«Δεν φτάνει να θεωρηθεί έξυπνη μια πόλη που είναι ένα σύνολο αισθητήρων και ηλεκτρονικών υπολογιστών. Όχι, τότε όλες οι πόλεις θα ήταν έξυπνες...».
Ήθελα πάντα, με αφορμή τη «φασαρία» γύρω από τα «διαστημικά Τρίκαλα», να μου εξηγήσει κάποιος τι σημαίνει ακριβώς «έξυπνη» ή «ψηφιακή» πόλη και πώς αποκτά αυτή την «εξυπνάδα».
Ζήτησα λοιπόν από τον δήμαρχο Τρικκαίων, της πόλης που κατέχει αυτόν τον πρωτοποριακό για τα ελληνικά δεδομένα τίτλο, Δημήτρη Παπαστεργίου, να συναντηθούμε για να μου λύσει τις (πολλές) απορίες μου, με πρώτη το πώς κατάφεραν τα Τρίκαλα, από «τυριά», όπως τους «τρόλαραν», να γίνουν «έξυπνα τυριά», όπως λέει γελώντας ο ίδιος.
Με το που ξεκινήσαμε να συζητάμε αντιλήφθηκα ότι είχα απέναντί μου έναν ευφυέστατο, χαρισματικό θα έλεγα, άνθρωπο, με ιδέες, ταχύτητα σκέψης, ελκυστική ροή λόγου, χιούμορ και, πάνω απ’ όλα, πάθος να προσφέρει στην πόλη του. Αν και (μου) συστήθηκε «κατά το ήμισυ “βλαχοδήμαρχος”», λόγω της βλάχικης ρίζας από τη μητέρα του, ο 49χρονος ηλεκτρολόγος μηχανικός απέχει παρασάγγας από τους δημάρχους και τους πολιτικούς παλαιάς κοπής. Μεταδίδει μια εικόνα δημόσιου άνδρα που έρχεται από το μέλλον. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, μια «έξυπνη» πόλη να μην έχει στο τιμόνι της έναν έξυπνο ηγέτη;
«Λοιπόν, πώς ορίζετε εσείς μια πόλη ως “έξυπνη;”» ρώτησα. «Έξυπνη είναι μια πόλη που, όπως προείπα, ακούει, που έχει έξυπνους ανθρώπους οι οποίοι νοιάζονται και πολίτες που αλληλοεπιδρούν, συμμετέχουν».
– Είναι εύκολο αυτό;
– Όχι, θέλει υπομονή, θέλει σχεδιασμό και θέλει ομάδα. Όποιος συνάδελφός μου νομίζει ότι αρκεί η δική του αγάπη και το μεράκι του για να αλλάξει μια πόλη, σφάλλει. Δεν πας μακριά, πας γρήγορα αλλά δεν πας μακριά. Εκτός από ομάδα, απαιτεί και μια κοινωνία που να θέλει και η ίδια ν’ αλλάξει. Η έξυπνη πόλη, λοιπόν, για να δημιουργηθεί θέλει και ώριμες κοινωνίες που να θέλουν να αλλάξουν τις κακές συνήθειες.
– Και γιατί ήταν ώριμα τα Τρίκαλα;
– Γιατί στα Τρίκαλα θεωρώ πως όλες οι προηγούμενες δημοτικές αρχές, οι προκάτοχοί μου, φρόντισαν να μη δημιουργούν τοξικότητα στην κοινωνία.
– Δηλαδή;
– Τα Τρίκαλα ήταν όμορφα και πριν από εμένα. Τα Τρίκαλα ήταν έξυπνα και πριν από εμένα. Τα Τρίκαλα διαχρονικά είχαν δημοτικές αρχές που νοιάζονταν και που στην κοινωνία δεν αναπτύχθηκε αυτή η κακή νοοτροπία τού «οι προηγούμενοι ήταν κλέφτες, λωποδύτες και εμείς οι σωτήρες που ήρθαμε να σας σώσουμε». Για παράδειγμα, στις εκλογές του 2014, όταν κατέβηκα απέναντι στον τότε δήμαρχο Χρήστο Λάπα, ποτέ δεν είπα ότι ήταν ένας κακός δήμαρχος. Απλώς είπα ότι εγώ θα είμαι καλύτερος. Ποτέ δεν είπα ότι δεν ενδιαφέρθηκε, απλώς είπα ότι εγώ και η ομάδα μου θα ενδιαφερθούμε περισσότερο. Αυτό το πράγμα δούλεψε πραγματικά. Την επομένη, και αφού κέρδισα, ο Λάπας δεν βγήκε απέναντί μου να με πετροβολάει. Μετράει πάρα πολύ αυτή η κουλτούρα. Λυπάμαι τις κοινωνίες, και το βλέπω και σήμερα στην Αυτοδιοίκηση,
που το λεξιλόγιό τους, μέσω του Διαδικτύου κυρίως, είναι για κλεψιές. Η τοξικότητα αυτή δεν βοηθάει κανέναν, γιατί αντί να πάμε ενωμένοι διχάζουμε την κοινωνία.
– Κεφαλαιοποιήσατε δηλαδή κάποια πράγματα των προκατόχων σας.
– Πήρα και κράτησα. Αλίμονο σ’ εκείνους που νομίζουν ότι η αρχή του κόσμου, το «Τ μηδέν» που λένε στη Φυσική, είμαστε εμείς. Αλίμονο αν δεν αποδεχθούμε τα καλά που βρήκαμε στην πόλη μας και δεν τα βελτιώσουμε.
– Δεν πατήσατε, επομένως, εσείς το κουμπί για την ψηφιοποίηση της πόλης;
– Η ιδέα να χρησιμοποιήσουμε την καινοτομία και την τεχνολογία ξεκίνησε από τον Μιχάλη Ταμήλο, ο οποίος δημιούργησε την «e-trikala» αναπτυξιακή του δήμου. Από εκεί έγινε η αρχή. Αποδείχθηκε ότι υπάρχουν πόλεις που μπορούν να σκεφτούν διαφορετικά. Τότε τι κάναμε; Βάλαμε την τεχνολογία στα μέτρα των ανθρώπων της κοινωνίας. Η τεχνολογία δεν είναι προορισμός, είναι το μέσον για να ζήσουμε καλύτερα, ένα εργαλείο και μόνο. Αλίμονο αν αναλύσουμε την έξυπνη πόλη και μας μείνει ένας υπολογιστής και πέντε καλώδια. Όχι, δεν είναι αυτό. Η έξυπνη πόλη είναι νοοτροπία.
– Πού βρήκατε τα λεφτά για ένα τέτοιο εγχείρημα; Το ρωτώ διότι οι δήμαρχοι γκρινιάζουν μονίμως ότι ενώ θέλουν να κάνουν πράγματα δεν έχουν το χρήμα.
– Δεν μας κόστισε σχεδόν τίποτα! Αν ήταν κάτι που απαιτούσε χρήματα, προφανώς δεν θα το είχαμε κάνει. Αλλά τα χρήματα είναι το τελευταίο. Το θέμα είναι: Θέλεις να το κάνεις; Έχεις τη βούληση ως ομάδα να συγκρουστείς με τα κακώς κείμενα; Η κοινωνία θέλει να αλλάξει; Αν ισχύουν αυτοί οι παράγοντες, τα χρήματα βρίσκονται και είναι το μικρότερο αν θέλετε από τα εμπόδια που έχεις να αντιμετωπίσεις.
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να θέλουμε να κάνουμε την πόλη έξυπνη, βιώσιμη. Να θέλουμε π.χ. να εφαρμόσουμε την ελεγχόμενη στάθμευση εφαρμόζοντας πολιτικές φιλικές προς το ποδήλατο. Αλλιώς ας αφήσουμε τα αυτοκίνητα να παρκάρουν πάνω στα πεζοδρόμια, στις πλατείες, είναι πολύ εύκολο...
Λυπάμαι τις κοινωνίες, και το βλέπω και σήμερα στην Αυτοδιοίκηση, που το λεξιλόγιό τους, μέσω του Διαδικτύου κυρίως, είναι για κλεψιές. Η τοξικότητα αυτή δεν βοηθάει κανέναν.
Η τεχνολογία δεν είναι προορισμός, είναι το μέσον για να ζήσουμε καλύτερα, ένα εργαλείο και μόνο.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")