και δεν θα μπορούσε να ήταν αλλιώς, αφού πρόκειται για τον βασικό προμηθευτή φυσικού αερίου της χώρας. Καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης στηρίζει και τη γειτονική Βουλγαρία, όπως έκανε και στις κρίσεις εφοδιασμού ρωσικού αερίου το 2009 και το 2014, ενώ μέχρι στιγμής έχει στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις απορροφώντας μεγάλο μέρος των διεθνών ανατιμήσεων στο φυσικό αέριο. Ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΠΑ Εμπορίας, Κώστας Ξιφαράς, μιλάει στην «Κ» για τα ζητήματα επάρκειας και τιμών και φωτίζει με τη βαθιά γνώση της διεθνούς αγοράς που διαθέτει εκ της ιδιότητάς του, το θολό ενεργειακό τοπίο εντός και εκτός της χώρας. Αναφέρεται επίσης στις προοπτικές ανάπτυξης της ΔΕΠΑ Εμπορίας μέσω της επέκτασής της στις ΑΠΕ και της συμμετοχής της σε νέα μονάδα φυσικού αερίου.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Ξιφαρά, δεν θα αντιμετωπίσει ελλείψεις αερίου. Η συμφωνία που υπέγραψε πρόσφατα η ΔΕΠΑ με τη γαλλική Total Energies «εξασφαλίζει τη χώρα μας ακόμη και στο ακραίο σενάριο της πλήρους διακοπής των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία».
Σε σχέση με τις τιμές, εκτιμά ότι η διάρκεια της τρέχουσας αποκλιμάκωσης θα εξαρτηθεί από το πόσο βαρύς θα είναι ο χειμώνας, εάν θα συνεχιστεί η ροή του ρωσικού αερίου και από το εάν η Ε.Ε. θα καταφέρει να εξασφαλίσει νέες πηγές τροφοδοσίας. Μεσοπρόθεσμα, σε διάστημα 2-3 ετών, οι τιμές –σύμφωνα με τον κ. Ξιφαρά– θα προσεγγίσουν ξανά τα ιστορικά τους επίπεδα.
Σχολιάζοντας τις προτάσεις της Ε.Ε., τονίζει ότι υιοθετώντας τις προτάσεις της ελληνικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, «στέλνει ένα σαφές μήνυμα στους ισχυρούς παράγοντες της αγοράς ότι το κερδοσκοπικό πάρτι τελειώνει», ενώ σε σχέση με τις κοινές προμήθειες φυσικού αερίου επισημαίνει ότι θα πρέπει να συμπεριλάβουν και τις ιδιωτικές εταιρείες και όχι μόνο τα κράτη-μέλη.
– Η Ε.Ε. με καθυστέρηση πολλών μηνών, από τον Μάρτιο που υποβλήθηκε για πρώτη φορά από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, έχει με έναν τρόπο συμπεριλάβει την ελληνική πρόταση για επιβολή πλαφόν στο TTF στις προτάσεις της για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Πόσο αποτελεσματική μπορεί να είναι μια βραχύβια εφαρμογή τριών μηνών που προτείνει;
– Είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση το οποίο δεν ήταν καθόλου δεδομένο, αν αναλογιστούμε τις ισχυρές αντιδράσεις ορισμένων κρατών-μελών μέχρι και την τελευταία στιγμή. Σε συνδυασμό με το πλαφόν στις ενδοημερήσιες διακυμάνσεις των παραγώγων προϊόντων ενέργειας (που επίσης θα περιορίσει την κερδοσκοπία), αλλά και τη μείωση της ζήτησης τους τελευταίους μήνες, θα συμβάλει στη συγκράτηση των τιμών.
Η τρίμηνη διάρκεια είναι ένας συμβιβασμός, αποσκοπεί στο να καθησυχάσει τις ανησυχίες των εν λόγω κρατών ότι το πλαφόν ενδέχεται να επηρεάσει την ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρώπης, μειώνοντας την προσφορά φυσικού αερίου. Οταν αυτοί οι φόβοι αποδειχθούν αβάσιμοι, το μέτρο πιθανότατα θα διατηρηθεί. Το σημαντικότερο, ωστόσο, είναι ότι η Ε.Ε. υιοθετεί πλέον τους δύο πυλώνες της ενεργειακής πολιτικής που υποστηρίζουν όλο αυτό το διάστημα η ελληνική κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός, δηλαδή την ασφάλεια εφοδιασμού και τις προσιτές τιμές ενέργειας για τους Ευρωπαίους καταναλωτές και στέλνει ένα σαφές μήνυμα στους ισχυρούς παράγοντες της αγοράς, ότι το κερδοσκοπικό πάρτι τελειώνει.
– Πώς μπορεί να επηρεάσει την ελληνική αγορά το μέτρο της «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης»; Τι προτεραιότητες βάζει για τα κράτη-μέλη; Και τι είναι αυτό που έρχεται να λύσει ουσιαστικά; Να προλάβει ίσως τον πανικό που θα προκληθεί για ένα φορτίο LNG;
– Η αλληλεγγύη είναι θεμέλιος λίθος της Ευρωπαϊκής Ενωσης γι’ αυτό και η εταιρεία μας συμβάλλει ουσιαστικά στην κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της γειτονικής Βουλγαρίας, όχι μόνο σήμερα αλλά και στο παρελθόν (2009, 2014).
Το συγκεκριμένο μέτρο αφορά ακραίες περιπτώσεις, όταν δηλαδή κάποια χώρα αντιμετωπίσει έκτακτη και μεγάλη έλλειψη σε φυσικό αέριο, τα υπόλοιπα μέλη της Ε.Ε. είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να τη συνδράμουν, στον βαθμό, ασφαλώς, των δυνατοτήτων τους.
Εχει επίσης προληπτικό χαρακτήρα να αποτρέψει, όπως επισημαίνετε, τον πανικό. Αν οι αγορές «γνωρίζουν» ότι τυχόν τέτοιες ανάγκες θα καλυφθούν αυτόματα από τον μηχανισμό της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, δεν θα αντιδράσουν σπασμωδικά προκαλώντας μια νέα εκτόξευση των τιμών, που θα είναι επιζήμια για όλους. Αρα, μόνο επωφελές μπορεί να είναι για την Ευρώπη και κάθε χώρα ξεχωριστά, της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης.
– Εχετε εξασφαλίσει αρκετές ποσότητες αερίου για να καλυφθεί η ζήτηση το επόμενο διάστημα ή θα χρειαστούν περικοπές στην κατανάλωση; Υπό ποιες προϋποθέσεις δεν θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο;
– Ως ΔΕΠΑ Εμπορίας έχουμε, σε στενή συνεργασία με το ΥΠΕΝ και τον υπουργό κ. Σκρέκα, προχωρήσει σε όλες τις ενέργειες που εγγυώνται την ενεργειακή επάρκεια της Ελλάδας απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο. Η πρόσφατη συμφωνία μας με την Total Energies για την προμήθεια δύο φορτίων LNG ύψους 10 TWH τον μήνα, μέχρι τον Μάρτιο του 2023, εξασφαλίζει τη χώρα μας ακόμη και στο ακραίο σενάριο της πλήρους διακοπής των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Ανάλογες συμφωνίες διαπραγματευόμαστε και με άλλους προμηθευτές.
Η Ελλάδα επομένως δεν θα αντιμετωπίσει ελλείψεις ενέργειας. Μπορούμε όμως και πρέπει να μειώσουμε την κατανάλωση εθελοντικά. Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι ευεργετική για τον οικογενειακό προϋπολογισμό, την εθνική οικονομία και το περιβάλλον, για αυτό και πρέπει να γίνει μέρος της κουλτούρας μας.
– Η ΔΕΠΑ Εμπορίας, εκτός από προμηθευτής αερίου συμμετέχει και σε μεγάλα έργα υποδομών, όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης και ο IGB, που ξεκίνησε ήδη να λειτουργεί. Εχει κάνει όμως και τις πρώτες κινήσεις για τον μετασχηματισμό της σε μια πλήρη ενεργειακή εταιρεία και αναφέρομαι στην είσοδό της στον τομέα των ΑΠΕ. Σε ποια φάση ανάπτυξης βρίσκονται αυτά τα έργα και ποιες είναι οι επόμενες επενδυτικές κινήσεις;
– Η καθετοποίηση και η διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου είναι προϋπόθεση για να αντέξει και να αναπτυχθεί μια ενεργειακή εταιρεία στο νέο πολύ πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον που διαμόρφωσε η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και τώρα η διεθνής ενεργειακή κρίση. Αυτόν τον σχεδιασμό υπηρετούμε από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε το τιμόνι της ΔΕΠΑ Εμπορίας. Διαβλέποντας την ανάγκη της Ε.Ε. να διαφοροποιήσει τις πηγές εφοδιασμού της, αλλά και τις τάσεις στην αγορά, ιδίως την αναβάθμιση της σημασίας του LNG, συμμετείχαμε από νωρίς στο FSRU Αλεξανδρούπολης, το οποίο σε συνέργεια με τον IGB καθιστά τη Βόρεια Ελλάδα διεθνή κόμβο φυσικού αερίου.
Παράλληλα, απαντώντας στη διπλή πρόκληση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της απολιγνιτοποίησης, εισήλθαμε στην αγορά των ΑΠΕ μέσω της θυγατρικής μας, North Solar, η οποία αναπτύσσει φωτοβολταϊκά ισχύος 500 MW στη Δυτική Μακεδονία. Τα έργα αυτά μάλιστα είναι σε προχωρημένο στάδιο ωριμότητας και αναμένεται να λάβουν οριστικές προσφορές όρων σύνδεσης τους επόμενους μήνες. Επιπλέον, πρόσφατα αποκτήσαμε την εταιρεία New Spes Concept, η οποία αναπτύσσει 14 φωτοβολταϊκά πάρκα σε διάφορες περιοχές της χώρας, αυξάνοντας την ισχύ μας στα 732 MW, με στόχο σύντομα να ξεπεράσουμε το 1 GW.
Τέλος, είμαστε σε συνομιλίες για τη συμμετοχή μας στην ανάπτυξη μιας σύγχρονης μονάδας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το φυσικό αέριο. Η ΔΕΠΑ, όπως γνωρίζετε, έχει μέσω της θυγατρικής της (Φυσικό Αέριο Ελληνική Εταιρεία Ενέργειας) ισχυρή παρουσία στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Oλες μας οι πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό –επέκταση σε ΑΠΕ και σε θερμικές μονάδες– γίνονται για να εξασφαλίσουμε ακόμη πιο φθηνή ενέργεια για τους πελάτες της θυγατρικής μας και να ενισχύσουμε περαιτέρω τη θέση μας στη συγκεκριμένη, ιδιαιτέρως ανταγωνιστική, αγορά.
Σε δύο-τρία χρόνια οι τιμές του φυσικού αερίου θα προσεγγίσουν ξανά τα ιστορικά τους επίπεδα.
Πριν από ένα χρόνο το ρωσικό αέριο αντιστοιχούσε στο 40% της κατανάλωσης στην Ευρώπη, σήμερα το ποσοστό αυτό έχει πέσει στο 9%.
Οι κοινές προμήθειες μπορούν να ισχυροποιήσουν τη θέση της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου.
*Από την Καθημερινή