στον Διεθνή Δείκτη Καινοτομίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (World Intellectual Property Organization-WIPO) υποχώρησε ελαφρά, από 41η το 2019 σε 45η το 2024 επί συνόλου 133 χωρών.
Την περασμένη Πέμπτη το απόγευμα πέρασαν την πόρτα του Μεγάρου Μαξίμου οκτώ διακεκριμένοι πανεπιστημιακοί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μαζί με κυβερνητικά στελέχη αποτελούν τα μέλη της επιτροπής που θα οργανώσει την ενοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης με τους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας υπό την ομπρέλα ενός υπουργείου. Πρόκειται για την πρόσφατη εξαγγελία του πρωθυπουργού, η οποία αντιμετωπίζεται από τους ερευνητές ιδιαίτερα θετικά.
Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης από τη σύγκριση των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη της περιόδου 2017-2019 με τις συνολικές δαπάνες των ετών 2020, 2021 και 2022 προκύπτει ότι αυξήθηκαν κατά 25%, από 6.555,40 εκατ. ευρώ σε 8.210,44 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα, το κράτος στην τριετία 2020-2022 επένδυσε 3,5 δισ. ευρώ έναντι 2,6 δισ. ευρώ στην τριετία 2017-2019, ενώ οι επιχειρήσεις στην τριετία 2020-2022 επένδυσαν 3,2 δισ. ευρώ έναντι 2,8 δισ. ευρώ στην περίοδο 2017-2019.
Η εισήγηση για το νέο νομικό πλαίσιο θα παρουσιαστεί έως τα τέλη Μαρτίου και κατόπιν θα γίνει διάλογος με τα ΑΕΙ και τα ερευνητικά κέντρα.
Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των αναφορών και ο δείκτης απήχησης των επιστημονικών δημοσιεύσεων παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση της τάξης του 24%, από 16.150 το 2019 σε 20.034 το 2021. Οι δε εθνικές επιδόσεις στην Ε.Ε., στο HORIZON 2020 (2014-2020) συγκρινόμενες με τις εθνικές επιδόσεις στο HORIZON EUROPE (2021-2027), σε επίπεδο συμμετοχών των ελληνικών φορέων και λήψης χρηματοδότησης, έχουν βελτιωθεί κατά τέσσερις θέσεις. Η Ελλάδα ήταν στην 11η θέση στους 28, έναντι της 7ης θέσης στους 27.
Καινοτομίες στην ενέργεια από ελληνικές startups
Τα στοιχεία αυτά ενισχύουν το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι, «από την πρώτη μέρα ανάληψης της πρωθυπουργίας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στηρίζει την έρευνα και την καινοτομία ως επένδυση και προϋπόθεση για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας μας», όπως ελέχθη χθες στην «Κ». Από την άλλη, δεν λείπουν οι αρρυθμίες, ο πολυκερματισμός των ερευνητικών κέντρων –είναι διάσπαρτα σε διάφορα υπουργεία–, όπως και οι καταγγελίες για αδιαφανείς διαδικασίες στην αξιολόγηση των ερευνητικών προτάσεων προς χρηματοδότηση. Στόχος της επιτροπής είναι η διαμόρφωση ενιαίου ερευνητικού χώρου, με σταθερή χρηματοδότηση μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, μείωση της γραφειοκρατίας, καλό συντονισμό, αξιοκρατικά κριτήρια. Η επιτροπή έχει οκτώ μέλη από τον χώρο των πανεπιστημίων και των ερευνητικών κέντρων: ο Σπύρος Αρταβάνης-Τσάκωνας στη θέση του προέδρου (ομότιμος καθηγητής Κυτταρικής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ), ο Γιώργος Νούνεσης (πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Eρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας, διευθυντής του «Δημόκριτου»), ο Περικλής Μήτκας (πρόεδρος της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης), ο Αχιλλέας Γραβάνης (καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Παν. Κρήτης), η Χριστίνα Κουλούρη (πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου, ιστορικός), ο Ανδρέας Μπουντουβής (τέως πρύτανης του ΕΜΠ, καθηγητής στη Σχολή Χημικών Μηχανικών), η Βασιλική Γεωργιάδου (καθηγήτρια στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου) και ο Ιωάννης Ταλιανίδης, διευθυντής Ερευνών, AXA Chair in Epigenetics.
Τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής είναι υπουργοί και υψηλόβαθμα στελέχη του κρατικού μηχανισμού: ο Aκης Σκέρτσος (υπουργός Επικρατείας), ο Νίκος Παπαϊωάννου (υφυπουργός Παιδείας), η Βιβή Χαραλαμπογιάννη (υφυπουργός Εσωτερικών), η Παυλίνα Καρασιώτου (γ.γ. Δημοσιονομικής Πολιτικής), η Βασιλική Παντελοπούλου (γ.γ. Κοινοτικών Πόρων), ο Στέλιος Κουτνατζής (γ.γ. του πρωθυπουργού), ο Γιάννης Μαστρογεωργίου (ειδικός γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού στην Προεδρία της Κυβέρνησης), ο Τάσος Γαϊτάνης (γ.γ. Ερευνας και Καινοτομίας), και ο Απόστολος Δημητρόπουλος (ειδικός σύμβουλος στην Προεδρία της Κυβέρνησης και πρώην γ.γ. Ανώτατης Εκπαίδευσης).
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, η επιτροπή θα παρουσιάσει την εισήγησή της για το νέο νομικό πλαίσιο έως τα τέλη Μαρτίου και κατόπιν θα γίνει διάλογος με τα ΑΕΙ και τα ερευνητικά κέντρα. Θα κληθούν να καταθέσουν τις απόψεις τους επιστήμονες και πολιτικοί από το εξωτερικό. Στόχος είναι το ν/σ για την ίδρυση υπουργείου Ανώτατης Εκπαίδευσης, Ερευνας και Καινοτομίας να ψηφιστεί μέσα στο 2026. Οσο για το υπάρχον υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, θα εποπτεύει την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και τον τομέα των θρησκευμάτων.
*Aπό την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ