υπήρξε ήδη από την εποχή του Μπαράκ Ομπάμα πηγή αφάνταστων περιπλοκών, που υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη των παραδοσιακών συμμάχων της Ουάσιγκτον. Όμως στις μέρες του Ντόναλντ Τραμπ οποιαδήποτε απόφαση μοιάζει προορισμένη να αποτελέσει αντικείμενο εσωτερικής αμερικανικής αντιπαράθεσης. Το ερώτημα δεν είναι πλέον αν η άλφα ή η βήτα κίνηση κρίνεται ορθή, αλλά αν είναι δυνατό να υλοποιηθεί με στοιχειώδη συνέπεια.
Το "πράσινο φως" του Ντόναλντ Τραμπ στη δημιουργία (χωρίς αμερικανική εμπλοκή) της "ζώνης ασφαλείας” που οραματίζεται ο Ταγίπ Ερντογάν στην κουρδοκρατούμενη βορειοανατολική Συρία αντιμετωπίσθηκε από το αμερικανικό και διεθνές ακροατήριο ως έκπληξη πρώτου μεγέθους. Υπήρξε όμως αντικείμενο της καταρχήν συμφωνίας στην οποία κατέληξαν ΗΠΑ και Τουρκία από τον Αύγουστο, ενώ το κοινό επιχειρησιακό κέντρο που θα συντόνιζε τις κινήσεις των δύο πλευρών συγκροτήθηκε από τον Σεπτέμβριο.
Ακόμη περισσότερο, η αμερικανική αναδίπλωση από την Συρία εξαγγέλθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ ήδη πέρσι – οδηγώντας τον τότε επικεφαλής του Πενταγώνου Τζέιμς Μάτις σε παραίτηση τον περασμένο Δεκέμβριο.
Το μέγεθος του αιφνιδιασμού δικαιολογείται μόνο από την βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι οι "παρορμήσεις" του Τραμπ θα ελέγχονταν για πάντα από τον αμερικανικό κρατικό μηχανισμό. Όμως, εν μέσω του σκανδάλου του Ukrainegate, που απειλεί την προεδρία του, ο ένοικος του Λευκού Οίκου δεν μπορεί να επενδύει πλέον σε συμβιβασμούς, παρά μόνο σε μία φυγή προς τα εμπρός, που θα δίνει στην εκλογική του βάση την ικανοποίηση ότι η ατζέντα Τραμπ προωθείται κόντρα στις παγίδες του "βαθέος κράτους”.
Το πείσμα με το οποίο έπαιξε τα χαρτιά της η Τουρκία, απέναντι σε ό,τι θεωρεί ως κουρδική "υπαρξιακή απειλή”, καθιστούσε αδύνατη τη διαιώνιση της παρούσας ασταθούς ισορροπίας στη βόρεια Συρία. Το δίλημμα των ΗΠΑ ήταν θα παραμείνουν πιστές στον μη κρατικό δρώντα (YPG) με τον οποίο συμπολέμησαν κατά του Ισλαμικού Κράτους ή στη συμμαχία τους με τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα του ΝΑΤΟ. Ο Τραμπ το απάντησε υπέρ της Άγκυρας – προσβλέποντας πιθανότατα στη διάρρηξη της πρωτοβουλίας της Αστάνα που συνασπίζει την Ρωσία, την Τουρκία και το Ιράν.
Ωστόσο, στο εσωτερικό της Αμερικής, η κίνηση αυτή ερμηνεύθηκε, όπως και οτιδήποτε άλλο αυτές τις μέρες, ως ένα "δώρο” προς τη Μόσχα και την Τεχεράνη, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων. Και το χειρότερο για τον Τραμπ είναι ότι ο πρώτος που έσυρε τον χορό ήταν ο ισχυρός Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής και μέχρι τώρα σύμμαχός του, Λίντσεϊ Γκρέιχαμ.
Υπενθυμίζεται ότι η διατήρηση αρραγούς ενότητας των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία είναι απολύτως απαραίτητη για την διάσωση του Τραμπ στη δρομολογημένη διαδικασία του impeachment.
Προτού καλά καλά εξαγγελθεί, η πρωτοβουλία Τραμπ ουσιαστικά αναιρείται. Αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και του Πενταγώνου διαμηνύουν ότι δεν θα την υλοποιήσουν, αντιμετωπίζοντας τον πρόεδρο ως περίπου ήδη καθαιρεθέντα. Την ώρα που η Τουρκία εξαπολύει τις πρώτες επιθέσεις της (εκ του ασφαλούς, κυρίως με το πυροβολικό) εναντίον κουρδικών στόχων στη Συρία, οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις ενεργοποιούν μέτρα αποκλεισμού της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Ο ίδιος ο ένοικος του Λευκού Οίκου περνά στην άμυνα, εξαπολύοντας μια σειρά από, ουσιαστικά προεκλογικού χαρακτήρα, αναρτήσεις στο Twitter, στις οποίες εμμένει στο "δόγμα" της απεμπλοκής των ΗΠΑ από συγκρούσεις που δεν είναι κρίσιμες για την ασφάλειά τους και καθιστώντας τις περιφερειακές δυνάμεις, τη Ρωσία και την Ε.Ε., που "απομυζούν” την υπερδύναμη, υπεύθυνες για την τακτοποίηση της περιοχής.
Παράλληλα, όμως, προειδοποιεί ότι αν διακρίνει, με την "διαπιστωμένη σοφία” του, ότι η Τουρκία παραβιάζει τους συμφωνηθέντες όρους, τότε θα καταστρέψει την οικονομία της, όπως και στο παρελθόν(;). Ελπίζει κανείς, να έχει επιστρατευτεί το όπλο της ειρωνείας και να μην πρόκειται περί αυθεντικού παραληρήματος...
Την άλλη όψη, ωστόσο, των πραγμάτων δίνει η παρασκηνιακή διπλωματική κινητικότητα. Σε αντίθεση με το Ιράν που έσπευσε να καταδικάσει κάθε "παράνομη” παρουσία τρίτων στη συριακή επικράτεια, η Μόσχα τήρησε (ενδεχομένως εν αναμονή μιας ταχείας κατάρρευσης της συμφωνίας Τραμπ-Ερντογάν) μια σολομώντεια στάση αναγνωρίζοντας αφενός τις ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλειά της και επιμένοντας αφετέρου στην κυριαρχία και ακεραιότητα της Συρίας, την οποία "ελπίζει” να σεβαστεί η Άγκυρα.
Το πώς μπορούν να συμβιβαστούν αυτά τα δύο κατά τη Ρωσία είναι γνωστό: με την εκ νέου υπαγωγή των κουρδικών εδαφών υπό την κεντρική εξουσία της Δαμασκού, με ορισμένες εγγυήσεις αυτονομίας. Και πλέον πληθαίνουν τα μηνύματα ότι η κουρδική πλευρά είναι, για τον φόβο της τουρκικής εισβολής, περισσότερο δεκτική στις ρωσικές μεσολαβήσεις.
Αλλά και η Άγκυρα μπορεί καταλλήλως να χαλιναγωγηθεί. Η επικέντρωση του ενδιαφέροντος στην βορειοανατολική Συρία δεν αναιρεί το γεγονός ότι στα βορειοδυτικά της χώρας ο συριακός κυβερνητικός στρατός αδημονεί να ανακαταλάβει τον ανταρτοκρατούμενο θύλακα της Ίντλιμπ, που τελεί υπό οιονεί τουρκική προστασία. Τυχόν εισροή ενός μεγάλου αριθμού προσφύγων από την Ίντλιμπ στην Τουρκία θα αναιρούσε αυτομάτως τα όποια κέρδη αναμένει ο Ερντογάν στην βορειοανατολική Συρία, σε υλοποίηση των οραμάτων του για επιστροφή στη σύνορα που προσδιόρισε για την χώρα του ο Εθνικός Όρκος του 2020.
Η τηλεφωνική επικοινωνία του Αμερικανού υπουργού Άμυνας Μάρκ Έσπερ με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Σοϊγκού, προφανώς κατ' εντολή του Τραμπ, θα πρέπει να ερμηνευθεί στο φόντο των παραπάνω στοιχείων. Ίσως μάλιστα να αποτελεί την σημαντικότερη εξέλιξη των ημερών.
(από www.capital.gr)