σε πιο λογικά μονοπάτια αποφάσεων για την ενέργεια, μετά την «εμμονική» προσήλωσή της στην επιδίωξη της πράσινης μετάβασης με ολοκληρωτική απόρριψη της χρήσης κα των υπόλοιπων καυσίμων –κύρια του λιγνίτη. Είναι όμως και απότοκο της ευρύτερης στροφής της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που προέκυψε στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της ανάγκης για απεξάρτηση από τον «κακόβουλο» προμηθευτή φυσικού αερίου και πετρελαίου από τα ανατολικά της Γηραιάς ηπείρου.
Οι κυβερνήσεις Μητσοτάκη αντιλήφθηκε νωρίς την αλλαγή τάσης και καταπιάστηκε να αναζωογονήσει τις έρευνες υδρογονανθράκων στη χώρα, που παρέμεναν στάσιμες λόγω της περιρρέουσας διεθνούς ατμόσφαιρας –κύρια της ευρωπαϊκής- των περιβαλλοντικών αντιδράσεων, και της συνακόλουθης έλλειψης επενδυτικού ενδιαφέροντος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα, αναμένονται και νέες ενεργειακές συμφωνίες στο περιθώριο της P-TEK, μεταξύ των οποίων και η μακροχρόνια σύμβαση του κοινοπρακτικού σχήματος Aktor – ΔΕΠΑ Εμπορίας για την προμήθεια αμερικανικού LNG, που προορίζεται για εξαγωγή σε ευρωπαϊκές αγορές.
Η Ελλάδα επιχειρεί να αξιοποιήσει τη γεωγραφική της θέση και τα δυνητικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων της, καθώς επιδιώκει να μετατραπεί σε στρατηγικό ενεργειακό κόμβο στη ΝΑ Ευρώπη.
Απώτερος στόχος είναι η ενίσχυση της περιφερειακής ενεργειακής ασφάλειας, η μείωση της εξάρτησης από ρωσικές ροές ενέργειας, και η επιτάχυνση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, μέσα από την άντληση εσόδων που θα προκύψουν από την εμπορία, την παραγωγή και την εξαγωγή φυσικού αερίου.
Η χώρα μας διαθέτει ένα πλέγμα υποδομών με τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις στην Ρεβυθούσα και την πλωτή μονάδα FSRU στην Αλεξανδρούπολη, ενώ βρίσκεται στα «σκαριά» και ένας δεύτερος σταθμός υποδοχής LNG στην Θράκη (Gastrade).
Αυτές οι υποδομές πρόκειται να δώσουν σάρκα και οστά στον «Κάθετο Διάδρομο», που θα συνδέσει τα ενεργειακά συστήματα της ΝΑ Ευρώπης με εκείνα της Κεντρικής Ευρώπης και θα φθάνει στην Ουκρανία.
Αυτός ο διάδρομος, με εκτιμώμενη δυναμικότητα περίπου 65 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως, θα εξυπηρετήσει βασικά την πολιτική της απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, μέσα από τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας.
Η ενεργειακή διπλωματία της Ελλάδας έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, με μια σειρά τριμερών και πολυμερών συνεργασιών (με Κύπρο, Ισραήλ, Αίγυπτο, ΗΠΑ), που αποσκοπούν στην εδραίωση της χώρας ως αξιόπιστου εταίρου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συμμετοχή της ExxonMobil (και της Chevron) στις ελληνικές παραχωρήσεις δίνει σαφές γεωπολιτικό στίγμα: η Ουάσιγκτον θεωρεί την Ελλάδα πυλώνα σταθερότητας για την ευρύτερη περιοχή μας που έχει όλες τις προοπτικές να καταστεί ενεργειακός κόμβος που θα διασφαλίσει τα συμφέροντα της Δύσης έναντι της Ρωσίας και θα συμβάλει στην αποτροπή της περαιτέρω αποσταθεροποίησης των χωρών της Μέσης Ανατολής.
Σημειώνουμε ότι από το 2022, οι ΗΠΑ αποτελούν τον προνομιακό προμηθευτή LNG της Ευρώπης. Η Ε.Ε. δαπάνησε πάνω από 220 δισ. ευρώ για εισαγωγές LNG την τελευταία τριετία, εκ των οποίων τα 100 δισ. κατευθύνθηκαν σε αμερικανούς εξαγωγείς. Ο ΙΕΑ έχει προβλέψει ότι οι ευρωπαϊκές εισαγωγές LNG θα αυξηθούν κατά 25% το 2025 και σχεδόν 45% το αμέσως επόμενο έτος, στο πλαίσιο και της συμφωνίας Ε.Ε.–ΗΠΑ για προμήθεια αμερικανικών ενεργειακών προϊόντων αξίας 750 δισ. δολαρίων την επόμενη τριετία.
Το Ισραήλ επαναφέρει τον EastMed
Ενώ συμβαίνουν αυτά στην Αθήνα και η Ελλάδα εξασφαλίζει νέες συμφωνίες προμήθειας αμερικανικού LNG, το Ισραήλ επαναφέρει στο προσκήνιο τον EastMed, τον πολυσυζητημένο αγωγό φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, μέσω Ελλάδας, που έβαλε στον «πάγο» η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Σε δηλώσεις του στην Jerusalem Post, ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας, Έλι Κοέν ανέφερε πως, μετά τη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, ΗΠΑ και Ισραήλ, σημειώθηκε «πολύ σημαντική πρόοδος» ως προς τη δυνατότητα υλοποίησης του έργου.
Όπως τόνισε, «οι Αμερικανοί εμφανίζονται πλέον πρόθυμοι να αναλάβουν σημαντικό ρόλο», ενώ η στήριξη του Ντόναλντ Τραμπ ενδέχεται να αυξήσει τις πιθανότητες υλοποίησης του φιλόδοξου σχεδίου που τέθηκε στο περιθώριο εξαιτίας ενός συνδυασμού, υψηλού κόστους, τεχνικών δυσκολιών και ιδεολογικών αντιδράσεων από υποστηρικτές της πράσινης μετάβασης.
Ο Κοέν περιέγραψε έναν διάδρομο ενεργειακών υποδομών που θα παρακάμπτει τη ρωσική διαδρομή αλλά και τις περιοχές δράσης των Χούθι, προσφέροντας στην Ευρώπη εναλλακτική πηγή τροφοδοσίας και προοπτική μείωσης των τιμών.
Η Τουρκία αποκλείστηκε ρητά από το σχήμα!
(Στη φωτογραφία του άρθρου απεικονίζονται οι εγκαταστάσεις στον Πρίνο, στην αρχή της δεκαετίας του 1980)