Η κα Σδούκου ανέφερε πως όταν το Υπουργείο ξεκίνησε να επεξεργάζεται το φάκελλο των υπεράκτιων αιολικών, τον Σεπτέμβριο του περασμένου έτους, υπήρχαν αμφιβολίες λόγω του ότι εκκρεμούσαν διάφορα προβλήματα στο χώρο της ενέργειας. Όπως είπε, όμως, η πεποίθηση όλων στο ΥΠΕΝ ήταν ότι το εγχείρημα δεν αποτελεί απλώς μια νομοθετική πολυτέλεια, αλλά είναι αναγκαίο και έχει ενδιαφέρον και ότι απλώς χρειαζόταν να προκύψει ένα θετικό σημάδι ώστε να εκδηλωθεί.
Η ΓΓ Ενέργειας ανέφερε, επίσης, ότι υπάρχει ενδιαφέρον από εταιρείες, ακαδημαϊκούς και άλλους φορείς, καθώς και πρακτικό ενδιαφέρον από εμπλεκόμενους στη συνολική αλυσίδα, που καταγράφεται ήδη και λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στον όλο σχεδιασμό που όπως τόνισε, έχει φτάσει πλέον σε μεγάλο βαθμό ωριμότητας.
Η κα Σδούκου έκανε σαφές ότι προτεραιότητα του Υπουργείου στην παρούσα φάση είναι να "ακούσει" τους ειδικούς, τονίζοντας ότι βασικό στοιχείο στον τρόπο που διαμορφώνεται η πολιτική είναι το ότι δεν "νομοθετούμε στο κενό", αλλά ακούμε τους φορείς, την αγορά, τους θεσμικούς παίκτες, τις εταιρείες τεχνολογίας, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τα industry associations, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, όλους τους stakeholders.
Ακολουθούν τα βασικά σημεία της ομιλίας της Αλεξάνδρας Σδούκου:
"Όταν αποφάσισα να ανοίξω τον φάκελο των offshore αιολικών, το Σεπτέμβριο του 2020, δεν σας κρύβω ότι είχα αμφιβολίες. Οι εκκρεμότητες που έτρεχαν σε σχέση με την ενέργεια στο υπουργείο ήταν πολλές: target model, β΄ φάση αδειοδότησης των ΑΠΕ, μεταφορά οδηγιών, το νομοθετικό έργο.
Παράλληλα, και η γενικότερη συγκυρία δεν διευκόλυνε, όπως καταλαβαίνετε. Η πανδημία έχει καθορίσει την χρονιά που μας πέρασε και φαίνεται ότι θα καθορίσει και την χρονιά που διανύουμε. Από την άλλη πλευρά όμως, ένιωθα ότι δεν ήταν μια νομοθετική «πολυτέλεια» το να ασχολουθούμε με την τεχνολογία αυτή. Το ένστικτό μου έλεγε ότι υπήρχε ανάγκη, υπήρχε ενδιαφέρον εκεί έξω που περίμενε ένα θετικό σημάδι από εμάς, τους policymakers, για να εκδηλωθεί.
Χαίρομαι που επιβεβαιώθηκα. Χαίρομαι που η πρωτοβουλία μου να ρυθμίσουμε, επιτυχημένα αυτή τη φορά, αυτό το συγκεκριμένο πεδίο των υπεράκτιων, ή θαλάσσιων, αιολικών πάρκων, συνάντησε και συναντά τόσο ενδιαφέρον.
Ενδιαφέρον επενδυτικό, με κορυφαίους παίκτες παγκοσμίως να ενδιαφέρονται για να κάνουν δουλειές στην Ελλάδα.
Ενδιαφέρον ακαδημαϊκό και θεωρητικό, με διεθνείς φορείς, think tanks και ερευνητικά κέντρα, με ακαδημαϊκούς και experts διεθνούς επιπέδου, να σπεύδουν και να στέργουν να συνεισφέρουν γνώση και εμπειρία.
Ενδιαφέρον πρακτικό, με εμπλεκόμενους από όλο το εύρος του value chain να υποστηρίζουν την προσπάθεια.
Σήμερα είστε, είμαστε όλοι εδώ. Απόδειξη του ενδιαφέροντος αυτού. Ενδιαφέρον που καταγράφουμε με χαρά και λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη στο σχεδιασμό μας.
Παράλληλα όμως, αυτό το ενδιαφέρον δημιουργεί και ευθύνη.
Μια ευθύνη σ’εμάς, που καλούμαστε να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο :
δίκαιο, ανταγωνστικό και διαφανές,
εμπορικά bankable
τεχνικά υλοποιήσιμο,
και περιβαλλοντικά, και θέλω να το τονίσω αυτό διπλα, περιβαλλοντικά στέρεο
Κυρίως, ένα πλαίσιο που η αγορά και όλοι οι εμπλεκόμενοι stakeholders θα χρησιμοποιήσουν και θα χρησιμοποιούν για τις δεκαετίες που έρχονται.
Ο τίτλος του πάνελ που συμμετέχουμε είναι «The Strategy». Θα σας πω λοιπόν τη στρατηγική μου για το πλαίσιο που διαμορφώνουμε. Η στρατηγική μου έχει δύο βασικά σκέλη, αυτά ακριβώς που προείπα.
Πρώτον, θα φτιάξουμε ένα πλαίσιο μακροπρόθεσμο. Γιατί η τεχνολογία των υπεράκτιων αιολικών ξεκινά τώρα, αλλά θα την βρίσκουμε μπροστά μας για δεκαετίες ακόμα. Είναι μια τεχνολογία πολύ capital intensive, μια αγορά που για να ανοίξει χρειάζονται τεράστια κεφάλαια, μεγάλες επενδύσεις. Για να αναπτυχθεί, πρέπει το ρυθμιστικό πλαίσιο να είναι ασφαλές, ξεκάθαρο και σταθερό για τα χρόνια και τις δεκαετίες που θα έρθουν.
Δεύτερον, θα είναι ένα πλαίσιο που θα χρησιμοποιηθεί. Που δε θα μείνει στο ΦΕΚ, ή σε κάποιες άδειες σε ένα συρτάρι.
Επειδή θέλουμε να πετύχουμε τους δύο παραπάνω στρατηγικούς στόχους, ακούμε. Ακούμε όλους, όσοι θέλουν να καταθέσουν τη γνώμη, τη γνώση και την εμπειρία τους, όπως προανέφερα.
Αλλά δε φτάνει μόνο αυτό.
Εντοπίζουμε και συμβουλευόμαστε και όλους αυτούς που έχουν να μοιραστούν γνώση και εμπειρία μαζί μας ακόμα κι αν δεν «προσέρχονται αυτοβούλως»: βρίσκουμε τα διεθνή παραδείγματα, μαθαίνουμε δηλαδή από τις εμπειρίες των άλλων χωρών, τις επιτυχίες αλλά και τα λάθη τους.
Στο στάδιο της ανάλυσης, το ζήτημα της ρύθμισης των θαλάσσιων αιολικών το εξετάζουμε με βάση τις παρακάτω παραδοχές.
Πρώτον, τα υπεράκτια αιολικά πάρκα δεν είναι μια τεχνολογία του «αύριο». Είναι ήδη εδώ.
Τα fixed bottom αποτελούν ήδη μια δοκιμασμένη τεχνολογία. Μόνο το 2019 προστέθηκαν 6,1GW νέας ισχύος διεθνώς, σύμφωνα με μελέτη του Global Wind Energy Council.
Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς τους ήταν 29.1 GW και σημειώνει μέση αύξηση 24% ετησίως από το 2013.
Παράλληλα, τα floating μπαίνουν ταχύτατα στο επίκεντρο της τεχνολογικής εξέλιξης του ενεργειακού κλάδου, τόσο διεθνώς, όσο και στη χώρα μας. H συμβουλευτική εταιρεία Navigant προβλέπει ότι το levelised cost of electricity από πλωτά αιολικά στο Αιγαίο θα είναι 76 ευρώ/MWh το 2030 και θα μειωθεί στα 46 ευρώ/MWh το 2050. Η ίδια μελέτη υπολογίζει το διαθέσιμο θαλάσσιο δυναμικό για πλωτά αιολικά στη χώρα μας στα 263 GW.
Επομένως, υπάρχει business case για επενδύσεις με ορίζοντα το 2050. Παράλληλα όμως, πρέπει άμεσα να δοθεί ένα σημαντικό σινιάλο στην αγορά, ώστε να μη χαθεί το momentum.
Δεύτερον, υπάρχει το σωστό timing πανευρωπαϊκά.
H Επιτροπή εξέδωσε το Νοέμβριο την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για το θέμα των υπεράκτιων ΑΠΕ. Και, πολύ σωστά, θέτει το θέμα ευρύτερα από τα θαλάσσια αιολικά μόνο. Εμείς τη στρατηγική αυτή κατεύθυνση την ακούμε και τη λαμβάνουμε υπόψη.
Το δε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το Δεκέμβριο υπό τη Γερμανική Προεδρία, βασίστηκε στην Έκθεση της Επιτροπής και ενέκρινε Συμπεράσματα σχετικά με την προώθηση της ευρωπαϊκής συνεργασίας σε υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα Συμπεράσματα αυτά δίνουν την πολιτική καθοδήγηση στην Επιτροπή να διασφαλίσει την ταχεία εφαρμογή της Στρατηγικής της Ε.Ε. για τις υπεράκτιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Παράλληλα, στις Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας, που τελούν υπό αναθεώρηση ως τέλος του έτους, υπάρχει η διαβεβαίωση ότι θα συμπεριληφθούν ειδικές προβλέψεις για offshore τεχνολογίες.
Τρίτον, για τη σωστή αντιμετώπιση οποιουδήποτε ζητήματος, χρειάζεται σωστή μεθοδολογική προσέγγιση. Και εμείς προσεγγίζουμε μεθοδολογικά το ζήτημα των offshore πάνω σε τρεις άξονες.
Πρώτος άξονας: το βασικό ζήτημα της χωροθέτησης και αδειοδότησης των υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Η ΕΛΕΤΑΕΝ προτείνει ένα μεικτό μοντέλο, όπου οι αρμόδιες εθνικές αρχές θα «προεπιλέγουν» ευρείας κάλυψης θαλάσσιες περιοχές που θα έχουν κριθεί εκ των προτέρων κατάλληλες για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Η προεπιλογή θα γίνεται με κριτήρια περιβαλλοντικά, οικονομικά και ενεργειακά, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη εγγενείς περιορισμούς (οδοί ναυσιπλοΐας, πεδία βολής Π.Ν., βιοποικιλότητα, κλπ) και διενεργείται Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
Εντός των περιοχών αυτών οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα μπορούν να επιλέξουν υποπεριοχές ενδιαφέροντος τους, οι οποίες θα τους «κατοχυρώνονται» βάσει αντικειμενικών, ανταγωνιστικών κριτηρίων. Στις υποπεριοχές αυτές οι ενδιαφερόμενοι θα προχωρούν στην αδειοδότηση και στη διενέργεια των ειδικών μετρήσεων.
Αυτό το μοντέλο έχει το προτέρημα ότι το κράτος ελέγχει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη της τεχνολογίας αλλά και ο επενδυτής πορεύεται με αυξημένη ασφάλεια, αφού ήδη έχουν προεντοπιστεί κατάλληλες περιοχές για τη δραστηριότητα αυτή.
Παράλληλα, η διενέργεια ΣΜΠΕ καλύπτει σε κάποιο βαθμό την έλλειψη θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού.
Από την άλλη αναγνωρίζουμε ότι ο ιδιώτης επενδυτής μπορεί να εντοπίσει μια κατάλληλη τοποθεσία συχνά ταχύτερα και αποτελεσματικότερα.
Εξετάζεται λοιπόν το ενδεχόμενο να μπορεί να την προτείνει, τρόπον τινά, στις αρμόδιες αρχές, οι οποίες, αφού επιβεβαιώσουν την καταλληλότητά της, θα την διαθέσουν προς εκμετάλλευση όπως ανωτέρω.
Γενικά πάντως, αυτό που χρειάζεται είναι ένα σύστημα που να διασφαλίζει την ελεγχόμενη, μεθοδική και περιβαλλοντικά ελεγχόμενη ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών, ενώ παράλληλα να μη στερεί από την ιδιωτική πρωτοβουλία το ρόλο της στον εντοπισμό υποσχόμενων project locations.
Δεύτερος άξονας, η διασύνδεση με το Σύστημα Μεταφοράς.
Ο δεύτερος πυλώνας είναι αυτός των διασυνδέσεων, και εδώ είναι κομβικός ο ρόλος του αρμόδιου διαχειριστή, της ΑΔΜΗΕ Α.Ε.
Το προτεινόμενο μοντέλο βασίζεται στην εμπειρία και τεχνική επάρκεια της ΑΔΜΗΕ Α.Ε. στις θαλάσσιες διασυνδέσεις, αναθέτοντας στο Διαχειριστή το σχεδιασμό, τη μελέτη την αδειοδότηση και την υλοποίηση των διασυνδέσεων.
Ο ΑΔΜΗΕ έχει ρόλο και στο δικό μας σχεδιασμό.
Μέσω ενός καθαρού και δίκαιου πλαισίου συνεργασίας, που επί της αρχής θα διατυπώνεται στο νομικό πλαίσιο και στη λεπτομέρειά του θα υλοποιείται μέσω επιμέρους κειμένων και συμφωνιών, ο επενδυτής θα μπορεί να βασιστεί στους πόρους και την εμπειρία του ΑΔΜΗΕ για τη διασύνδεσή του με τρόπο δίκαιο, τεχνικά άρτιο και οικονομικά επωφελή και για τα δύο μέρη.
Από την άλλη όμως, ακούμε και το αίτημα διεθνών φορέων της αγοράς να μπορεί ο επενδυτής να επιλέξει ισοδύναμους τρόπους υλοποίησης της θαλάσσιας διασύνδεσης.
Αν και τεχνικά πιο πολύπλοκη, αυτή η επιλογή έχει θετικά σημεία που αξίζει να σταθμιστούν.
Αυτό που σε κάθε περίπτωση χρειάζεται, πάντως, είναι ένας τρόπος που θα εξασφαλίζει την διασύνδεση των έργων γρήγορα, μελετημένα, με ασφάλεια για τον επενδυτή αλλά και με τη μικρότερη οικονομική επιβάρυνση στην τελικώς παραγόμενη ενέργεια.
Τρίτος άξονας, αφορά στον τρόπο αποζημίωσης των επενδυτών.
Λόγω του ύψους των επενδύσεων που ζητούνται, βασική παράμετρος είναι το bankability των έργων που θα «στηθούν» κάτω από το πλαίσιο που σχεδιάζουμε.
Προς την κατεύθυνση αυτή, κοινοποιήσαμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το νέο σχήμα στήριξης των ΑΠΕ μέσω της διενέργειας ανταγωνιστικών διαδικασιών, το οποίο περιλαμβάνει ειδική πρόβλεψη για τη δυνατότητα διαγωνισμών για υπεράκτια αιολικά.
Το υφιστάμενο πλαίσιο στήριξης θα λαμβάνει υπόψη ότι τα πλωτά αιολικά είναι μια νέα τεχνολογία που πρέπει να στηριχτεί σε οικονομικό επίπεδο ώστε να καταστεί οικονομικά βιώσιμη και δανειοδοτικά υποστηρίξιμη και θα προβλέπει πολυετείς συμβάσεις που θα παρέχουν προβλεψιμότητα και ασφάλεια στον επενδυτή και το δανειστή του.
Παράλληλα, ο ανταγωνισμός μέσω των auctions θα συμπιέσει τα κόστη για το Σύστημα μακροπρόθεσμα και θα επιτρέψει την διείσδυση της τεχνολογίας αυτής με ολοένα και οικονομικότερους όρους, όσο περισσότερο ωριμάζει.
Και στο σημείο αυτό όμως αναγνωρίζουμε ότι για να υπάρξει κρίσιμη μάζα για την επίτευξη ανταγωνιστικών συνθηκών χρειάζεται βάθος χρόνου.
Και εμείς, όπως προείπα, θέλουμε projects.
Οπότε δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο, για να μη χαθεί το momentum, να ακολουθηθεί μια ενδιάμεση διαδικασία για την αποζημίωση των πρώτων projects που θα ωριμάσουν κάτω από το νέο πλαίσιο.
Πάνω στους τρεις αυτούς άξονες κάνουμε την ανάλυσή μας και χαρτογραφούμε τις βασικές πολιτικές αποφάσεις για το σχεδιασμό.
Στη διαδικασία της ανάλυσης, η ΕΛΕΤΑΕΝ αποδείχτηκε πολύτιμος συνεργάτης. Στο πλαίσιο του έργου «Necessary legislative adjustments to promote offshore wind energy in Greece”, που χρηματοδοτείται από European Economic Area Financial Mechanism 2014-2021, εκπόνησε ένα πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο ρύθμισης και έθεσε αυτό σε δημόσια διαβούλευση.
Τόσο η πρόταση που βγήκε από το έργο αυτό όσο και οι απόψεις που κατατέθηκαν στη Διαβούλευση έχουν την προσοχή μας, ακριβώς επειδή δείχνουν τις γνώμες, συγκλίνουσες και αποκλίνουσες, των διάφορων stakeholders.
Φυσικά την ανάλυση ακολουθεί η σύνθεση.
Όλα αυτά που ακούμε, που μαθαίνουμε, που αναλύουμε και που κατανοούμε, όλες τις προτάσεις που δεχόμαστε, καλούμαστε να τα συνθέσουμε.
Να συνθέσουμε κάτι απόλυτα προσαρμοσμένο στην δική μας, εντελώς ιδιαίτερη γεωγραφική, οικονομική, τεχνική και νομική συνθήκη.
Σήμερα δεν ήρθα να σας πω τις αποφάσεις του Υπουργείου.
Έχουμε φτάσει σε μεγάλο βαθμό ωριμότητας και έχουμε κλειδώσει τα βασικά στοιχεία του μηχανισμού. Αλλά οι τελικές μας αποφάσεις θα ανακοινωθούν στο σύνολό τους.
Σήμερα ήρθα να ακούσω την αγορά και τους stakeholders να τοποθετούνται πάνω στην πρόταση της ΕΛΕΤΑΕΝ, να αναδεικνύουν σημεία συμφωνίας και, γιατί όχι, διαφωνίας.
Να γίνει ένας γόνιμος διάλογος που θα καταλήξει, ιδανικά, σε συμπεράσματα προς όφελος του κλάδου.
Και σίγουρα προς όφελος δικό μας, του Υπουργείου, που θα λάβουμε τις αποφάσεις μας γνωρίζοντας και ακούγοντας τις θέσεις και τις γνώμες των άμεσα ενδιαφερόμενων παικτών.
Βασικό στοιχείο στον τρόπο που εμείς διαμορφώνουμε πολιτική είναι ότι δε νομοθετούμε στο κενό. Ακούμε. Ακούμε τους φορείς, την αγορά, τους θεσμικούς παίκτες, τις εταιρείες τεχνολογίας, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τα industry associations, τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Τους stakeholders.
Σήμερα ήρθα εδώ για να σας ακούσω. Και κοιτώντας τον κατάλογο των ομιλητών που σήμερα θα τοποθετηθούν, είμαι σίγουρη ότι θα ακούσω πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα."