Πως η Εκμετάλλευση των Ελληνικών Υδρογονανθράκων θα Αναβαθμίσει την Γεωπολιτική Θέση της Ελλάδας

Πως η Εκμετάλλευση των Ελληνικών Υδρογονανθράκων θα Αναβαθμίσει την Γεωπολιτική Θέση της Ελλάδας
Του Αντώνη Φώσκολου*
Πεμ, 21 Ιανουαρίου 2021 - 11:39

Η έρευνα για τον εντοπισμό και την εκμετάλλευση άρχισε επί υφυπουργείας Γιάννη Μανιάτη όταν τον Ιούνιο του 2011 προσκάλεσε γεωφυσικές εταιρείες να κάνουν γεωφυσικές έρευνες, με δικά τους χρήματα, non-exclusive geophysical Survey, σε μια έκταση 220000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στο Ιόνιο και την Κρήτη. Ουσιαστικά είχε χαράξει de Jure, τις ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας και Ελλάδας με την Λιβύη. Παρουσιάστηκαν 8 γεωφυσικές εταιρείες

που με δικά τους χρήματα, περίπου $ 70 εκατομμύρια θα έκαναν την έρευνα, ενδεικτικό σημείο ύπαρξης υδρογονανθράκων σε Ιόνιο και Κρήτη. Επελέγη τελικά η γεωφυσική εταιρεία PGS, η οποία μέσω του διευθύνοντος των ερευνών Jason Robinson, εξήγησε τους επιστημονικούς λόγους για την πεποίθηση της εταιρείας ότι υπάρχουν υδρογονάνθρακες στην περιοχή των 220000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Αυτοί είναι:  Η ύπαρξη της Μεσογειακής Ράχης, η σύγκλιση των λιθοσφαιρικών πλακών  και η ύπαρξη λασποηφαιστείων. Ανά την υφήλιο όπου υπάρχει έστω και μία τέτοια συνθήκη υπάρχουν υδρογονάνθρακες.  Οι έρευνες ξεκίνησαν στις 23 Νοεμβρίου του 2013 και με βάση την συμφωνία θα έπρεπε να τελειώσουν στα τέλη Δεκεμβρίου. Επεμβαίνει η Γαλλική εταιρεία Total και ζητά την επέκταση των γεωφυσικών ερευνών στις περιοχές δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης καταβάλλοντας το επιπρόσθετο ποσό των  $ 30 εκατομμυρίων. Έτσι οι έρευνες κράτησαν 3 μήνες. Την περιοχή δυτικά και νοτιοδυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης την ερευνούν οι Γάλλοι από το 1978.

Οι έρευνες έδειξαν την ύπαρξη κοιτασμάτων. Έτσι ο υπουργός Μανιάτης χωρίζει την περιοχή σε 20 μπλοκ, μετά από την σύμφωνη γνώμη των Βρυξελλών άρα και πάλι την de Jure αναγνώριση των ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας και Ελλάδας Λιβύης, και προσκαλεί πλέον πετρελαΪκές εταιρείες για να προωθηθεί η έρευνα προς εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Τότε πέφτει η κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ διότι ο πρόεδρος απέσυρε την στήριξή του ΔΗΜΑΡ. Αιτία η ανακάλυψη υδρογονανθράκων;

Με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία αναβάλλονται οι έρευνες προς εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων για 2.5 χρόνια. Τον Δεκέμβριο του 2017 ο ΥΠΕΝ  Σκουρλέτης διορίζει τον Γ. Μπασιά ως πρόεδρο της ΕΔΕΥ. Εκείνος στελεχώνει την ΕΔΕΥ και η ομάδα αρχίζει να επεξεργάζεται και να δημοσιεύει τα στοιχεία/αποτελέσματα των γεωφυσικών ερευνών της PGS. Πιστοποιούνται 38 στόχοι υδρογονανθράκων σε Ιόνιο και Κρήτη που γνωστοποιούνται σε όλο τον κόσμο.εικόνα1. Επιπροσθέτως γίνεται γνωστό, καίτοι ήταν γνωστό από την εργασία που δημοσίευσε με τους συνεργάτες του ο καθηγητής Ζελιλίδης το 2003 στο επιστημονικό περιοδικό  Canadian Journal of Petroleum Geology, ότι όλη η Δυτική Ελλάδα, Ήπειρος, Αιτωλοακαρνανία Αχαία, Ηλεία, Κυπαρισσία, Μεσσηνία, έχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Γνωστό επίσης είναι ότι ο νομός Γρεβενών έχει κοίτασμα αργού πετρελαίου και ότι ο Θερμαίκός έχει κοιτάσματα αβιογενούς φυσικού αερίου τα οποία η Ισραηλινή Ratio oil Co μαζί με την Energean ήθελαν να εκμεταλλευτούν. Και βεβαίως υπάρχουν και τα 6 κοιτάσματα στο Θρακικό πέλαγος, γνωστά από το 1985. Το επίσημο χρονοδιάγραμμα της εκμετάλλευσης από τις πετρελαΪκές εταιρείες παρατίθεται στην εικόνα 2. Με την άνοδο της Νέας Δημοκρατίας και την έξωση του κυρίου Μπασιά από την ΕΔΕΥ τα πάντα πέφτουν σε χειμερία νάρκη.

Τα γνωστά αποθέματα υδρογονανθράκων ανέρχονται σε 4.25 δις βαρέλια αργού πετρελαίου, 1.5 δισ. στα Δαπόντεια νησιά, 1.5 δισ. στο Θρακικό πέλαγος, 1 δισ δυτικά των Παξών και 250 εκατομμύρια στον Πατραικό κόλπο. Η αξία τους με μια τιμή $ 55/βαρέλι ανέρχεται στα $ 233.750 δισ.

Τα γνωστά αποθέματα βιογενούς φυσικού αερίου που βρίσκονται στην Μεσογειακή Ράχη σε 25 και ξεκινούν από τον Κυπαρισσιακό κόλπο και τελειώνουν νοτίως της Ιεράπετρα Κρήτης, Φαίνεται ότι επί της Μεσογειακής Ράχης που εκτείνεται από την Ιεράπετρα μέχρι τα σύνορα με την ΑΟΖ της Κύπρου να υπάρχουν περίπου ο ίδιος αριθμός στόχων βιογενούς φυσικού αερίου. Οι ανακαλυφθέντες στόχοι εκτιμώνται αναλογικά με το τι έχει βρεθεί στο κοραλλιογενείς υφάλους Ζορ, Καλυψώ και Γλαύκο σε 328 τρισ. κυβικά πόδια (9.3 τρισ. Μ3), και με μια ελάχιστη τιμή των $ 8/1000κυβικά πόδια σε $ 2.623 τρισ. Άρα η συνολική αξία των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου ανέρχεται σε $ 2.857 τρισ.

Επιπροσθέτως κάτω από τα Μιοκαινικά κοιτάσματα βιογενούς φυσικού αερίου υπάρχουν πάρα πολύ πιθανόν κοιτάσματα πυρολιτικού φυσικού αερίου στο Ολιγόκαινο, υγροί αέριοι υδρογονάνθρακες και αργό πετρέλαιο σε όλο το Παλαιογενές και τον Μεσοζωικό Αιώνα. Αυτή την δυνατότητα επρόκειτο να την μελετήσει η ΕΔΕΥ πριν αναγκασθεί σε παραίτηση ο Γ. Μπασιάς. Τα αποθέματα σε ισοδύναμο αργού πετρελαίου εκτιμώνται γύρω στα 50 δις βαρέλια. Αργό πετρέλαιο σε Μεσοζωικά στρώματα έχει βρεθεί τόσο στην Ισραηλινή ΑΟΖ όσο και την Κυπριακή ΑΟΖ που ανήκουν, όπως η περιοχή της νότιας Κρήτης στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου.

Επίσης στην Ελληνική ΑΟΖ υπάρχει στερεοποιημένο βιογενές φυσικό αέριο, υδρίτες, το οποίο το εκτιμώ σε 1765 τρισ. κυβικά πόδια ( 50 τρισ. Μ3). Η εκμετάλλευση αυτών των αποθεμάτων είναι θέμα χρόνου.

Τα υπάρχοντα αποθέματα λιγνίτη/ξυλίτη εκτιμώνται σε 800 εκατομμύρια τόνους στην λεκάνη της Πτολεμαίδας, 4.3 δισ. Μ3 τύρφης, Φίλιπποι Καβάλας, που ισοδυναμούν με 1.5 δισ. τόνους λιγνίτη τύπου Πτολεμαίδας και 900 εκατομμύρια τόνους λιγνίτη στην Δράμα, σύνολο 3.2 δισ. τόνοι λιγνίτη αξίας  $176 δισ.

Ενημερωτικά αναφέρω ότι στην Ελλάδα υπάρχουν 97 γεωθερμικά πεδία που τα ανακάλυψε το ΙΓΜΕ υπό την διεύθυνση του καθηγητή Μιχάλη Φυτίκα. Επίσης στην Ελλάδα μπορούν να κατασκευαστούν και άλλοι υδροηλεκτρικοί σταθμοί ισχύος τουλάχιστον 2000 MW. Πόσα νερά ποταμών χύνονται στην θάλασσα είναι αδιανόητο. Παράδειγμα ο Αχέροντας στην Ήπειρο.

Είναι ηλίου φαεινότερο ότι η έρευνα προς εκμετάλλευση των Ελληνικών υδρογονανθράκων θα ωφελήσει οικονομικά την Ελλάδα, θα καταπολεμήσει την ανεργία ενώ ταυτόχρονα θα αναβαθμίσει εκθετικά την γεωπολιτική της θέση.

Η εισαγωγή αργού πετρελαίου, φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας από τις παραμεθόριες χώρες που παράγεται από τον λιγνίτη οδηγεί κάθε έτος στην εξαγωγή συναλλάγματος της τάξης των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ όταν αυτές τις πρώτες ύλες τις έχουμε στην Ελλάδα και μάλιστα με πολύ χαμηλότερη τιμή. Είναι απαράδεκτο να βγαίνουμε κάθε χρόνο στις αγορές για να δανειζόμαστε 10 δισεκατομμύρια ευρώ σε μία χώρα που έχει ένα γιγαντιαίο χρέος των 330 δις ευρώ και που η οικονομία της χωλαίνει.

Εικόνα 1. Οι 38 στόχοι υδρογονανθράκων που πιστοποιήθηκαν από την ΕΔΕΥ βάσει των γεωφυσικών ερευνών της Νορβηγικής εταιρείας PGS σε Ιόνιο και Κρήτη

 Εικόνα 2. Χρονοδιάγραμμα γεωτρήσεων στο Ιόνιο και Κρήτη βάσει των δεσμεύσεων που έχουν οι πετρελαϊκές εταιρείες

 

* Λίγα λόγια για τον κ. Αντώνη Φώσκολο, Ομότιμο καθηγητή του Πολυτεχνείου Κρήτης και Ομότιμο Ερευνητή της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά

Μετά το πέρας των μεταπτυχιακών σπουδών από το Πανεπιστήμιο  του  Berkeley της Καλιφόρνιας το 1966 προσελήφθηκα στο Ινστιτούτο της Ιζηματογενούς Γεωλογίας και Πετρελαίου της Καναδικής Κυβέρνησης, με στόχο την έρευνα υδρογονανθράκων στην Κεντρική Αλμπέρτα, Βορειοανατολική Βρετανική Κολομβία, την θαλάσσια περιοχή του Beaufort MacΚenzie και των εκβολών του ποταμού Mac-Kenzie και τα πολικά νησιά του Καναδά (Queen Elizabeth islands,Canadian Arctic ). Ένα τρίτο των επιστημονικών δημοσιεύσεων μου σχετίζονται με την έρευνα σε αυτές τις περιοχές. Το 1986 απεχώρησα από το Ινστιτούτο της Ιζηματογενούς Γεωλογίας και Πετρελαίου της Καναδικής Κυβέρνησης αλλά παρέμεινα έως σήμερα ομότιμος επιστημονικός ερευνητής της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά.

Το 1986 εξελέγην καθηγητής στο τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης. Αντικείμενο της διδασκαλίας ήταν η “Ανόργανη και Οργανική Γεωχημεία και Οργανική Πετρογραφία των Ιζηματογενών Πετρωμάτων”. Η διδασκαλία συνεχίστηκε μέχρι το 2003, ήτοι και μετά την συνταξιοδότησή μου.

Μεταξύ των ετών 1986 έως το 1997 (έτος συνταξιοδότησης) διετέλεσα ως Αντιπρόεδρος Ακαδημαϊκών θεμάτων του Πολυτεχνείου Κρήτης, 1988-1993,  πρόεδρος του τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων, 1993-1995, μέλος της συγκλήτου από το 1985 έως το 1997, σύμβουλος για θέματα ενεργειακά των Ηνωμένων Εθνών κατά την διάρκεια των θητειών των Kurt Waldheim και Xavier Perez de Cuellar,1976-1986, και συμβασιούχος καθηγητής στα τμήματα Γεωγραφίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Κάλγκαρυ, Αλμπέρτας, 1975-1986.

Το επιστημονικό μου έργο συνοψίζεται σε: 84 επιστημονικές δημοσιεύσεις σε περιοδικά με κριτές, Citation Index of 338, 52 ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια στην Ευρώπη στην Αμερική, Ευρώπη Ελλάδα και ΝΑΤΟ και 14 τεχνικές εκθέσεις για λογαριασμό των ΔΕΠ-ΕΚΥ (Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου-Έρευνα Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων), ΔΕΗ, ΙΓΜΕ και τα Ηνωμένα Έθνη.