πιστεύουν ότι ευρίσκεται "σε απόσταση από την ηπειρωτική Ελλάδα" και "κοντά στις τουρκικές ακτές", αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της Ελληνικής επικράτειας από το 1947 οπότε και επετεύχθη ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου.
Η γεωγραφική τοποθεσία του Καστελόριζου, και γενικότερα του συμπλέγματος της Μεγίστης, που συμπεριλαμβάνει τις νήσους Ρώ και Στρογγύλη, είναι κομβικής σημασίας για τον καθορισμό της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), η οποία υπό την επήρεια του εκτείνεται νότια και νότιο δυτικά και φτάνει στο βορειοδυτικό τμήμα της Κυπριακής ΑΟΖ. Αυτό δίνει την δυνατότητα οι δύο ΑΟΖ να εφάπτονται σε μια έκταση 60 ναυτικών μιλίων, πράγμα που ενισχύει την διαμόρφωση ενός ενιαίου οικονομικού και ερευνητικού χώρου. Αυτό επιτρέπει την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Ελλάδα σε αυτό το τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου το οποίο σύμφωνα με γεωλογικές ενδείξεις περιέχει αξιόλογα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Παράλληλα στο συγκεκριμένο αυτό τμήμα της Ελληνικής ΑΟΖ μπορεί να αναπτυχθούν και άλλες σημαντικές οικονομικές δραστηριότητες όπως αλιεία και η εγκατάσταση και λειτουργία θαλασσίων αιολικών πάρκων.
Στην δε συμβολή του νησιωτικού συμπλέγματος της Μεγίστης στον καθορισμό της Ελληνικής ΑΟΖ έχει τεράστια σημασία το γεγονός πως τα νησιά που το αποτελούν είναι κατοικημένα με ελληνόφωνο πληθυσμό αδιάλειπτα τα τελευταία 3000 χρόνια και άρα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Ελληνικού Αιγαιακού χώρου. Η δε συνεχής παρουσία οικονομικά δραστήριου πληθυσμού αποτελεί ένα ακόμα κρίσιμο παράγοντα στην δυνατότητα των νήσων να διεκδικούν δική τους οικονομική ζώνη. Συνεπώς, σύμφωνα με τος διατάξεις του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS), το Καστελλόριζο, και οι πέριξ αυτού νήσοι, δικαιούται να ορίζει την δική του ΑΟΖ και άρα να ασκεί επήρεια στην χάραξη των εξωτερικών ορίων της Ελληνικής ΑΟΖ, και υπό αυτή την έννοια αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην εξάσκηση εθνικής πολιτικής εκ μέρους της Ελλάδος.
Εν όψει των ανωτέρω θεωρείται αυτονόητη η υποστήριξη με κάθε δυνατό τρόπο του μόνιμου πληθυσμού του Καστελόριζου που στην τελευταία απογραφή αριθμούσε 492 άτομα, ένα νούμερο που τετραπλασιάζεται μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου όταν το νησί επισκέπτονται ομογενείς που διατηρούν κατοικίες στο νησί αλλά και αρκετοί τουρίστες. Βασικός παράγοντας για την εξασφάλιση ομαλών συνθηκών για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας είναι η εξασφάλιση αδιάλειπτης παροχής ενέργειας τόσο ηλεκτρισμού όσο και πετρελαίου.
Σε ότι αφορά την παραγωγή ηλεκτρισμού αυτή εξασφαλίζεται μέσω της λειτουργίας μιας σειράς ηλεκτροπαραγωγών ζευγών συνολικής εγκατεστημένης ισχύος περίπου 1,5 MW. Οι μονάδες αυτές χρησιμοποιούν πετρέλαιο ντίζελ για την λειτουργία τους το οποίο μεταφέρεται με πλοίο, ενώ λόγω παλαιότητας των ζευγών πολύ συχνά παρατηρούνται βλάβες ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που λόγω υπερφόρτωσης του συστήματος, κατά τους θερινούς μήνες, αυτό πέφτει με αποτέλεσμα να παρατηρούνται προβλήματα με πλέον σοβαρό την δυσλειτουργία του συστήματος αφαλάτωσης το οποίο πλέον καλύπτει το σύνολο των αναγκών της νήσου. Με δεδομένο ότι το Καστελλόριζο απέχει 70 ναυτικά μίλια από την Ρόδο και λόγω του μικρού σχετικά ηλεκτρικού φορτίου κάθε σκέψη για υποβρύχια ηλεκτρική διασύνδεση είναι οικονομικά και τεχνικά ασύμφορη ενώ βάσει Κοινοτικής Οδηγίας (για μείωση των εκπομπών θερμοκηπίου) θα πρέπει μέσα στα επόμενα πέντε το πολύ χρόνια το αργότερο να έχουν αποσυρθεί οι πετρελαϊκές μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού.
Λαμβάνοντας υπ´ όψη τα ανωτέρω δεδομένα προκρίνεται η εγκατάσταση μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) οι οποίες σε συνδυασμό με σύστημα συσσωρευτών( μπαταρίες) και την χρήση ενός η δύο ηλεκτροπαραγωγών ζευγών (που θα χρησιμεύουν ως εφεδρικές μονάδες) θα προσφέρουν ένα πολύ υψηλό βαθμό ενεργειακής αυτονομίας στο Καστελόριζο. Σε πρόσφατη μελέτη του με θέμα την Ενεργειακή Αυτάρκεια του Καστελόριζου που εκπόνησε το Ινστιτούτο Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ) προτείνεται η εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ ισχύος 3,0 -3,5 ΜW και δυο μονάδων αποθήκευσης ισχύος 1,0 MW εκάστη με ικανότητα αποθήκευσης 4,000 kWh συνολικά.
Συνοπτικά, η μελέτη του ΙΕΝΕ προκρίνει ένα σχέδιο επίλυσης του βασικού οικονομικού και περιβαλλοντικού προβλήματος της ηλεκτροπαραγωγής των Μη Διασυνδεδεμένων Νήσων (ΜΔΝ) εξασφαλίζοντας υψηλή αξιοπιστία και ανθεκτικότητα με ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού. Για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος ο βασικοί πυλώνες της συγκεκριμένης περίπτωσης του Καστελλόριζου κρίθηκαν η αιολική και ηλιακή ενέργεια και η αποθήκευση με μπαταρίες με ένα εκτενές σενάριο εξηλεκτρισμού των ενεργειακών αναγκών της νήσου εξασφαλίζοντας υψηλό βαθμό αυτονομίας της τάξης του 93,5%. Η επιλογή του συστήματος διαστασιολογήθηκε για να καλύψει τις προβλεπόμενες ενεργειακές ανάγκες του Καστελλόριζου για την επόμενη 10ετία.
Το σταθμισμένο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας της νήσου Μεγίστης με την λειτουργία του προτεινόμενου συστήματος, υπολογίσθηκε σε 148,72 €/MWh, 3,25 φορές μικρότερο αναφορικά με το έτος 2018 (483,44 €/MWh) και μπορεί να οδηγήσει ελάφρυνση των ΥΚΩ κατά 1,5 εκατ.€ το χρόνο, δίνοντας ένα παράδειγμα για την επίλυση των προβλημάτων υψηλού κόστους και εκπομπών αερίων ρύπων της ηλεκτροπαραγωγής στα ΜΔΝ.
Η υλοποίηση της παρούσας μελέτης από το ΙΕΝΕ, η οποία στοχεύει στην ενεργειακή αυτάρκεια του Καστελόριζου, αποβλέπει ταυτόχρονα και την μετάβασή του σε ένα περιβάλλον «καθαρής» ενέργειας. Παράλληλα, η μελέτη και η προτεινόμενη εφαρμογή της αποτελεί μοντέλο για την χρήση συνδυασμένων συστημάτων ΑΠΕ και αποθήκευσης για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών 29 άλλων ΜΔΝ τα οποία λόγω γεωγραφικής τοποθεσίας δεν προβλέπεται να συνδεθούν με άλλα νησιά ή την ηπειρωτική Ελλάδα. Υπό αυτή την άποψη η παρούσα μελέτη θα οδηγήσει σε ένα σημαντικό πιλοτικό έργο λαμβάνοντας υπόψη τις ευρείες συνέπειές του για άλλα μη διασυνδεδεμένα νησιά στην Ελλάδα και στη Μεσόγειο. Εν’ όψει της ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας του Καστελόριζου η κυβέρνηση καλείται τώρα να εξετάσει κατά προτεραιότητα τα ευρήματα και τις προτάσεις της μελέτης προκειμένου να εισαγάγει την αναγκαία νομοθεσία και να αναπτύξει το κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο που θα επιτρέψει στις ενδιαφερόμενες εταιρείες και οργανισμούς να αναλάβουν την υλοποίηση του έργου.