Την
περασμένη εβδομάδα επισκέφτηκε την Ελλάδα ο Εκτελεστικός Διευθυντής του
Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, του ΙΕΑ,
Dr.
Fatih
Birol ο οποίος με
την συμμετοχή στελεχών του Οργανισμού παρουσίασε την τακτική Έκθεση για την
Ελλάδα που κατάρτησε ο ΙΕΑ μετά την ολοκλήρωση της περιοδικής προβλεπόμενης (
In
depth
review
of
energy
policies
Greece-
IDR), τον περασμένο Απρίλιο. Η 128σέλιδη Έκθεση αποτελεί ουσιαστικά μία
ακτινογραφία του Ελληνικού ενεργειακού τομέα αφού καλύπτει ενδελεχώς όλους τους
τομείς όπως ζήτηση, προσφορά, παραγωγή, υποδομές, αγορές και νομοθετικό
πλαίσιο.
Η Έκθεση
αναλύει με λεπτομέρεια το πώς προμηθεύεται η Ελλάδα την ενέργεια που
χρειάζεται, δηλαδή εγχώρια παραγωγή και εισαγωγές, πώς χρησιμοποιεί την
ενέργεια αυτή, τι μέτρα λαμβάνει για την προστασία του περιβάλλοντος (στο
πλαίσιο αντιμετώπισης της Κλιματικής Αλλαγής) και την διαφοροποίηση του
ενεργειακού μείγματος, ενώ παράλληλα εξετάζει και αξιολογεί τις υφιστάμενες και
προβλεπόμενες προκλήσεις για την προστασία του καταναλωτή και τη δημιουργία υγιούς
ανταγωνισμού.
Σύμφωνα με
τα πορίσματα της Έκθεσης του ΔΟΕ η Ελλάδα, έχει
πραγματοποιήσει εντυπωσιακή πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις του ενεργειακού τομέα.
Οι μεταρρυθμίσεις αυτές καλλιεργούν το κατάλληλο έδαφος για την προσέλκυση
επενδύσεων και για το μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος, διασφαλίζοντας
βιώσιμες συνθήκες για το περιβάλλον και την ελληνική κοινωνία. Επιπλέον ο ΔΟΕ, όπως αποτυπώνεται και στην Έκθεση, συγχαίρει την ελληνική
πολιτεία «για το ολοκληρωμένο και εντυπωσιακό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων που
υλοποιεί» σε όλους τους τομείς της ενεργειακής αγοράς, καθώς και για την
επίτευξη των στόχων για τη μείωση των εκπομπών ρύπων και την εξοικονόμηση
ενέργειας, χαιρετίζοντας τις προσπάθειες της να προωθηθούν οι μεταρρυθμίσεις
αυτές μέσα σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Όπως
επισημαίνει η Έκθεση η Ελλάδα έχει πετύχει πολύ σημαντική αύξηση της συμμετοχής
των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας,
υπερκαλύπτοντας ήδη τους στόχους της Ε.Ε. ενόψει του 2020, ιδιαίτερα στα
φωτοβολταϊκά. Το 2016, μάλιστα, παρουσίασε το δεύτερο μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς
στα φωτοβολταϊκά ανάμεσα στις χώρες-μέλη του ΔΟΕ ενώ πρόσφατα, καθιέρωσε νέο
θεσμικό πλαίσιο για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στον τομέα των ΑΠΕ
Αναφερόμενος
στις μεταρρυθμίσεις στην
ηλεκτρική αγορά ο ΔΟΕ παρατηρεί ότι αυτές θα έχουν ως αποτέλεσμα πιο
ανταγωνιστικές τιμές για τους καταναλωτές και τη δημιουργία ώριμου ρυθμιστικού
πλαισίου, ελκυστικού για επενδυτές. Επιδοκιμάζει δε τις προσπάθειες της
ελληνικής πολιτείας να ανταποκριθεί στο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του
μοντέλου-στόχου, γνωστού ως
target
model, από το
2018
Ακόμη, καταγράφεται
σημαντική πρόοδος στην απελευθέρωση της χονδρεμπορικής αγοράς φυσικού αερίου,
με το μερίδιο του κυρίαρχου παίκτη (ΔΕΠΑ) να μειώνεται μέσω δημοπρασιών αερίου
(gas release). Ένα ακόμη ενθαρρυντικό
βήμα θεωρείται η εν εξελίξει απελευθέρωση της λιανικής αγοράς φυσικού
αερίου, που ανοίγει το δρόμο σε πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον για την προμήθεια
του προϊόντος.
Μία ακόμη
σημαντική διαπίστωση του ΔΟΕ είναι ότι η Ελλάδα
αναμένεται να πετύχει τους στόχους της για τη μείωση των εκπομπών αερίων του
θερμοκηπίου και την ενεργειακή αποδοτικότητα ενόψει του 2020. Αυτό θα είναι
αποτέλεσμα αφενός της στρατηγικής για την ενίσχυση των ΑΠΕ και αφετέρου της
μειωμένης ενεργειακής κατανάλωσης εξαιτίας της οικονομικής κρίσης από το 2010
και μετά.
Σε ότι αφορά
το ενεργειακό μείγμα, της χώρας ο ΔΟΕ παρατηρεί ότι αυτό προσδιορίζεται σήμερα
από την πολύ υψηλή χρήση του πετρελαίου για θέρμανση και τις μεταφορές, καθώς
και τον λιγνίτη στην ηλεκτρική παραγωγή. Ωστόσο, η χώρα μας παρουσιάζει
εντυπωσιακή αύξηση της τάξης του 300% στην παραγωγή ηλεκτρισμού από αιολική και
ηλιακή ενέργεια μεταξύ 2010 και 2015, με το μερίδιο των ΑΠΕ να υπολογίζεται σε
30% το 2015. Η Έκθεση του ΔΟΕ ολοκληρώνεται
με τις επισημάνσεις του Οργανισμού προς την Ελλάδα, οι οποίες στο σύνολο τους
ήδη έχουν τεθεί σε τρoχιά υλοποίησης και αφορούν κυρίως:
(α) Την ανάπτυξη ενός
ολοκληρωμένου εθνικού πλαισίου πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα για το
2030, με στόχο τη διευκόλυνση του μετασχηματισμού του ενεργειακού συστήματος σε
μια οικονομία που θα βρίσκεται υπό ανάπτυξη. Ήδη, το ΥΠΕΝ εργάζεται εντατικά
για την εκπόνηση του Εθνικού Μακροχρόνιου Ενεργειακού Σχεδιασμού.
(β) Την συνέχιση της προώθησης
των μεταρρυθμίσεων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, τη θέσπιση
φιλόδοξων στόχων για τις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας καθώς και την ολοκλήρωση
της υλοποίησης των διασυνδέσεων των νησιών.
Μπορεί η Ελλάδα να απώλεσε σχεδόν το 30% του ΑΕΠ της από το 2008 μέχρι
σήμερα, να βρέθηκε αντιμέτωπη με την έξοδο της από τη ζώνη του ευρώ ενώ το φάντασμα
της χρεωκοπίας εξακολουθεί να απειλεί σε καθημερινή βάση τους πολίτες της, όμως
φαίνεται ότι σε ένα από τους πλέον σοβαρούς και συμπαγείς τομείς της
οικονομίας, που είναι η ενέργεια, οι αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί είναι προς
τη σωστή κατεύθυνση ενώ ήδη, όπως πιστοποιεί ο ΙΕΑ, έχουμε απτά αποτελέσματα.
Κάτι που ασφαλώς δημιουργεί αισιοδοξία για τις αγορές και τις επενδύσεις ενώ
προσφέρει μία πλέον θετική προοπτική για τον καταναλωτή.