Παράλληλα, η ταχύτητα με την οποία εξελίσσονται οι διεθνείς σχέσεις καθιστά τους παραδοσιακούς οργανισμούς λιγώτερο ευέλικτους. Διαφορετικές πλέον μορφές περιφερειακής συνεργασίας, όπως το ΝΑΤΟ, η Ευρωπαική Ένωση ή οι BRICS, προσφέρουν στα κράτη εναλλακτικά πεδία δράσεως, τα οποία συχνά υπερισχύουν των παλαιοτέρων (και έως τώρα ισχυροτέρων) μηχανισμών. Όλα αυτά οδηγούν στο αποτέλεσμα να θεωρούνται οι διεθνείς οργανισμοί αναποτελεσματικοί ή ακόμη και παρωχημένοι.
Στον τομέα της Ναυτιλίας, που μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, ως πρωτοπόρο παγκοσμίως χώρα, ο ΙΜΟ αντιμετωπίζει παρόμοιες προκλήσεις. Η ανάγκη για συναίνεση μεταξύ πολλών κρατών καθυστερεί την προώθηση κανονισμών που σχετίζονται με την περιβαλλοντική προστασία ή την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι περιφερειακές αρχές (όπως η Ευρωπαική Ένωση) επιβάλλουν αυστηρότερους κανόνες, υπονομεύοντας την δεσμευτικότητα των διεθνών αποφάσεων.
Να σημειώσουμε επίσης την αποφασιστική αντίδραση μιίας μεγάλης μερίδος ισχυρών πλοιοκτητών του κόσμου, στα προτεινόμενα μέτρα για την «πράσινη Ναυτιλία», τα οποία πρώτος ο πρόεδρος Τράμπ έχει απορρίψει. Η συνεχιζόμενη υποβάθμιση της ισχύος των διεθνών οργανισμών γεννά ανησυχία για το μέλλον της διεθνούς συνεργασίας.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει εκφράσει με έμφαση την αντίθεσή του στο «Net-Zero Framework» του ΙΜΟ, το οποίο χαρακτηρίζει «παγκόσμιο φόρο άνθρακος», ο οποίος επιβαρύνει τους Αμερικανούς καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, άποψη προς την οποία συγκλίνουν αρκετοί Έλληνες εφοπλιστές, δίνοντας βάρος στο υψηλό κόστος της εφαρμογής των μέτρων και την αμφίβολη τεχνολογία ως προς τα «νέα καύσιμα» των πλοίων.
Αν, λοιπόν, οι οργανισμοί αυτοί δεν προχωρήσουν σε θεσμική αναθεώρηση με στόχο μεγαλύτερη διαφάνεια, ισότιμη συμμετοχή και αποτελεσματικώτερη διαδικασία λήψεως αποφάσεων, κινδυνεύουν να απολέσουν εντελώς τον ρόλο τους ως βασικοί πυλώνες της παγκοσμίου διακυβερνήσεως. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι διεθνείς προκλήσεις –όπως η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή κρίση και οι περιφερειακές συγκρούσεις– απαιτούν ενισχυμένο συντονισμό, η αναζωογόνηση των διεθνών θεσμών και η τροφοδοσία τους με υγιείς απόψεις και αποφάσεις, είναι περισσότερο αναγκαία από ποτέ.
(του Δημήτρη Καπράνου, από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»)