Σε πρόσφατη αποκάλυψη της ιστοσελίδας omegapress.gr, το State Department έστειλε non paper στις κυβερνήσεις Ελλάδος, Ισραήλ και Κυπριακής Δημοκρατίας, από όπου προκύπτει η άρση της πολιτικής υποστήριξής των ΗΠΑ στον αγωγό EastMed που μελλοντικά θα παροχέτευε μεγάλο μέρος του φυσικού αερίου της Κύπρου του Ισραήλ και, στην ΕΕ μέσω Ελλάδος. Η αιφνιδιαστική αυτή ενέργεια, καταρχήν γεννά εύλογες απορίες σε συνάρτηση με την εξαιρετική διμερή δυναμική που αναπτύχθηκε

και αποτυπώνεται στην πρόσφατη Αμυντική και Διακοινοβουλευτική Εταιρική Σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας 2021» συνέχεια του East Μed Act, του 1919. Επιπλέον, πλην Ελλάδος, επηρεάζονται και ενεργειακά και άλλα συμφέροντα του Ισραήλ και της Κύπρου.

Επιπλέον, βρίσκεται σε αναντιστοιχία με την πάγια πολιτική των ΗΠΑ για την μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από την Ρωσία, με την διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης. Το έδειξαν οι ΗΠΑ με την αντίθεσή τους στον Υποθαλάσσιο αεριαγωγό της Βαλτικής NORD STREAM II. Με την διοίκηση Joe Biden, οι αντιρρήσεις αμβλύνθηκαν στο όνομα της Αμερικανό-Γερμανικής φιλίας. Ο αγωγός ολοκληρώθηκε και θα λειτουργήσει πιθανότατα μέσα στο 2022, αφού επιλυθούν διαδικαστικές    εκκρεμότητες   με την Ρωσία που εκμεταλλεύεται την δεσπόζουσα θέση της ως κύριου παρόχου φυσικού αερίου.

Το non paper επικαλείται την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, υποβαθμίζοντας το γεγονός, ότι για αρκετά ακόμη χρόνια το φυσικό αέριο θα αποτελεί το καύσιμο μετάβασης προς το 2050 και ενδεχομένως πέραν αυτού.  Τέλος, σαν λόγος εγκατάλειψης της στήριξης του project, αναφέρεται και το ανοικτό θέμα της οικονομικής του βιωσιμότητας. Το θέμα έχει αναλυθεί επαρκώς ήδη από τον Μάρτιο 2021 από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, αν και ο ρεαλισμός της οικονομικής προσέγγισης θεωρήθηκε από ορισμένους σαν πολεμική κατά του έργου. Ουδέν αναληθέστερο.

Ωστόσο, προκαλεί εντύπωση ο χρονισμός (timing) του non paper. Μετα από χρονια απραξίας, με εξαίρεση τις παράνομες και άγονες Τουρκικές έρευνες και γεωτρήσεις, στη νομίμως οριοθετημένη Κυπριακή ΑΟΖ  οι ExxonMobil και Qatar Petroleum ξεκίνησαν γεωτρητικό πρόγραμμα στο τεμάχιο 10 της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό, τότε η περιοχή θα αποκτήσει άλλη δυναμική και προοπτικές.

Η ουσία ίσως έγκειται στην παρασκηνιακή επαναπροσέγγιση της Τουρκίας από τις ΗΠΑ που διαβλέποντας πιθανές πολιτειακές μεταβολές, προσπαθεί να προλειάνει το έδαφος. Οι ΗΠΑ αποδίδουν τις κακές σχέσεις με την Τουρκία στον Πρόεδρο Erdogan και όχι στην μακροπρόθεσμη ισλαμογενή αναθεωρητική πολιτική. Στο non paper εμμέσως χαρακτηρίζεται ο East Med σαν «εστία εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο».

Αναζητώντας απάντηση για το Timing, ίσως να οφείλεται στην αντιπαράθεση με την Ρωσία για την Ουκρανία. Ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, δήλωσε ότι «Το ΝΑΤΟ δεν θα υπαναχωρήσει ποτέ από την προοπτική εισδοχής της Ουκρανίας» τονίζοντας πως «ο κίνδυνος σύρραξης είναι πραγματικός ». Η Αμερικανική διοίκηση δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει τον 2ο μεγαλύτερο στρατό της συμμαχίας, εξ ου και το non paper ηχεί μουσική στα αυτιά της Τουρκίας.

Στο κείμενο υπάρχουν θετικά για την Ελλάδα, όπως είναι οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις, (Αφρικής-Ευρώπης και Ασίας-Ευρώπης),  η διαδικασία 3+1 και η αντίθεση σε Τουρκικές προκλήσεις.

Κάποιος ψύχραιμος Βρετανός διπλωμάτης θα χαρακτήριζε το  non paper ως «Περίτεχνη άσκηση ισορροπίας» (Fine Balancing Act) της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

 

* Λίγα λόγια για τον κ.Μιχάλη Λ. Μυριάνθη, Ph.D., Αναλυτή Ενεργειακών και Γεωπολιτικών θεμάτων

Ο Μιχάλης Λ. Μυριάνθης, Ph.D., γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 1946. Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος της Δημόσιας Επιχείρησης Πετρελαίου (ΔΕΠ ΑΕ). Σχεδίασε, συντόνισε και επέβλεψε τις θαλάσσιες γεωφυσικές έρευνες του ελληνικού χώρου. Διετέλεσε σύνδεσμος υψηλής διαβάθμισης με το ΓΕΕΘΑ, ΓΕΝ και ΥΠΕΞ. Με εντολή των διοικήσεων, παρακολουθούσε τον «Φάκελο Υφαλοκρηπίδας» και τις δραστηριότητες της Τουρκίας. Στην πορεία μετεξέλιξης της ΔΕΠ Α.Ε. σε ΔΕΠ-ΕΚΥ Α.Ε. και ΕΛΠΕ Α.Ε., κατείχε επί 35 χρόνια διάφορες θέσεις ευθύνης, καλύπτοντας σχεδόν όλες τις δραστηριότητες της βιομηχανίας πετρελαίου (έρευνα, διύλιση, μεταφορά, εμπορία). Διετέλεσε Γενικός Διευθυντής Διεθνών Δραστηριοτήτων, με τομέα εποπτείας την Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Αλβανία, Μαυροβούνιο, Αίγυπτο, Λιβύη). Το 2004 έγινε Εκτελεστικό μέλος του ΔΣ του Ομίλου ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ. Από το 2003 είναι Ειδικός Σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ.