του γερακιού της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής Χένρυ Κίσσινγκερ. «Πλησιάζει ο χρόνος για να οικοδομήσουμε πάνω στις στρατηγικές αλλαγές που έχουν ήδη επιτευχθεί και να τις ενσωματώσουμε σε μια νέα δομή προς την επίτευξη ειρήνης μέσω διαπραγμάτευσης», έγραψε ο Κίσινγκερ στο περιοδικό The Spectator, σε άρθρο με τίτλο «Πώς να αποφευχθεί ένας ακόμα παγκόσμιος πόλεμος». Μάλιστα ο 99χρονος σήμερα Κίσσινγκερ, υπενθύμισε ότι τον Μάιο είχε προτείνει κατάπαυση πυρός, βάσει της οποίας η Ρωσία θα υποχωρούσε στις γραμμές του μετώπου πριν την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου αλλά η Κριμαία θα αποτελούσε αντικείμενο «διαπραγμάτευσης».
Η αρχή της αυτοδιάθεσης
Στο άρθρο του, επισημαίνει τώρα πως αν δεν μπορούν να καθοριστούν μέσω συνομιλιών ή στο πεδίο της μάχης τα προ του πολέμου όρια μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, «τότε θα πρέπει να διερευνηθεί η προσφυγή στην αρχή της αυτοδιάθεσης. Θα μπορούσαν να διενεργηθούν δημοψηφίσματα υπό διεθνή επίβλεψη, σε περιοχές που έχουν αλλάξει χέρια επανειλημμένως ανά τους αιώνες». Αναφέρει επίσης πως «ο στόχος της ειρηνευτικής διαδικασίας θα πρέπει να είναι διττός: να επιβεβαιώσει την ελευθερία της Ουκρανίας και να ορίσει μια νέα διεθνή δομή, ειδικά για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη». Σύμφωνα με τον ίδιο, η Μόσχα θα πρέπει να βρει τη θέση της σε αυτό το νέο πλαίσιο, καθώς η πιθανή διάλυση της Ρωσίας, θα κλιμάκωνε τους κινδύνους μιας πυρηνικής καταστροφής. Για κάποιους, το επιθυμητό αποτέλεσμα είναι μια Ρωσία που θα καταστεί αδύναμη από τον πόλεμο. Διαφωνώ. Παρά την τάση της προς τη βία, η Ρωσία έχει συμβάλει καθοριστικά στην παγκόσμια εξισορρόπηση και στην ισορροπία δυνάμεων για πάνω από μισή χιλιετία. Ο ιστορικός της ρόλος δεν πρέπει να υποβαθμιστεί. Οι στρατιωτικές αποτυχίες της Ρωσίας δεν έχουν εξαλείψει την παγκόσμια πυρηνική της εμβέλεια, επιτρέποντάς της να απειλεί με κλιμάκωση στην Ουκρανία. Ακόμη και αν αυτή η ικανότητα μειωθεί, η διάλυση της Ρωσίας ή εξάλειψη της ικανότητάς της για στρατηγική πολιτική θα μπορούσε να μετατρέψει την τεράστια επικράτειά της σε ένα πεδίο αντιπαραθέσεων».
Όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει, κίνδυνος ελλοχεύει και από τον εσωτερικό ανταγωνισμό μεταξύ πληθυσμών της που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επίλυση των διαφορών τους με τη βία. «Επιπλέον, άλλες χώρες ενδέχεται να επιδιώξουν να επεκτείνουν τις αξιώσεις τους σε αυτή, επίσης μέσω της ισχύος. Όλοι αυτοί οι κίνδυνοι θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη μεγαλύτεροι, λόγω της παρουσίας χιλιάδων πυρηνικών όπλων που καθιστούν τη Ρωσία μία από τις δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου», συμπληρώνει με έμφαση.
Δύσκολη συμφωνία
Τις απόψεις του Κίσσινγκερ απέρριψε το Κίεβο, ωστόσο είναι γεγονός ότι οι επαφές ανάμεσα σε εκπροσώπους των αμερικανικών και ρωσικών υπηρεσιών ασφαλείας και η επίσκεψη τον Νοέμβριο στο Κίεβο του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, μπορούν να ανοίξουν ένα δρόμο για μια διαπραγμάτευση που θα μπορούσε να οδηγήσει στην ειρήνη. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ωστόσο δεν φαίνεται να υπάρχουν συντεταγμένες θέσεις σχετικά με το τέλος του πολέμου. Κάποιες χώρες, κυρίως οι Βαλτικές, αρνούνται ακόμα και την έναρξη διαλόγου με τον Πούτιν, αφού τον κατηγορούν για εγκλήματα πολέμου. Άλλες, ωστόσο, όπως η Γαλλία και η Γερμανία θεωρούν ότι ο παρατεταμένος πόλεμος δεν θα οδηγήσει πουθενά. Μιλώντας σε γερμανική εφημερίδα ο Καγκελάριος υπογράμμισε πως οι συνομιλίες με τη Ρωσία δεν θα πρέπει να τελειώσουν, ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλες είναι οι «διαφορές» μεταξύ των δύο πλευρών. Πάντως η Μόσχα δύσκολα θα αποδεχθεί κάποια μορφή καταγεγραμμένης ήττας. Η Ρωσία έχει καταστήσει σαφές ότι δεν τίθεται θέμα απλής επιστροφής στις συμφωνίες του Μινσκ. Πολύ δύσκολα μπορεί να χάσει τον βασικό όγκο των εδαφών που απέκτησε, εδάφη τα οποία επισήμως έχει ενσωματώσει στη ρωσική επικράτεια. Ούτε μπορεί εύκολα να δεχτεί μια λύση όπου δεν θα της προσφέρονταν εγγυήσεις ουδετερότητας της Ουκρανίας. Αλλά και η Ουκρανία όπως είναι λογικό υπερασπίζεται την εδαφική της ακεραιότητα και δεν αναγνωρίζει καμία ρωσική προσάρτηση.
Πάντως ο Γ.Γ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες δήλωσε την Δευτέρα ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν θα τελειώσει σύντομα. «Δεν είμαι αισιόδοξος για την πιθανότητα αποτελεσματικών ειρηνευτικών συνομιλιών στο άμεσο μέλλον», είπε ο Γκουτέρες στη συνέντευξη Τύπου του τέλους του έτους. «Πιστεύω ότι η στρατιωτική σύγκρουση θα συνεχιστεί και νομίζω ότι θα πρέπει ακόμα να περιμένουμε μια στιγμή κατά την οποία θα είναι δυνατές οι σοβαρές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη. Δεν το βλέπω άμεσα στον ορίζοντα», επεσήμανε ο γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών, δίδοντας μια απαισιόδοξη νότα λίγο πριν την λήξη του καταστροφικού 2022.