Οι ενεργειακές κοινότητες είναι ένας θεσμός που στοχεύει στο να ενεργοποιήσει τους πολίτες και τους δήμους, ώστε να παράγουν την δική τους ενέργεια. Μέχρι στιγμής έχει μεγάλη ανταπόκριση, καθώς έχουν ιδρυθεί 909 ενεργειακές κοινότητες πανελλαδικά. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησαν οι Greenpeace, Electra Energy Cooperative και την ερευνητική ομάδα SmartRUE του ΕΜΠ το Δεκέμβριο του 2020, η κερδοφορία από τη συμμετοχή στην αγορά ενέργειας αποτελούσε το επικρατέστερο κίνητρο για την ίδρυση ενεργειακών κοινοτήτων.

Παρόλα αυτά, όπως επισημαίνεται σε μελέτη της ερευνητικής ομάδας SmartRUE του ΕΜΠ, με τίτλο: «Ο ρόλος των ενεργειακών κοινοτήτων στη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα», (Μάιος 2021), «το κεφάλαιο των ενεργειακών κοινοτήτων παρουσιάζεται σχετικά χαμηλό καθώς η πλειοψηφία έχει συνεταιριστικό κεφάλαιο χαμηλότερο των 10.000€, γεγονός που αποτυπώνει ότι στην παρούσα φάση η πλειονότητα τους είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις με μικρό χρονικό διάστημα λειτουργίας».

Μάλιστα στην ίδια μελέτη, επισημαίνεται ότι «σε ερώτηση σχετικά με τη συνεργατική δομή των εγχειρημάτων καθώς και τη δυναμική τους για δημιουργία δεσμών αλληλεγγύης, το 50% των κοινοτήτων δήλωσαν πως είναι ανοιχτές σε συγγενείς και φίλους, ενώ το 37% πως είναι ανοικτές και στην τοπική κοινωνία».

Από την άλλη πλευρά, χωρίς αμφιβολία παραμένει το πρόβλημα της έλλειψης χρηματοδοτικών εργαλείων για τη στήριξη των ενεργειακών κοινοτήτων. Παράλληλα, η πρόβλεψη με βάση το νόμο 4579/2020 πως οι ενεργειακές κοινότητες πρέπει να συμμετέχουν σε διαγωνιστικές διαδικασίες έχει δημιουργήσει ένα δυσμενές περιβάλλον για το μέλλον τους, όπως εκτιμούν μέλη ενεργειακών κοινοτήτων. Υπενθυμίζεται, ότι το προηγούμενο διάστημα ένας μεγάλος αριθμός ενδιαφερομένων εκμεταλλεύτηκε το νομικό πλαίσιο δημιουργώντας ενεργειακές κοινότητες, οι οποίες όμως δεν πληρούσαν τις αρχές του συνεργατισμού. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθούν μεγάλες στρεβλώσεις στην αγορά.

Παρόλα αυτά το ενδιαφέρον για την ίδρυση ενεργειακών κοινοτήτων είναι μεγάλο από πλευράς δήμων. Αυτό φάνηκε και στην 1η Διαδικτυακή Συνάντηση του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «POWERPOOR» που χρηματοδοτείται από το HORIZON 2020. Στόχος του προγράμματος η ανάπτυξη προγραμμάτων υποστήριξης των ενεργειακά ευάλωτων πολιτών. Η συνάντηση διοργανώθηκε από τη ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ και συμμετείχαν οι Δήμοι Ελασσόνας, Ερέτριας, Θηβαίων, Ιεράπετρας, Καλαμάτας, Κορινθίων, Λεβαδέων, Μεσσήνης, Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης, Φλώρινας και Χάλκης. Ανάμεσα στους δήμους που ολοκλήρωσε πρόσφατα τις διαδικασίες για την ίδρυση ενεργειακής κοινότητας, ο Δήμος Καλαμάτας, με τον δήμαρχο κ. Θανάση Βασιλόπουλο να αναφέρει πως «η ίδρυση ενεργειακής κοινότητας είναι επιβεβλημένη για έναν δήμο που έχει στραμμένο το βλέμμα του στο μέλλον».

Αξίζει να σημειωθεί πως το ενδιαφέρον για τις ενεργειακές κοινότητες αποδεικνύει το ενδιαφέρον που υπάρχει και από πλευράς μεγάλης μερίδας πολιτών να συμμετάσχουν στο στοίχημα της ενεργειακής μετάβασης. Παράλληλα, η θετική γνώμη των πολιτών για τις ΑΠΕ αποκρυσταλλώθηκε σε έρευνα της Opinion Poll( χρονικό διάστημα 11–17 Μαΐου), στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού ερευνητικού έργου H2020 PARIS REINFORCE, με Επιστημονικό Υπεύθυνο τον Αναπληρωτή Καθηγητή κ. Χάρη Δούκα. Ειδικότερα σε ερώτηση σε ποιες πηγές ενέργειας θα πρέπει να επενδύσει η χώρα μας η πλειοψηφία των πολιτών απαντάει στην ηλιακή και αιολική ενέργεια, με ποσοστό 78,4%  και 59,5% αντίστοιχα. Το 31,7% απαντάει ως κατάλληλη την υδροηλεκτρική ενέργεια, το 28,4 % το φυσικό αέριο, το 18,1% τη γεωθερμία, τη βιομάζα το 6,5 %, ενώ το πετρέλαιο μόλις το 2,1%. Τέλος, δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο το γεγονός πως το 68% των πολιτών απαντά πως δεν γνωρίζει τις προτεραιότητες του ενεργειακού σχεδιασμού.