Μείωση της ετήσιας απορροής των ελληνικών ποταμών ως επακόλουθο της
πτωτικής τάσης των βροχοπτώσεων σε πολλές περιοχές του πλανήτη λόγω της
κλιματικής αλλαγής παρατηρείται τα τελευταία 50-70 χρόνια.
Οι
ετήσιες απορροές των ποταμών βοιωτικού Κηφισού, Σπερχειού, Ευήνου,
Αχελώου, Αραχθου, Πηνειού και Αλιάκμονα εμφανίζουν ποσοστά ετήσιας
μείωσης 0,3% μέχρι 2,4%, αλλά δεν διαφέρουν από την παρατηρούμενη μείωση
σε λεκάνες άλλων χωρών. Το ζήτημα της ποσότητας, της ποιότητας, της
ρύπανσης, της βελτίωσης των νερών στα ποτάμια της χώρας δεν είναι εξ
ολοκλήρου ελληνική υπόθεση, επισημαίνουν οι επιστήμονες. Κι αυτό γιατί
τα μεγαλύτερα ποτάμια μας πηγάζουν σε άλλες χώρες. Σχεδόν το 1/4 (13
km3/έτος) των επιφανειακών νερών της Ελλάδας προέρχονται από πηγές άλλων
χωρών (Βουλγαρία, FYROM, Τουρκία). Από τους υδατικούς πόρους της χώρας
διακρατικοί είναι οι ποταμοί Εβρος (με τους παραπόταμους Αρδα και
Ερυθροπόταμο), Νέστος, Στρυμόνας, Αξιός και Αώος. Από αυτούς, μόνο για
τον Αώο η Ελλάδα αποτελεί ανάντη χώρα και σ' αυτό το τμήμα του ο Αώος
εμφανίζει την καλύτερη ποιότητα νερών.
Οι κύριες πηγές ρύπανσης
στα ελληνικά ποτάμια, παραπόταμους και ρέματα εντοπίζονται στις
γεωργικές δραστηριότητες (εντατική μη ορθολογική χρήση λιπασμάτων,
ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων) στα αστικά και όμβρια λύματα και στα
βιομηχανικά απόβλητα. Τα νερά των ποταμών (και των λιμνών Δοϊράνης,
Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας) της Β. Ελλάδας επιβαρύνονται με τη ρύπανση
που μεταφέρεται από τις γειτονικές χώρες.
Περισσότερο
προβληματικός από άποψη ρύπανσης θεωρείται ο Αξιός και λιγότερο ο Νέστος
και ο Στρυμόνας. Ο Αξιός ρυπαίνεται από βιομηχανίες της FYROM, αλλά και
επί ελληνικού εδάφους (Κιλκίς). Στον Νέστο καταγράφεται ρύπανση που
μεταφέρεται επί ελληνικού εδάφους λόγω της διέλευσής του από παράνομες
χωματερές στη Βουλγαρία, ενώ για τον Εβρο τίθεται ζήτημα διακρατικής
ρύθμισης μεταξύ Βουλγαρίας-Τουρκίας και Ελλάδας για την αντιμετώπιση των
πλημμυρικών φαινομένων.
Υψηλό τίμημα
Ο Αλιάκμονας, ο
μεγαλύτερος σε μήκος ελληνικός ποταμός μετά την πλήρωση της
φραγμαλίμνης του Ιλαρίωνα (θ' αρχίζει να «γεμίζει» τον Ιούλιο και θα
διαρκέσει ένα χρόνο), θα αποτελεί το μοναδικό υδάτινο οικοσύστημα της
χώρας με τέσσερις διαδοχικές λίμνες σε τρεις νομούς. Πληρώνει ωστόσο
υψηλό τίμημα γι' αυτήν την ιδιαιτερότητα, καθώς μετά τη Βέροια η ροή του
σχεδόν μηδενίζεται και «αναγεννάται» έως τις εκβολές του στο Θερμαϊκό
από παραποτάμους (π.χ. τάφρος 66) και τοπικά ρέματα.
Σύμφωνα με
την Εκθεση του Εθνικού Κέντρου Περιβάλλοντος και Αειφόρου Αναπτυξης
(2008) ο Ασωπός λόγω της ανθρωπογενούς ρύπανσης, ο Πηνειός Ηλείας, ο
Λουδίας Θεσσαλονίκης, το ρέμα Σουλού της Πτολεμαΐδας και τμήμα του
Αλφειού δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για παραγωγή πόσιμου νερού έπειτα
από επεξεργασία. Προβληματική, αν και εντός επιτρεπόμενων ορίων, είναι η
ποιότητα των νερών του Πηνειού Θεσσαλίας, του Τιταρήσιου και του
Κόσυνθου.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 17/03/2012)