όπου στα τέλη του 2019 θα κατασκευαστεί μια πιλοτική μονάδα παραγωγής. Η πρώτη μονάδα της κοινοπραξίας δημοσίου-ιδιωτικού τομέα «τύπου Airbus», EU Battery Allaince, η οποία θα απασχολεί 150 με 200 εργαζόμενους θα είναι η πρώτη μιας σειράς εγκαταστάσεων στρατευμένες σε αυτό το σκοπό. Τα επόμενα βήματα της κοινοπραξίας είναι η εγκατάσταση ενός εμπορικού εργοστασίου στη Γαλλία το 2022 και η κατασκευή μιας δεύτερης μονάδας παραγωγής το 2024. Το συγκεκριμένο έργο έχει συγκεντρώσει ιδιωτικό επενδυτικό ενδιαφέρον με συγκέντρωση κεφαλαίου ύψους €4 δισ. αλλά και δημόσιες επιχορηγήσεις ύψους €1,2 δισ.
Η ανάπτυξη της βιομηχανίας μπαταριών στην Ευρώπη για την εξυπηρέτηση της τοπικής παραγωγής ηλεκτρικών αυτοκινήτων φαντάζει λογική συνέχεια δεδομένου το υψηλού κόστους και αποτυπώματος άνθρακα των παραγόμενων στην Κίνα μπαταριών λόγω της μεταφοράς πρώτων υλών για την κατασκευή τους κυρίως από την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Επιπλέον μια τέτοια κίνηση θα τονώσει την τοπική οικονομία και θα αμβλύνει τις συνέπειες της μείωσης της ευρωπαϊκής παραγωγής μηχανών εσωτερικής καύσης. Ωστόσο στην πορεία της, η EU Battery Alliance και η ευρύτερη ευρωπαϊκή αγορά μπαταριών, θα έχει να αντιμετωπίσει την Κίνα η οποία στην προσπάθεια της να επιταχύνει την παραγωγή και την βιομηχανική της ανάπτυξη στον κλάδο των μπαταριών έχει προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις την τελευταία δεκαετία διαθέτοντας αρκετά δις. δολάρια από κρατικές επιχορηγήσεις για την εγκατάσταση εργοστασίων παραγωγής μπαταριών μεγάλης κλίμακας και την εξαγορά ορυχείων στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό και τη Χιλή. Επομένως υπάρχει ο κίνδυνος εξάρτισης της ευρωπαϊκής αγοράς από την Κινεζική σε περίπτωση που η πρώτη αποτύχει να αναπτυχθεί επαρκώς, ώστε να διαθέσει ικανή ποσότητα μπαταριών για να εξυπηρετήσει τα φιλόδοξα σχέδια της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας. Κάτι τέτοιο είναι αρκετά πιθανό, εν όψη σημαντικής στροφής που επιχειρούν οι κατασκευαστές προς τα Η/Ο, προκειμένου να επιτύχουν το ευρωπαϊκό στόχο εκπομπών 95 γραμμαρίων CO2 ανά χιλιόμετρο μέχρι το 2021, απειλούμενοι από υψηλά πρόστιμα.
Επίσης ενδιαφέρουσα συγκυρία στην ευρωπαϊκή προσπάθεια ανάπτυξης της βιομηχανίας μπαταριών προσφέρει η αναμενόμενη σχετική «ανακοπή» της επιταχυνόμενης ανάπτυξης ηλεκτρικών οχημάτων Η/Ο στην Κίνα εξ αιτίας της σημαντικής μείωσης των επιδοτήσεων των Η/Ο που τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2019. Οι κινεζικές βιομηχανίες μπαταριών σχεδιάζουν να αποφύγουν την επιβράδυνση της ανάπτυξής τους, ενώ πολλές εταιρίες ήδη επιδιώκουν να επωφεληθούν από την Ευρωπαϊκή στροφή στη ηλεκτροκίνηση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους Financial Times, η CATL, ο μεγαλύτερος παραγωγός μπαταριών στην Κίνα, σχεδιάζει να κατασκευάσει εργοστάσιο μπαταριών στη Γερμανία, ενώ ο κατασκευαστές αυτοκινήτων BYD και η SVOLT, μια εταιρεία μπαταριών που αποσχίστηκε από τη Great Wall Motors, σχεδιάζουν επίσης την διείσδυση τους στην Ευρωπαϊκή αγορά, με δικές τους εγκαταστάσεις.
Μέχρι στιγμής η Ευρώπη δεν παράγει σχεδόν καθόλου λίθιο, κοβάλτιο, νικέλιο ή γραφίτη, τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μπαταριών και επίσης δεν διαθέτει δυνατή ικανότητα επεξεργασίας των υλικών αυτών για την κατασκευή συστοιχιών μπαταριών προκειμένου να ανταποκριθεί στην ταχεία αναπτυσσόμενη παραγωγή Η/Ο της. Η Ευρωπαϊκή ετήσια παραγωγή μπαταριών ιόντων λιθίου ανήρθε το 2018 σε 18 GWh αρκετή για την κατασκευή 300.000 αμιγώς ηλεκτρικών οχημάτων (Η/Ο), επομένως η αγορά παραμένει ανοιχτή για νέους επενδυτές.
Εντούτοις, η κινητικότητα των παραγωγών μπαταριών στην Ευρώπη είναι έντονη, με την Umicore να κατασκευάζει εργοστάσιο στην Πολωνία, ενώ ανακοίνωσε την υπογραφή μακροπρόθεσμης συμφωνίας εφοδιασμού με τον νοτιοκορεατικό κολοσσό LG Chem, και εξαγόρασε μονάδα επεξεργασίας κοβαλτίου στην Φινλανδία από την Αμερικανική χαλυβουργεία Freeport-McMoran. Η Northvolt, μια σουηδική εταιρεία με χρηματοδότηση ενός δισ. δολαρίων από τη Volkswagen, τη BMW, την Goldman Sachs και την Ikea, προχωρεί στην κατασκευή του πρώτου εργοστασίου παραγωγής μπαταριών ιόντων λιθίου στη Σουηδία. Επίσης ένας μεγάλος αριθμός μικρότερων εταιρειών επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί στην εξόρυξη υλικών για μπαταρίες στην Ευρώπη.
Σχήμα 1 Δραστηριότητα Ευρωπαϊκής Βιομηχανίας Μπαταριών (Πηγή: Institute Francais des Relations Internationales)
Το μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον, εντατικοποιημένο από την επιμονή στην καθαρή κινητικότητα, αναμένεται λοιπόν να αυξήσει κατακόρυφα την παραγωγική ικανότητα μπαταριών ιόντων λιθίου της Ευρώπης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg New Energy Finance, η ετήσια παραγωγική ικανότητα των «Ευρωπαίων» παραγωγών μπαταριών αναμένεται να φτάσει τις 198 GWh το 2023, ξεπερνώντας αυτή των ΗΠΑ, η οποία αναμένεται να μην ξεπεράσει τις 130 GWh, εξαιτίας της χαλάρωσης των ορίων εκπομπών των αυτοκινήτων και την πολιτική μειωμένου ενδιαφέροντος για την βιομηχανία μπαταριών από την κυβέρνηση Trump. Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται και από άλλους αναλυτές της αγοράς όπως η Benchmark Mineral Intelligence.
Σχήμα 2 Εξέλιξη συνολικής ετήσιας παραγωγής μπαταριών ανά ήπειρο.(Πηγή : Benchmark Mineral Intelligence)
*O Αλέξανδρος Περέλλης είναι Ερευνητής στο Ινστιτούτο Ενέργειας Ν.Α. Ευρώπης (ΙΕΝΕ)