Ο 20ος Αιώνας και μέχρι σήμερα ήταν η
σημαντικότερη περίοδος των υδρογονανθράκων. Τόσο στο πολιτικό πεδίο όσο και στο
στρατιωτικό, όποιος τον έλεγχε ήταν ο κυρίαρχος του παιχνιδιού και ο κύριος
λόγος είναι η μηχανή εσωτερικής καύσεως που έδωσε τεράστιες δυνατότητες κίνησης
σε κάθε είδους μεταφορικά μέσα, έτσι ώστε σήμερα το 95% της ενέργειας των
μεταφορών να καλύπτεται από τους υδρογονάνθρακες.
Ο ΟΠΕΚ με την πολιτική του της
υπερπροσφοράς, μείωσε τις τιμές σε δραματικά χαμηλά επίπεδα, θεωρώντας ότι έτσι
καλύπτονται καλύτερα τα συμφέροντα του διότι το δικό του κόστος παραγωγής είναι
πολύ χαμηλό εν σχέσει με τους ανταγωνιστές του και έτσι οι ανταγωνιστές του θα
υποφέρουν πρώτοι. Είναι ουσιαστικά ένας πόλεμος τιμών.
Ο ΟΠΕΚ θεωρεί ότι η σημερινή τιμή του
πετρελαίου θα κρατήσει για δύο χρόνια και μετά θα αρχίσει να ανεβαίνει σταδιακά
έως τα 95 δολάρια το βαρέλι το 2040. Προβλέψεις αυτού του είδους είναι
τουλάχιστον αβέβαιες αλλά είναι η βάση
των υπολογισμών του ΟΠΕΚ σήμερα και βασικά
της Σαουδικής Αραβίας.
Ο ΟΠΕΚ έχει κάνει και άλλον ένα βασικό
υπολογισμό, ότι από το 2015 έως το 2040 θα χρειασθούν επενδύσεις της τάξης των
400 δις δολαρίων ετησίως για τα επόμενα 25 χρόνια για να καλυφθεί η μελλοντική
ζήτηση μέχρι τότε. Συνολικά 10 Τρις.
Εδώ υπάρχει ένας κακός υπολογισμός. Με
την αντιοικονομική τιμή του πετρελαίου σήμερα, οι περισσότερες
πετρελαιοπαραγωγές χώρες του πλανήτη αποεπενδύουν στην έρευνα και εκμετάλλευση
νέων πηγών υδρογονανθράκων. Η μόνη περιοχή που μπορεί να γίνει ακόμη με
συμφέροντα οικονομικά τρόπο είναι η ανασφαλής και ασταθής περιοχή της Μέσης
Ανατολής.
Η υπόθεση αυτή στηρίζεται επί πλέον στην
αμφισβητήσιμη υπόθεση ότι από τώρα μέχρι το 2040 η παραγωγή ενέργειας θα
στηρίζεται κατά 78% σε ορυκτά καύσιμα.
Αυτή η υπόθεση αγνοεί τους ακόλουθους
βασικούς παράγοντες:
Την πρόσφατη απόφαση του παγκόσμιου
συνέδριου για την κλιματική αλλαγή που έγινε στο Παρίσι, όπου190 κράτη
δεσμεύτηκαν να μειώσουν σημαντικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, κυρίως CO2,
που παράγονται από την χρήση των ορυκτών καυσίμων ώστε να ελεγχθεί η άνοδος της
μέσης θερμοκρασίας που απειλεί να κάνει δυσκατοίκητες μεγάλες περιοχές του
πλανήτη.
Το γεγονός ότι το 45% των νέων
επενδύσεων που γίνονται στην ενέργεια είναι στις ΑΠΕ .
Το γεγονός ότι πλέον πολλοί σοβαροί οίκοι είναι πλέον
διστακτικοί να επενδύσουν σε ένα προϊόν που τελικά η παγκόσμια τιμή του εξαρτάται από την απόφαση του
εκάστοτε Βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας και λίγους συνεργάτες του. Η Σαουδική
Αραβία φέτος θα έχει το γιγαντιαίο έλλειμμα του προϋπολογισμού του 20%. Θα
περικόψει δαπάνες για κεφαλαιουχικά
αγαθά και θα έχει το ίδιο περίπου έλλειμμα κάθε χρόνο όσο θα διαρκέσουν οι
χαμηλές τιμές πετρελαίου. Αυτό μαζί με τους πολέμους με τους οποίους έχει
εμπλακεί στην Υεμένη και την Συρία θα θέσει σε κίνδυνο και την ισοτιμία του
νομίσματος της. Αντέχει οικονομικά ίσως για πέντε χρόνια αλλά δεν έχει κανένα
άλλο έσοδο εκτός από τους προσκυνητές της Μέκκας. Πόσοι σοβαροί επενδυτές θα
διακινδυνεύσουν σε τέτοιες συνθήκες όταν μάλιστα η ίδια μειώσει την παραγωγή
αλλά οι άλλες χώρες δεν ακολουθήσουν και η τιμή του πετρελαίου παραμείνει
χαμηλή;
Είναι προφανές ότι οι κινήσεις για
απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα όχι
μόνο έχουν αρχίσει αλλά και ωριμάζουν.
Οι χώρες είναι υπό την διπλή πίεση της
κλιματικής αλλαγής και της αβεβαιότητας της τιμής και της εξάρτησης από τα
ορυκτά καύσιμα.
Η Κίνα διαθέτει τεράστια ποσά για το
ηλεκτρικό αυτοκίνητο, η Ιαπωνία αναπτύσσει τα υβριδικά και τις κυψέλες
υδρογόνου, η Φολκσβάγκεν ετοιμάζει νέο ηλεκτρικό αυτοκίνητο, η Tesla το 2017 θα
κυκλοφορήσει το εμπορικό ηλεκτρικό της μοντέλο, η Φορντ ανακοίνωσε ότι θα επενδύσει 4.5δις δολάρια στην
ηλεκτρική αυτοκίνηση και τα κράτη επιδοτούν ερευνητικά προγράμματα τα οποία
έκαναν τεχνολογικά άλματα το 2015 παγκοσμίως
Κολοσσοί όπως η Apple
και η
Google
έχουν ρίξει
το βάρος της έρευνας τους στο ηλεκτρικό αυτοκίνητο.
Το πλέον σημαντικό είναι ότι ο
ικανότερος και ψυχρότερος οικονομικός αναλυτής όλων, η
Goldman Sachs
εκτιμά ότι
τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, το 2020 ,θα έχουν μερίδιο το 22% της παγκόσμιας αγοράς
με 25 εκατομμύρια μονάδες τον χρόνο και ότι το κόστος των μπαταριών ,οι οποίες
είναι σήμερα ο αδύναμος κρίκος, θα πέσει
κατά 60% τα επόμενα πέντε χρόνια και θα αυξηθεί κατά 70% η ακτίνα δράσεως τους
που σήμερα φτάνει έως τα 170 χιλιόμετρα.
Με γνώμονα όλα αυτά είναι βέβαιο ότι σε
λίγα χρόνια κανένας κατασκευαστής οχημάτων δεν θα επενδύει πλέον στην μηχανή
εσωτερικής καύσεως και σταδιακά τα οχήματα ,που κατά 95% σήμερα κινούνται με
πετρέλαιο ,θα απεξαρτηθούν πολύ σημαντικά από αυτό.
Αυτό συνδυαζόμενο με την αύξηση των επενδύσεων σε ΑΠΕ για την παραγωγή
ηλεκτρισμού την συνεχή μείωση της τιμής των φωτοβολταϊκών και την αύξηση της
απόδοσής τους και τις πολύ ισχυρές επενδύσεις σε αυτά που γίνονται παγκοσμίως,
θα καταστήσει το ενεργειακό μείγμα ,πολύ λιγότερο εξαρτώμενο από το πετρέλαιο.
Η κύρια Γεωπολιτική συνέπεια θα είναι η
μείωση της σημασίας των πετρελαιοπαραγωγών χωρών αλλά και η μείωση της ανάγκης
ελέγχου των υδρογονανθράκων από τις Μεγάλες Δυνάμεις.
Θα εμφανιστούν νέες πραγματικότητες όπου
για παράδειγμα στην Μέση Ανατολή ,η
οποία ούτως ή άλλως σε δέκα χρόνια θα έχει εξαντλήσει σημαντικά την
πετρελαιοπαραγωγή της, ο, πλούτος θα μειώνεται ,ο ανταγωνισμός για μεγαλύτερη
παραγωγή από το κάθε κράτος θα αυξάνει, η τιμή θα πέφτει και οι Σουνιτικές και Σιϊτικές έριδες θα
αυξάνουν με μειωμένο το Δυτικό ενδιαφέρον για αυτές.
Όσες χώρες έχουν διαφοροποιήσει τα
εισοδήματα τους από πολλές πηγές και έχουν ένα αξιοπρεπές τουλάχιστον
τεχνολογικό επίπεδο όπως η Ρωσία αλλά ακόμη και το Ιράν θα επιβιώσουν. Όσες
στηρίζονται αποκλειστικά στους υδρογονάνθρακες θα υποβαθμιστούν.
Η Γεωπολιτική αλλαγή στον κόσμο θα είναι
αργή αλλά τεράστια.
Ο 21ος Αιώνας θα δει το τέλος της
αυτοκρατορίας του πετρελαίου και την περιθωριοποίηση μεγάλου αριθμού σημαντικών
σήμερα χωρών και την ανάπτυξη άλλων.
Ο ΟΠΕΚ στην τελευταία έκθεση του θεωρεί
ότι από πλευράς υδρογονανθράκων η κατάσταση θα είναι σταθερή μέχρι το 2040.
Θα αντιληφθεί το λάθος του και τις
συνέπειες του πολύ νωρίτερα, μέσα στην επόμενη πενταετία πιθανώς.
Το πόσο νωρίτερα ,εξαρτάται από την
πρόοδο των σχετικών τεχνολογιών ,οι οποίες αναπτύσσονται σε όλο και ταχύτερους
ρυθμούς.
Αυτά όλα προϋποθέτουν περιορισμό των
συγκρούσεων στην Μέση Ανατολή. Η μεγάλη ένταση που δημιουργήθηκε από τον αποκεφαλισμό
του δημοφιλούς Σιίτη κληρικού από την Σαουδική Αραβία που οδήγησε στην διακοπή
των διπλωματικών σχέσεων Ιράν-Σαουδικής Αραβίας αν δεν ελεγχθεί έγκαιρα θα έχει
συγκρούσεις μεταξύ του Ιράν και του Σιϊτικού Ιράκ από την μία πλευρά και της
Σαουδικής Αραβίας και Τουρκίας από την άλλη. Αυτό θα φέρει πάλι ψηλά την τιμή
του πετρελαίου αλλά και αυτό θα είναι κίνητρο για την αύξηση των επενδύσεων σε
ΑΠΕ λόγω της αβεβαιότητας εφοδιασμού που θα προκαλέσει.
Η μετάβαση από την χρήση του πετρελαίου
στην χρήση των ΑΠΕ είναι βέβαια, το μόνο ερώτημα είναι η ταχύτητα της η οποία
αυξάνεται.
www.kassandros.gr