή την εποπτεία, η γερμανική οικονομία έτρεχε με υψηλές ταχύτητες τροφοδοτούμενη από την ισχυρή ζήτηση για τα προϊόντα της από την Ασία και τη Βόρεια Αμερική, επιτρέποντας στην κυβέρνηση όχι μόνο να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό της αλλά και να επιτύχει μια σειρά πλεονασμάτων, με αποκορύφωμα το 2018 όταν συγκέντρωσε το απροσδόκητο ποσό των 58 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η πανδημία έβαλε φρένο στην γερμανική άνθηση. Η Γερμανία, μαζί με τον υπόλοιπο πλανήτη αναγκάσθηκε να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις. Είχε όμως τη δημοσιονομική δυνατότητα να το κάνει, καθώς η πανδημία δικαιολογούσε την άρση του φρένου για το χρέος τόσο το 2020 όσο και το 2021, ενώ οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση ανάγκασαν την κυβέρνηση να το επαναλάβει το 2022. Αντλώντας από τα ειδικά ταμεία, ο Σόλτς και ο κυβερνητικός του εταιρος Κρίστιαν Λίντνερ πίστευαν ότι θα μπορούσαν να αποφύγουν μια επανάληψη το 2023. Αλλά η απόφαση του δικαστηρίου διέλυσε αυτό τα σχέδιά τους.

Σε ένα βιντεοσκοπημένο μήνυμα ο Σολτς υποσχέθηκε να ολοκληρώσει τον προϋπολογισμό του 2024 μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, σε μια προσπάθεια που να καθησυχάσει τους τρομαγμένους πολίτες αλλά και τους εξαιρετικά ανήσυχους επενδυτές της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης. Ο Σολτς δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα ζητήσει από το κοινοβούλιο να άρει το φρένο χρέους της Γερμανίας όμως ο υπουργός Οικονομικών του, Κρίστιαν Λίντνερ, εμφανίστηκε λιγότερο αισιόδοξοςγια το αν ο προϋπολογισμός του 2024 θα μπορούσε να εγκριθεί ακόμη και φέτος.

Πάντως ήδη ακούγονται φωνές για την διεξαγωγή πρόωρων εκλογών. «Η κυβέρνηση θα πρέπει να θέσει το ζήτημα της ψήφου εμπιστοσύνης, όχι όμως στο Κοινοβούλιο, αλλά στον γερμανικό λαό», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας, Μάρκους Ζέντερ και εξέφρασε την πεποίθηση ότι ούτε ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς ούτε το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) είναι σε θέση να λύσουν τα προβλήματα της Γερμανίας. Αναφερόμενος σε πιθανά μελλοντικά κυβερνητικά σχήματα, ο Βαυαρός πρωθυπουργός απέκλεισε τη συνεργασία Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU) με τους Πράσινους, ενώ πρόσθεσε ότι ούτε οι Φιλελεύθεροι (FDP) αποτελούν πλέον μακροπρόθεσμα σταθερό κυβερνητικό εταίρο. Κάτι που αυτομάτως σημαίνει ότι ανοίγει τον δρόμο για συνεργασία με την Εναλλακτική για την Γερμανία. ΄Όσο για το φρένο χρέους, ο Ζέντερ ξεκαθάρισε ότι η αντιπολίτευση είναι πάντα έτοιμη να βοηθήσει τη Γερμανία, αλλά «η βοήθεια δεν έγκειται στην κατάργηση του φρένου χρέους ή στην αποδυνάμωσή του». «Αυτό το απορρίπτουμε. Σε αυτό συμφωνούν οι ηγέτες του CDU και του CSU. Θα ήταν ο λάθος τρόπος να το κάνουμε τώρα», πρόσθεσε και κάλεσε τον καγκελάριο Σολτς να καταστήσει σαφές ότι δεν προγραμματίζει κάτι τέτοιο.