των κυρώσεων των ΗΠΑ και την αναγνώριση του Αλ-Σάραα ως πιθανού παράγοντα σταθεροποίησης, εγείρει κρίσιμα ερωτήματα, ιδίως από την οπτική της Πολιτικής Επιστήμης, σχετικά με το αν συνιστά αλλαγή Τακτικής ή αλλαγή Στρατηγικής για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Εξωτερική Πολιτική Τραμπ: Realpolitik και συναλλακτική λογική
Η προσέγγιση Τραμπ στην εξωτερική πολιτική χαρακτηρίζεται από την αρχή "America First" και έναν έντονο συναλλακτικό (transactional) πραγματισμό. Αντί να βασίζεται σε ιδεολογικές σταθερές ή στην προώθηση της δημοκρατίας (όπως μας είχαν παραδοσιακά συνηθίσει οι ΗΠΑ), η πολιτική του πλέον εστιάζει στην εξυπηρέτηση των άμεσων και απτών συμφερόντων των ΗΠΑ, όπως τα αντιλαμβάνεται ο Τραμπ.
Πρυτανεύει η Συναλλακτική Λογική:
Όπως επισημαίνεται σε αναλύσεις διαφόρων Think Tanks (βλ. Arab Center DC), τόσο ο Τραμπ όσο και ο Αλ-Σάραα μοιράζονται μια πολιτική προσέγγιση όπου η προσωπική σχέση και η ισχύς υπερισχύουν των θεσμικών δομών. Η επιχειρηματική νοοτροπία του Τραμπ βλέπει την πολιτική ως μια σειρά διαπραγματεύσεων και συμφωνιών (deals). Η προσέγγιση του Αλ-Σάραα, που δηλώνει θιασώτης της ελεύθερης αγοράς και αποδέχεται συμφωνίες real estate (δείτε τα δημοσιεύματα για το «Trump Tower Damascus»), μπορεί να εκληφθεί ως μια κοινή γλώσσα συναλλαγής.
Συγκλίνοντα ζητήματα Ασφαλείας:
Το βασικό κοινό σημείο εμφανίζεται να είναι η αντιμετώπιση του ISIS. Ο Αλ-Σάραα, βαφτίστηκε από συγκεκριμένους μηχανισμούς-διάβαζε Τουρκία- «αξιόπιστος εταίρος ασφαλείας » στον αγώνα επίτευξης του στόχου της «διαρκούς-μόνιμης ήττας του ISIS» (enduring defeat of ISIS).
Τακτική VS Στρατηγικής. Η προσέγγιση της Πολιτικής Επιστήμης
Στην Πολιτική Επιστήμη και τις Διεθνείς Σχέσεις, η Στρατηγική ορίζεται ως το μακροπρόθεσμο, συνολικό σχέδιο για την επίτευξη ενός κεντρικού στόχου, ενώ η Τακτική είναι το βραχυπρόθεσμο μέσο, η μέθοδος ή το συγκεκριμένο βήμα που χρησιμοποιείται για την εφαρμογή της Στρατηγικής.
Το επιχείρημα της αλλαγής τακτικής
Η προσέγγιση μεταξύ των Τραμπ και Αλ-Σάραα μπορεί να εκληφθεί ως μια Τακτική αλλαγή για την επίτευξη υφιστάμενων Στρατηγικών στόχων:
Στρατηγικός Στόχος (Διατήρηση): Η περιφερειακή σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, η ήττα του ISIS, και η αντιμετώπιση της επιρροής του Ιράν, αλλά και της Ρωσίας.
Τακτική Αλλαγή: Η αναγνώριση του Αλ-Σάραα ως de facto ηγέτη (μετά την πτώση του Άσαντ) και η συνεργασία μαζί του, παρά το αμφιλεγόμενο παρελθόν του. Αυτή η αναγνώριση είναι ένα πραγματιστικό/ρεαλιστικό μέσο για την άμεση εκπλήρωση του στόχου της ασφάλειας (αντι-ISIS) και της περιφερειακής ενσωμάτωσης της Συρίας (ώστε να αποκατασταθούν οι περιφερειακοί δεσμοί). Η άρση των κυρώσεων είναι ένα εργαλείο μόχλευσης (leverage) για να πειστεί ο Σάραα να εκδιώξει ξένους μαχητές και να λάβει μέτρα κατά του ISIS.
Σε αυτό το πλαίσιο, η προσέγγιση είναι απλώς μια ρεαλιστική προσαρμογή των μέσων (της Τακτικής) στην τρέχουσα γεωπολιτική πραγματικότητα (Αλ-Σάραα ως αναδυόμενος ισχυρός παράγοντας) για να επιτευχθεί ο Στρατηγικός στόχος της σταθερότητας.
Το επιχείρημα της αλλαγής στρατηγικής
Υπάρχουν όμως ισχυρά επιχειρήματα ότι αυτή η κίνηση εκφράζει μια μεγαλύτερη Στρατηγική αλλαγή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική:
Στροφή από την Ιδεολογία στον Άμεσο Ρεαλισμό:
Η παραδοσιακή Στρατηγική των ΗΠΑ περιλάμβανε-τουλάχιστον σε επίπεδο διακηρύξεων- την επιδίωξη υιοθέτησης και εφαρμογής συγκεκριμένων αξιών όπως η προώθηση της δημοκρατίας, η αποφυγή συνεργασίας με εξτρεμιστές κλπ. Η συνεργασία με έναν πρώην τζιχαντιστή (όπως χαρακτηρίζεται ο Αλ-Σάραα), ο οποίος:
- έχει ενισχύσει τη θέση ισλαμιστικών δυνάμεων στη Συρία και
- δεν έχει δείξει να δεσμεύεται σε μια ισότιμη διακυβέρνηση των ποικίλων εθνοτικά- θρησκευτικά και πολιτισμικά ομάδων που κατοικούν στην Συρία,
σηματοδοτεί την απομάκρυνση από τη Στρατηγική των Αξιών και την υιοθέτηση της Στρατηγικής του Άμεσου Αποτελέσματος δια της Συναλλαγής.
Αλλαγή του Περιφερειακού Δόγματος:
Η Στρατηγική των ΗΠΑ μετατοπίζεται από την επιδίωξη της εσωτερικής μεταρρύθμισης των κρατών (όπως γινόταν επί Άσαντ) στην αποδοχή ενός ισχυρού ηγέτη που μπορεί να εγγυηθεί την περιφερειακή σταθερότητα και να αντιμετωπίσει εξτρεμιστικές απειλές. Πρόκειται για την υιοθέτηση του αποκαλούμενου δόγματος σταθεροποίησης (stabilization doctrine) που συνειδητά αποδέχεται αυταρχικά και αμφιλεγόμενα καθεστώτα ως το λιγότερο κακό. Ελπίζουν στην περιφερειακή ενσωμάτωση αυτών των καθεστώτων και προσβλέπουν στην υποστήριξη περιφερειακών συμμάχων όπως η Σαουδική Αραβία.
Στρατηγική μετατόπιση με τακτική ευελιξία
Από την άποψη της Πολιτικής Επιστήμης, η κίνηση του Τραμπ είναι καλύτερα κατανοητή ως μια Στρατηγική Μετατόπιση (Strategic Shift) του πυρήνα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής.
Η Στρατηγική Μετατόπιση συνίσταται στην απομάκρυνση από την ιδεολογική και αξιακή δέσμευση (δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα) υπέρ ενός πιο άμεσου, ρεαλιστικού και συναλλακτικού μοντέλου που δίνει προτεραιότητα στην αντιμετώπιση των απειλών και στην επίτευξη άμεσων συμφωνιών (π.χ., αντι-ISIS, εμπορικά οφέλη) ακόμη και με αμφιλεγόμενους εταίρους.
Η προσέγγιση του Αλ-Σάραα είναι η Τακτική εφαρμογή αυτής της νέας Στρατηγικής: χρησιμοποιεί την αναγνώριση και την άρση των κυρώσεων ως εργαλεία (tactical tools) για να εξασφαλίσει τη συνεργασία του νέου ηγέτη της Συρίας σε ζητήματα κοινής ασφάλειας. Η αλλαγή είναι Στρατηγική ως προς το ποιος μπορεί να είναι εταίρος και γιατί (όχι πια εταίροι που μοιράζονται αξίες, αλλά εταίροι που εξυπηρετούν άμεσο συμφέρον), ενώ η μέθοδος της διαπραγμάτευσης και της άρσης κυρώσεων είναι η Τακτική.
Αυτή η προσέγγιση, αν και φαίνεται ότι ικανοποιεί άμεσα ζητήματα ασφαλείας, εγκυμονεί τον κίνδυνο να υπονομεύσει μακροπρόθεσμα τους ευρύτερους στόχους των ΗΠΑ για την προώθηση της σταθερότητας μέσω της χρηστής διακυβέρνησης, νομιμοποιώντας αυταρχικές ή πρώην εξτρεμιστικές δυνάμεις.
*Από neakriti.gr