των πραγμάτων της ενέργειας για το εγγύς μέλλον καθώς και το στίγμα και τις προθέσεις του ΥΠΕΝ όσον αφορά τόσο στην συνέχιση της πολιτικής προστασίας της οικιακής και επιχειρηματικής κατανάλωσης από τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών στοφυσικό αέριο και το ρεύμα, αλλά και στις ενέργειες που αναλαμβάνονται προκειμένου για τη εξασφάλιση της τροφοδοδίας της χώρας με ενέργεια.
Όπως είπε, η υιοθέτηση ενός πλέγματος μέτρων που θα παρεμβαίνουν αποτελεσματικά ώστε να στηρίζεται η πραγματική οικονομία, χωρίς να διακυβεύεται η δημοσιονομική ισορροπία εξαιτίας του πρωτοφανούς άλματος στο κόστος της ενέργειας, αλλά και δίχως να λειτουργεί ως επιταχυντής και πολλαπλασιαστής του δείκτη τιμών, αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο και την Κυβέρνηση.
Μίλησε ακόμη για τον κομβικό ρόλο που παίζει η πολιτική απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, με ταυτόχρονη στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, που όπως είπε, εξασφαλίζει τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία και συμβάλει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η κα Σδούκου αναφέρθηκε ακόμη στην «πράσινη» κοσμογονία που συντελείται από το 2019 στην Ελλάδα, παρά τις επιπτώσεις της δίδυμης κρίσης του Covid-19 και της ενέργειας και τόνισε πως σήμερα είμστε η έκτη χώρα με τη μεγαλύτερη πρόοδο στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, καθώς η δεύτερη παγκοσμίως, στον δείκτη ελκυστικότητας επενδύσεων σε ανανεώσιμη ενέργεια, ως προς το ΑΕΠ.
Μίλησε επίσης για τα δίκτυα ηλεκτρισμού, τις υποδομές φυσικού αερίου και LNG και τις πολιτικές που εφαρμόζονται για την εξοικονόμηση ενέργειας, που χαρακτηρίσε κομβικής σημασίας στην πορεία προς την Ενεργειακή Μετάβαση.
Ακολουθούν τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της ομιλίας της κας Σδούκου στο Συνέδριο του ΙΕΝΕ:
«Καλημέρα σε όλους
Δεν σας κρύβω πως αισθάνομαι πολύ οικεία στο Συνέδριό σας, κε Σταμπολή και αγαπητά μέλη του ΙΕΝΕ. Και νιώθω πολύ οικεία επειδή το ΙΕΝΕ είναι στην ουσία κάτι σαν το «Σχολείο της Ενέργειας». Ένας φάρος συσωρρευμένης γνώσης που λάμπει τόσα χρόνια στο ενεργειακό στερέωμα της χώρας και ο οποίος βοηθά όλους εμάς στο Υπουργείο, να καθορίζουμε με μεγαλύτερη βεβαιότητα το περίγραμα της πολιτική μας στον τομέα. Ιδίως σε αυτή την περίοδο της μείζοντας κρίσης σε όλο το φάσμα της ενέργειας, οι συνεχείς και δημιουργικές παρεμβάσεις του Ινστιτούτου σφραγίζουν και τις δικές μας εμπροσθοβαρείς, στις πλείστες των περιπτώσεων, νομοθετικές προσπάθειες και δράσεις. Στο σημείο αυτό θέλω να χαιρετήσω τη συμβολή του ΙΕΝΕ στη διοργάνωση του 1ου South East Europe Ministerial Energy Dialogue, που τελεί υπό την αιγίδα και την προεδρία του Υπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα.
Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που αναδεικνύει την εξωστρέφεια από την οποία εμφορείται τόσο το Υπουργείο όσο και το Ινστιτούτο, αφού για πρώτη φορά στο πλαίσιο ενός Συνεδρίου, έχουμε τη χαρά και την να καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι και να συνομιλούμε με τόσο υψηλόβαθμα πολιτικά στελέχη από τις χώρες της γειτονιάς μας. Η διυπουργική αυτή συνάντηση γίνεται σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η ενεργειακή κρίση των τελευταίων 18 μηνών ορθώνει τεράστιες προκλήσεις για τη χώρα, την ΝΑ Ευρώπη, αλλά και ευρύτερα, για όλες τις χώρες της Γηραιάς Ηπείρου.
Κι αυτό επειδή πρέπει να φροντίσουμε να βρούμε τρόπους για να ξεφύγουμε από το τρέχον ενεργειακό αδιέξοδο, να αναζητήσουμε τις βέλτιστες λύσεις που θα μας επιτρέψουν να έχουμε συνεχή ροή τροφοδοσίας με το βασικό καύριμο, το φυσικό αέριο, αλλά να πάμε και ένα βήμα παραπέρα: Δηλαδή, να δούμε πώς θα μπορέσουμε, όλοι μαζί, να μετατρέψουμε την περιοχή μας σε πεδίο ευρείας συννενόησης των εθνών και ταυτόχρονα σε στρατηγικό κόμβο μεταφοράς ενέργειας προς την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η ενεργειακή κρίση των καιρών μας αποτελεί επικίνδυνο γρίφο για κράτη, οικονομία και καταναλωτές. Η πολυπλοκότητα και οι παραφυάδες της είναι τέτοιες και απλώνονται σε όλο το φάσμα της οικονομίας του επιχειρείν και της κοινωνίας, σε σημείο ώστε, σήμερα, να μην είναι εύκολο να διακρίνουμε ούτε το πραγματικό μέγεθος της απειλής που κρύβεται πίσω από τις αλλεπάλληλες διαταράξεις των αγορών, αλλά ούτε και να εκφέρουμε ασφαλή πρόβλεψη για το πότε θα δούμε το τέλος της.
Το βλέπουμε όλοι μας αυτό, καθώς εδώ και πολλούς μήνες προσπαθούμε να βρούμε ένα κοινό πεδίο συννενόησης σε επίπεδο Ε.Ε. για να «προσγειώσουμε» τις τιμές της ενέργειας που απογειώθηκαν από πέρυσι και δεν στέκεται, ακόμη δυνατό.
Ενδεχομένως, να πρέπει να περάσουμε και αυτό το στάδιο προς την ευρωπαϊκή ενηλικίωση και ωρίμανση, αφού κυριαρχούν τα διαφορετικά εθνικά συμφέροντα, με αποτέλεσμα να καθυστερηθούν οι αποφάσεις που θα έβαζαν ένα τέλος σε όλη αυτή την αναστάτωση.
Έτσι, εναπόκειται σε κάθε χώρα να θέτει τις προτεραιότητες που θα αποφέρουν ασφάλεια εφοδιασμού και προστασία των καταναλωτών.
Κυρίες και κύριοι Σύνεδροι,
Όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα βρίσκεται εδώ και ένα χρόνο στην πρωτοπορία αυτών των πολιτικών. Είναι, άλλωστε η μόνη πειστική απάντηση που μπορούμε να δώσουμε, ως συντεταγμένη Πολιτεία: Η υιοθέτηση ενός πλέγματος μέτρων που θα παρεμβαίνουν αποτελεσματικά ώστε να στηρίζεται η πραγματική οικονομία, χωρίς να διακυβεύεται η δημοσιονομική ισορροπία εξαιτίας του πρωτοφανούς άλματος στο κόστος της ενέργειας, αλλά και δίχως να λειτουργεί ως επιταχυντής και πολλαπλασιαστής του δείκτη τιμών. Και έρχομαι στο καίριο ερώτημα: Πώς αντιμετωπίζουμε αυτή την χαοτική κατάσταση; Η Ευρωπαϊκή Ένωση και κατ΄επέκταση η Ελλάδα, έχει δώσει ήδη την δέουσα απάντηση: Απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και μαζική στροφή στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Αυτή είναι η πολιτική που εξασφαλίζει τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία και συμβάλει στο μείζον, δηλαδή, στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Από το 2019 συντελείται στην Ελλάδα μια αληθινή «πράσινη» κοσμογονία. Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι πως όλο αυτό το drive συβαίνει εν μέσω των πιο δυσμενών συνθηκών. Τη δίδυμη κρίση του Covid-19 και των τιμών της ενέργειας. Παρ΄όλα αυτά, και σε πείσμα των καιρών, η Ελλάδα είναι σήμερα η έκτη χώρα με τη μεγαλύτερη πρόοδο στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ. Ακόμη, είναι στη δεύτερη θέση παγκοσμίως, στον δείκτη ελκυστικότητας επενδύσεων σε ανανεώσιμη ενέργεια, ως προς το ΑΕΠ (στοιχεία από την Ernst &Young). Επίσης, βρισκόμαστε στη 16η θέση στο γενικό δείκτη ελκυστικότητας επενδύσεων σε ΑΠΕ, ανάμεσα στις 40 μεγαλύτερες οικονομίες στον πλανήτη και στην 8η όσον αφορά στη συμβολή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Αντιλαμβάνεστε το μέγεθος της επιτυχίας μας; Είμαστε πάνω από χώρες όπως η Δανία, η Γερμνία, η Ολλανδία και η Ισπανία!
Φυσικά, αυτά τα επιτεύγματα δεν ήρθαν από παρθενογέννεση! Χρειάστηκε να προωθήσουμε ένα κύμα νομοθετικών παρεμβάσεων για τις ΑΠΕ, που ευνοούν τις νέες επενδύσεις αλλά, το πιο σημαντικό, απλοποιούν και επιταχύνουν τις διαδικασίες αδειοδότησης των νέων έργων. Και για να μιλήσω με νούμερα, στον πρόσφατο διαγωνισμό του περασμένου Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα δημοπράτησε συνολική ισχύ 538 MW!
Στον παρονομαστή της πολιτικής μας για τις ΑΠΕ έχουμε προσθέσει και τον πρώτο νόμο που θεσπίζει το πλαίσιο για την ανάπτυξη των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων. Στόχος μας είναι έως το 2030 να έχουμε αναπτύξει το λιγότερο 2 GW αιολικής ισχύος.
Από το φθινόπωρο του 2021, όταν εγκαινιάσαμε την πολιτική της επιδότησης των λογαριασμών του ρεύματος έχουμε διαθέσει 7 δισ. ευρώ για να στηρίξουμε τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και συνεχίζουμε να το πράττουμε, παρά το δυσβάσταχο κόστος για τον προϋπολογισμό. Θέσαμε ήδη σε εφαρμογή το μηχανισμό ανάκτησης υπερεσόδων από τις εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με τον οποίο χρηματοδοτούμε τα οικιακά και εταιρικά τιμολόγια ρεύματος. Οι πόροι αυτοί ανέρχονται σε περισσότερα από 2,5 δισ. ευρώ.
Επίσης, παράλληλα με τις υποστηρικτικές πολιτικές για την κοινωνία, καταστρώνουμε στρατηγικά σχέδια για την απεξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές ρωσικής ενέργειας. Έχουμε θέσει σε κίνηση ένα πολύ φιλόδοξο και εμπροσθοβαρές πρόγραμμα ανάπτυξης νέων υποδομών φυσικού αερίου, εκτός από τις ήδη υπάρχουσες στην Ρεβυθούσα και την Αλεξανδρούπολη, με στόχο να θωρακίσουμε την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Μαζί με τα έργα επαναεριοποίησης LNG, προχωρούμε επίσης και τους αγωγούς με τις γειτονικές χώρες, όπως ο IGB και ο TAP. Σήμερα, η αναβαθμισμένη αποθηκευτική δυναμικότητα της Ρεβυθούσας θα αυξήσει τη χωρητικότητα σε LNG σε πάνω από 20 bcm (δισ. κυβικά μέτρα), έως το 2024.
Ταυτόχρονα, χάρη στη μεγάλη κινητοποίηση του κρατικού μηχανισμού σε επίπεδο ενημέρωσης των πολιτών, πετύχαμε να μειώσουμε τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά 13% σε μηνιαία βάση και τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 18% σε ετήσια βάση.
Η επίτευξη των στόχων για την απαλλαγή από τον άνθρακα και τη ραγδαία μείωση των εκπομπών CO2, που έχουμε θέσει στο ΕΣΕΚ, που επικαιροποιούμε αυτό τον καιρό, περνά μέσα από τη μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ στο μείγμα. Ήδη αυτό το χρόνο θα έχουμε εγκαταστήσει στη χώρα επι πλέον 2 GW ανανεώσιμης ισχύος, ενώ, συνολικά, η δυναμικότητά μας σε ΑΠΕ, ξεπερνά σήμερα τα 10 GW και αν όλα πάνε καλά, θα την έχουμε τριπλασιάσει έως το 2030.
Επίσης, το ποσοστό ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ έφθασε σε 41,1% ως προς τη συνολική κατανάλωση ρεύματος, πέρυσι, και ήδη βρίσκεται στο 43,1%, για το πρώτο πεντάμηνο του έτους. Στόχος είναι να ξεπεράσουμε το 70% έως το 2030, ενώ για το 2050, φιλοδοξούμε να πετύχουμε το μεγάλο στόχο για 100% παραγωγή καθαρής ενέργειας. Για την αναβάθμιση του ηλεκτρικού μας δικτύο αλλά και την ολοκλήρωση του προγράμματος διασυνδέσεων με τα νησιά μας, έχουμε δεσμεύσει 10 δισ. ευρώ.
Άλλα 4 δισ. ευρώ κατευθύνουμε σε δράσεις ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών και κτιρίων, την προώθηση λύσεων ηλεκτροκίνησης, τα συστήματα αποθήκευσης, το πράσινο υδρογόνο και τα ανανεώσιμα αέρια. Προσθέστε σε όλα αυτά και τις στρατηγικές συμφωνίες μας για σύζευξη των ηλεκτρικών δικτύων με την Αίγυπτο, την Κύπρο και το Ισραήλ και έχετε μπροστά σας τη μεγάλη εικόνα των πράσινων πολιτικών που εφαρμόζει το Υπουργείο και η κυβέρνηση.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι η Ελλάδα μετασχηματίζεται, αργά αλλά σταθερά, σε μια σύγχρονη χώρα, με σαφή προσανατολισμό προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης καθαρών λύσεων στην ενέργεια, που φιλοδοξεί να γίνει και κόμβος πράσινης ενέργειας.
Ασφαλώς, καμία νέα τεχνολογία, πόσο μάλλον οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν μπορούν να υποκαταστήσουν όσο γρήγορα επιθυμούμε και τα παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα. Κύριε Σταμπολή, εσείς το ξέρετε καλύτερα από όλους, και το επικοιωνείτε εδώ και πολλά χρόνια, ότι το πετρέλαιο, κυρίως όμως το φυσικό αέριο έχουν κόμ να παίξουν σημαντικό ρόλο στην πορεία προς την Ενεργειακή Μετάβαση. Και όπως βλέπετε, το Υπουργείο και η Κυβέρνηση, κάθε άλλο παρά αποτελούσε τον «εχθρό» αυτής της προσέγγισης, όπως συχνά ακουγόταν όλα τα τελευταία χρόνια, από το 2019, που ανέλαβε αυτή η Κυβέρνηση.
Στην πραγματικότητα, η καθυστέρηση στην έναρξη των σεισμικών ερευνών οφειλόταν σε έναν συνδυασμό αρνητικών εξελίξεων στην αγορά, που απέτρεπε τις εταιρείες να επενδύσουν στον κλάδο. Οι κατακλυσμιαίες αλλαγές στο γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο τα τελευταία χρόνια, από την κρίση χρέους και την πανδημία, μέχρι και την ενεργειακή κρίση του σήμερα, προκάλεσε τέτοιο σοκ που η Ευρώπη υποχρεώθηκε να στραφεί στην ανανεώσιμη ενέργεια, ως μοναδικό αντίδοτο για τη διασφάλιση της οικονομικής ανάπτυξης και την προστασία του κλίματος.
Όταν η χρηματοδότηση νέων έργων ορυκτών καυσίμων έγινε απαγορευτική υπό το φως της στροφής αυτής στην πράσινη πολιτική, οι διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες αναθεώρησαν τα σχέδια και τους προϋπολογισμούς τους. Δηλαδή, ήταν το αντιεπενδυτικό κλίμα που δημιουργήθηκε που πάγωσε την υπόθεση. Κάπως έτσι αποχώρησαν από τις συμβάσεις που είχαν αναλάβει στην Ελλάδα η Repsol και η TotalEnergies. Όταν ήρθαν τα πράγματα έτσι, ιδίως μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η κυβέρνηση έσπευσε αμέσως, ήδη από τον Απρίλιο που μας πέρασε, να ανακοινώσει την επανεκκίνηση και την επιτάχυνση των ερευνών.
Λυπάμαι μόνο που δεν δύναμαι να εκφέρω πρόβλεψη για το αν υπάρχουν κοιτάσματα στην Κρήτη, στο Ιόνιο, στον Πατραϊκό και στα Γιάννενα, και τί ποσότητες κρύβονται σε αυτά. Θέλω να είμαι απολύτως υπεύθυνη απέναντι στον ελληνικό πολίτη και να μην χαιδέψω αυτιά προτού ολοκληρωθούν οι σεισμικές έρευνες και γίνουν οι πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις! Για το αν υπάρχει αισιοδοξία; Υπάρχει. Δεν το κρύβουμε. Καλύτερο είναι όμως να είμστε επιφυλακτικοί. Έως τότε, θα συνεχίσουμε να αφήνουμε το στίγμα μας, τόσο σε εγχώριο επίπεδο όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ήδη, οι προτάσεις του Πρωθυπουργού για το πλαφόν στο φυσικό αέριο και την απαγκίστρωση της τιμής του από εκείνη της ηλεκτρικής ενέργειας είναι η βάση πάνω στην οποία συζητούν σήμερα στην Επιτροπή!
Κλείνω την ομιλία μου, με την ευχή να πάνε όλα καλά στο μέλλον και η Ελλάδα να γίνει ενεργειακό hub και σημαντικός stakeholder στον τομέα της ενέργειας. Το όραμά μας για την Πράσινη Μετάβαση παραμένει σε τροχιά, το ίδιο και οι πολιτικές που υποσχέθηκαμε ότι θα εφαρμόσουμε. Σήμερα, παρά τα προβλήματα και τα σύννεφα στον διεθνή περίγυρο, η Ελλάδα είναι μια πιο ευρωπαϊκη χώρα, που ανταποκρίνεται στα μεγάλα ζητήματα των καιρών. χωρίς να έχει χάσει την εθνική της ταυτότητα και τις ιδιαιτερότητες που τη χαρακτηρίζουν.
Σας ευχαριστώ θερμά που με ακούσατε»