Από τότε που ανήλθε στο προεδρικό αξίωμα στις αρχές του 2017, αλλά και πιο νωρίς ήδη από το 2011, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει αποδυθεί σε μια συστηματική προσπάθεια επηρεασμού της κοινής γνώμης κυρίως στις ΗΠΑ, αλλά και διεθνώς, επιδιώκοντας να αναδειχθεί σε υπερασπιστή των συμφερόντων του μέσου πολίτη, κατηγορώντας ευθέως όλες τις χώρες παραγωγούς και ιδιαίτερα τον OPEC ότι σκοπίμως κρατούν τις τιμές πετρελαίου σε υψηλά επίπεδα επειδή θέλουν να βλάψουν τις ΗΠΑ. Έτσι, υπό το μανδύα της υπεράσπισης του δημοσίου συμφέροντος -και ασφαλώς του δικού του προσωπικού πολιτικού οφέλους- ο Αμερικανός πρόεδρος δε χάνει ευκαιρία, μέσω των φαινομενικά απλοϊκών του tweets,να απευθύνει εκκλήσεις στον OPEC να δείξει κατανόηση για το ‘φτωχό’ Αμερικανό καταναλωτή, ζητώντας του να αυξήσει την παραγωγή του, ώστε να πέσουν οι τιμές! (βλ. λχ tweet του Τραμπ στις 13/6/2018 που έλεγε "Oil prices are too high, OPEC is at it again. No good" ή ένα άλλο tweet στις 21/11/2011 που έλεγε: "Why is crude at $ 86/barrel. OPEC is ripping us off...").
Πορεία των τιμών του Brent στο ICE του Λονδίνου κατά την τελευταία πενταετία
Μία τακτική που ακολουθεί έκτοτε απευθύνοντας μηνύματα ποτέ στην ίδια την κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας, του ντε φάκτο ηγέτη του OPEC, πότε στον εκάστοτε πρόεδρο του καρτέλ, αλλά και προς την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω της υποστήριξης που παρέχει η Κομισιόν στο Ιράν στο πλαίσιο της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, από την οποία ως γνωστό απεχώρησαν οι ΗΠΑ το Μάιο του 2018 προς ικανοποίηση του συμμάχου τους Ισραήλ. Η ελλιπής, για να μην πούμε ανύπαρκτη (εάν κρίνουμε από τις κατά καιρούς δηλώσεις και αντιδράσεις του) αντίληψη του Τραμπ για το πώς λειτουργεί η παγκόσμια αγορά πετρελαίου έχει δημιουργήσει ουκ ολίγες επιπλοκές και τραγελαφικές καταστάσεις στην αμερικανική διοίκηση τους τελευταίους μήνες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η απόφαση των ΗΠΑ να επιβάλλουν embargo στις εξαγωγές αργού του Ιράν, με αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση της τιμής του την περίοδο Αύγουστο με Οκτώβριο 2018 (η τιμή τότε εκτοξεύθηκε στα $86 το βαρέλι για το Brent). Τότε ο Τραμπ, τινάζοντας κυριολεκτικά στον αέρα την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, αναγκάστηκε να κάνει την γνωστή ‘κολοτούμπα’, ανακοινώνοντας την εξαίρεση οκτώ κρατών (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας) από τις επιβληθείσες κυρώσεις (βλ. σχετικό άρθρο μας στο Energia.gr στις 3/11/2018 με τίτλο "Μεγαλειώδης Κολοτούμπα Τραμπ...") Πράγματι, οι διεθνείς τιμές υποχώρησαν, αλλά έχοντας εν τω μεταξύ τινάξει στον αέρα τους σχεδιασμούς του State Department και δίδοντας το σήμα στον OPEC και τους συμμάχους του να προχωρήσουν σε ένα νέο γύρο περικοπών στην παραγωγή με στόχο την επαναφορά των τιμών σε επιθυμητά, για τους παραγωγούς, επίπεδα.
Πορεία των τιμών του WTI στο Nymex της Νέας Υόρκης κατά την τελευταία πενταετία
Ως γνωστό, αυτό επιτεύχθηκε στην τακτική σύνοδο του καρτέλ τον περασμένο Δεκέμβριο στη Βιέννη, οπότε αποφασίστηκαν περικοπές 1,2 εκατ. βαρελιών/ ημέρα στην παραγωγή κατά μέσο όρο για το α΄ εξάμηνο του 2019.
Για αυτό από αρχές του έτους παρατηρείται μια σταθερή ανάκαμψη των διεθνών τιμών του αργού, με το Brent να έχει εδώ και ημέρες ξεπεράσει τα $67 το βαρέλι, με ισχυρές ανοδικές πιέσεις που ενισχύονται από τη μείωση της παραγωγής στην καταρρέουσα Βενεζουέλα, στην εμπόλεμη Λιβύη και στο πολιορκούμενο Ιράν. Έχει ενδιαφέρον η παρατήρηση ότι ακόμα και η Σαουδική Αραβία, στενός σύμμαχος των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο, αποφάσισε να αγνοήσει τα παιδαριώδη tweets του Τραμπ (λχ. βλ. τελευταίο tweet του Τραμπ στις 3/3 που έλεγε "Oil prices getting too high.OPEC please relax and take it easy. World cannot take a price hike-fragile!") και να υποστηρίξει μία πολιτική περικοπών, κοιτάζοντας το δικό της συμφέρον που επιβάλλει ένα καθεστώς υψηλών σχετικά τιμών με στόχο τον ισοσκελισμό του κρατικού προϋπολογισμού. Κάτι απόλυτα επιθυμητό αυτή την περίοδο που η σαουδαραβική ηγεσία επιδιώκει τη διαφοροποίηση του παραγωγικού της ιστού, επενδύοντας σε projects τόσο στον αγροτο-κτηνοτροφικό τομέα, όσο και στην τεχνολογία και τις ΑΠΕ.
Στις κατά καιρούς άστοχες, και μάλλον αστείες, προσπάθειες του Τράμπ να παρέμβει στη διεθνή πετρελαιαγορά με στόχο τον έλεγχο των τιμών, συμπεριλαμβάνεται και η κίνηση εκβιασμού που επιχείρησε δημόσια εις βάρος του Ριάντ τον περασμένο Οκτώβριο, απειλώντας δήθεν να κάνει συγκλονιστικές αποκαλύψεις για τη δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Κασόγκι, με αντάλλαγμα η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας να αυξήσει την παραγωγή της ώστε να κρατηθούν οι διεθνείς τιμές πετρελαίου σε χαμηλά επίπεδα. Αποτέλεσμα αυτής της απαράδεκτης συμπεριφοράς ήταν η μεν Σαουδική Αραβία σε πρώτο στάδιο να αυξήσει προσωρινά την παραγωγή της (περίοδος τέλη Οκτωβρίου και όλο το Νοέμβριο 2018) για να αποφύγει τις ραδιουργίες του Τραμπ και των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, ενώ σε δεύτερη φάση επέσυρε τη μήνι του βασιλικού οίκου των Σαούντ, με αποτέλεσμα την απόφαση του OPEC τον περασμένο Δεκέμβριο για μια σταθερή και ελεγχόμενη μείωση της παραγωγής για το 2019. Πράγμα που έγινε και ως αποτέλεσμα βιώνουμε τη σημερινή ανάκαμψη των τιμών (εχθές, Παρασκευή 15/3, το Brent έκλεισε στα $67,16 το βαρέλι και το WTI στα $58,39).
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι οι πάγιες θέσεις του Τραμπ για τις τιμές του πετρελαίου, όπως προκύπτει από μελέτη των tweets του για το θέμα από το 2012 μέχρι σήμερα, είναι ότι αυτές δεν πρέπει να είναι πάνω από τα $25 το βαρέλι!
Αγνοώντας προφανώς ότι με τόσο χαμηλές τιμές η ίδια η πετρελαϊκή βιομηχανία των ΗΠΑ θα υποστεί τεράστιες ζημιές, με χιλιάδες επιχειρήσεις να οδηγούνται στην χρεωκοπία αφού, όπως έδειξε η πρόσφατη εμπειρία από την περίοδο 2015-2016, με τιμές κάτω από $35 το βαρέλι για παρατεταμένο διάστημα, η οικονομική δραστηριότητα για το μέσο Αμερικανό παραγωγό πετρελαίου καθίσταται τελείως αντιοικονομική. Αυτή την πολύ σοβαρή παράμετρο που επηρεάζει την ευρωστία των επιχειρήσεων του πετρελαϊκού τομέα επιλέγει να αγνοεί ο Τραμπ, στοιχηματίζοντας στην πολιτική του ισχύ. Μένει να αποδειχθεί εάν θα κερδίσει τελικά ο Τραμπ αυτό το στοίχημα, εις βάρος της προσπάθειας ενεργειακής απεξάρτησης των ΗΠΑ, που όμως στηρίζεται σε σχετικά ψηλές τιμές πετρελαίου. Εκτός εάν ανατραπεί!