που θα έχει αποκλειστικώς περιβαλλοντικά οφέλη, στην πραγματικότητα έχει και σημαντικά γεωστρατηγικά, καθώς συνδέεται άρρηκτα και με τον σεβασμό της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, το βασικό και ατράνταχτο επιχείρημα της Ελλάδος για την επίλυση των διενέξεων με την Τουρκία, η οποία κλιμακώνει συνεχώς την ένταση. Μάλιστα το γεγονός ότι πρόκειται για μια πρωτοβουλία του πρώην Αμερικανού ΥΠΕΞ και νυν ειδικού συμβούλου για το κλίμα Τζων Κέρρυ χαίρει βαρύνουσας σημασίας. Και αυτό διότι έτσι οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν έστω και εμμέσως το Δίκαιο της Θάλασσας, το οποίο σημειωτέον δεν έχουν υπογράψει.
Ο Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας δήλωσε χαρακτηριστικά στην εν λόγω εκδήλωση ότι η Ελλάδα προσλαμβάνει την θάλασσα «ως πηγή ενέργειας, καθαρής ενέργειας. Κάτι που συνδυάζεται με την προστασία του περιβάλλοντος» και έφερε ως παράδειγμα τα αιολικά πάρκα στην Μάγχη που όπως ανέφερε εμφατικώς « δεν βλάπτουν το περιβάλλον». Και συνέχισε: «Όμως για να πετύχουμε όλα αυτά, απαιτείται ένα διεθνές δεσμευτικό πλαίσιο. Και θέλω να πω ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος αυτού του πλαισίου υπάρχει ήδη. Υπάρχει εδώ και κάποιες δεκαετίες. Και αναφέρομαι στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, τη γνωστή σε όλους μας UNCLOS… Η UNCLOS θέτει τους κανόνες βάσει των οποίων τα παράκτια κράτη ορίζουν τις περιοχές που έχουν δικαιώματα, αλλά το πιο σημαντικό, ορίζουν επίσης τις περιοχές που έχουν και υποχρεώσεις. Και η UNCLOS περιέχει ειδικές προβλέψεις για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην ανοιχτή θάλασσα, που αποτελεί κοινό αγαθό όλων μας, όλων των ανθρώπων». Συγκεκριμένα, με το άρθρο 56 της Συμβάσεως των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS) τίθεται ο κανόνας που διέπει τη δικαιοδοσία των παράκτιων κρατών στην ΑΟΖ. Η διάταξη αυτή ορίζει τα εξής: «1. Στην [ΑΟΖ] το παράκτιο κράτος έχει: α) κυριαρχικά δικαιώματα που αποσκοπούν στην εξερεύνηση, εκμετάλλευση, διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων, ζωντανών ή μη, των υπερκειμένων του βυθού της θάλασσας υδάτων, του βυθού της θάλασσας και του υπεδάφους αυτού, ως επίσης και [αναφορικά] με άλλες δραστηριότητες για την οικονομική εκμετάλλευση και εξερεύνηση της ζώνης, όπως η παραγωγή ενέργειας από τα ύδατα, τα ρεύματα και τους ανέμους· β) δικαιοδοσία, όπως προβλέπεται στα σχετικά άρθρα της παρούσας σύμβασης, σχετικά με: […] iii) την προστασία και διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος».
Στο πλαίσιο αυτό ο κ. Δένδιας τόνισε: « Είναι απαραίτητο το σύνολο των κρατών να σεβαστεί τον δεσμευτικό χαρακτήρα της UNCLOS, διότι κι αν ακόμα δεν έχεις συνυπογράψει την UNCLOS, η UNCLOS αποτελεί εθιμικό δίκαιο, που δεσμεύει όλα τα κράτη του πλανήτη». Αλλά και σε πρόσφατη συνέντευξη που παρεχώρησε στην κ. Τρέμη, ο ίδιος σημείωσε εμφατικώς: «Η προστασία του περιβάλλοντος, βεβαίως, συνοδεύεται και από κανόνες διαχείρισης της θάλασσας, των θαλασσίων ζωνών, πως μπορεί να περιφρουρηθεί το θαλάσσιο περιβάλλον. Προφανώς, μια ολόκληρη αντίληψη για τον θαλάσσιο πλούτο συνιστά στοιχείο αυτής της συζήτησης».
Το μήνυμα του υπουργού Εξωτερικών είναι σαφές και έχει συγκεκριμένα αποδέκτη: την Άγκυρα, η οποία δεν έχει υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας. Αντιθέτως η Ελλάς επιμένει ότι όλες αυτές οι διενέξεις πρέπει να επιλύονται βάσει του διεθνούς δικαίου με την παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Αλβανίας. Ο κ. Δένδιας πρόβαλλε μάλιστα το παράδειγμα της Γκαμπόν, ο υπουργός Εξωτερικών της οποία επισκέφθηκε την χώρα μας την περασμένη εβδομάδα. «Η Γκαμπόν είναι ένα παράδειγμα γιατί με την Ισημερινή Γουινέα έχει συμφωνήσει να παραπέμψει το ζήτημα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης», υπογράμμισε ο υπουργός Εξωτερικών. «Θα θέλαμε να εκφράζουμε την ευχή όλες οι χώρες να ακολουθήσουν το δικό σας παράδειγμα, να ασπάζονται αυτές τις θεμελιώδεις αξίες και να μην επιδιώκουν να επιβάλουν τη βούληση τους σε άλλες χώρες με μοναδικό γνώμονα την επίδειξη δυνάμεως. Πολλές φορές μάλιστα αυτή η επίδειξη δυνάμεως δεν είναι και πραγματική δύναμη», σημείωσε ο κ. Δένδιας.
Αιολικά πάρκα
Όσον αφορά τους «πράσινους διαδρόμους», το θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων περιλαμβάνεται στο σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που ενεκρίθη την περασμένη Πέμπτη από την Βουλή μετά από μια μαραθώνια συνεδρίαση που επισκιάσθηκε από την αιφνίδια απόσυρση του κεφαλαίου που αφορούσε στις επιτρεπόμενες χρήσης γης στις προστατευόμενες περιοχές. .Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αναφερόμενος στα "υπεράκτια αιολικά", είπε ότι είναι μια σημαντική πρωτοβουλία για την αξιοποίηση του άπλετου αιολικού δυναμικού που διαθέτει η χώρα, "σε θαλάσσιο χώρο που δεν ενοχλεί, που δεν προκαλεί ζημιά στο περιβάλλον, που δεν ενοχλεί τους κατοίκους", προάγοντας την βιωσιμότητα της οικονομίας και της κοινωνίας. Tο θεσμικό πλαίσιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναμένεται να κινητοποιήσει έξι δισ. επενδύσεις σε υπεράκτια αιολικά πάρκα έως το 2030. Το ΥΠΕΝ εκτιμά ότι μέχρι το τέλος του 2024 (ή το αργότερο στις αρχές του 2025) θα διενεργηθεί ο πρώτος διαγωνισμός για την παραχώρηση θαλάσσιων «οικοπέδων» για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών. Η υλοποίηση των αντίστοιχων έργων αναμένεται να ολοκληρωθεί σε περίπου μία 5ετία.