ήδη μπει στο κυνήγι σπάνιων ορυκτών καυσίμων. Και η Άγκυρα επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το momentum.
Η Τουρκία πρόκειται να γίνει μία από τις πέντε κορυφαίες χώρες στον κόσμο σε αποθέματα και παραγωγή σπάνιων γαιών, δήλωσε εμφατικά ο Υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του κοινοβουλευτικού προϋπολογισμού την Παρασκευή. Για την Άγκυρα, η προώθηση της εγχώριας παραγωγής σπάνιων γαιών θα μπορούσε όχι μόνο να ενισχύσει τη βιομηχανική της βάση, αλλά και να την καταστήσει στρατηγικό παίκτη εντός των δυτικών αλυσίδων εφοδιασμού. Εν μέσω αυτών των εξελίξεων, πέρυσι η Τουρκία εντάχθηκε στο φόρουμ της Συνεργασίας για την Ασφάλεια των Ορυκτών (MSP) προκειμένου να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση στην παραγωγή κρίσιμων πρώτων υλών και στοιχείων σπάνιων γαιών. Το φόρουμ MSP, που ξεκίνησε το 2024, φέρνει κοντά εταίρους και χώρες παραγωγής ορυκτών, όπως το Καζακστάν, τη Ναμίμπια, την Ουκρανία και το Ουζμπεκιστάν, ως απάντηση στην κινεζική κυριαρχία στον τομέα.
Ο Μπαϊρακτάρ διευκρίνισε ότι η Τουρκία ξεκίνησε την έρευνά της για τις σπάνιες γαίες το 2011 και έκτοτε έχει εντοπίσει 694 εκατομμύρια τόνους αποθεμάτων στην Μπεϊλίκοβα, μια περιοχή στην επαρχία Εσκί Σεχίρ της κεντρικής Τουρκίας. «Εργαζόμαστε προς την επίτευξη αυτού του στόχου και έχουμε ήδη ξεκινήσει την κατασκευή ενός πιλοτικού εργοστασίου παραγωγής», δήλωσε ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας. «Με τις συνεχιζόμενες εργασίες στην Μπεϊλίκοβα και τις νέες συνεργασίες, η Τουρκία σύντομα θα πάρει τη θέση της μεταξύ των κορυφαίων χωρών στην παραγωγή σπάνιων γαιών», υποστήριξε ο ίδιος. Τα στοιχεία σπάνιων γαιών - μια ομάδα 17 μετάλλων ζωτικής σημασίας για ηλεκτρικά οχήματα, ανεμογεννήτριες, ημιαγωγούς και αμυντικά συστήματα - αποτελούν στρατηγικό αγαθό στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, που ελέγχονται σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 90% της παραγωγής και βρίσκεται στο επίκεντρο των εμπορικών εντάσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αναδεικνύοντάς το σε κεντρικό ζήτημα για τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας.
Πάντως Μπαϊρακτάρ επανέλαβε ότι η Τουρκία δεν παραχώρησε την περιοχή σπάνιων γαιών της στις Ηνωμένες Πολιτείες, διαψεύδοντας δημοσίευμα του Bloomberg που υπονοούσε ότι η Άγκυρα επιδίωκε μια συνεργασία με την Ουάσινγκτον για την ανάπτυξη νεοανακαλυφθέντων κοιτασμάτων σπάνιων γαιών. «Δεν έχουμε στείλει στοιχεία σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ. Υπογράψαμε μόνο μια συμφωνία πυρηνικής συνεργασίας. Εάν υπήρχαν εξαγωγές σπάνιων γαιών, θα τις αποκαλύψουμε ανοιχτά», είπε. Ο υπουργός αναφέρθηκε επίσης σε ευρύτερες ανησυχίες σχετικά με την πολιτική εξόρυξης της Τουρκίας, δηλώνοντας ότι η χώρα έχει ακυρώσει περίπου 97.000 ανενεργές άδειες εξόρυξης, αφήνοντας περίπου 8.000 ενεργές. Σημείωσε ότι η συνολική περιοχή εκσκαφής ανέρχεται σε μόλις 0,1% της χερσαίας έκτασης της Τουρκίας ή περίπου 783 τετραγωνικά χιλιόμετρα (302,3 μίλια). Τόνισε ότι η Τουρκία παραμένει καθαρός εισαγωγέας ορυκτών παρά το γεγονός ότι κατέχει τον έβδομο μεγαλύτερο ορυκτό πλούτο στον κόσμο.
Νωρίτερα τον Οκτώβριο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε ανακοινώσει ότι η Τουρκία έχει εντοπίσει το δεύτερο μεγαλύτερο απόθεμα σπάνιων γαιών στον κόσμο, το οποίο περιέχει περίπου 694 εκατομμύρια τόνους ορυκτών πόρων στην επαρχία Εσκισεχίρ. Η εν λόγω τοποθεσία περιέχει 10 από τα 17 γνωστά στοιχεία σπάνιων γαιών, ενώ η χώρα αντιπροσωπεύει ήδη μεταξύ 5% και 10% της παγκόσμιας παραγωγής σε ορισμένες σπάνιες γαίες και συναφή κρίσιμα ορυκτά όπως το βόριο και το αντιμόνιο, ιδιαίτερα στη Δυτική Ανατολία.
Την ίδια ώρα στο μέτωπο των υδρογονανθράκων η Άγκυρα διαμηνύει ότι δεν θα επιτρέψει τον αποκλεισμό της από τα κοιτάσματα της Μεσογείου. Την περασμένη Παρασκευή ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Πρωθυπουργό της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Αμπντουλχαμίντ Ντεμπεϊμπέχ κατά την οποία τόνισε την σημασία της συνεργασίας μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης σε πολλούς τομείς, ιδίως στον τομέα της ενέργειας. Υπογράμμισε δε ότι θα συνεχιστούν οι προσπάθειες αλληλεγγύης για την προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των δύο χωρών στην Ανατολική Μεσόγειο σε μια έμμεση αναφορά στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Στο μενού ΑΠΕ και πυρηνική ενέργεια
Επίσης η Άγκυρα έχει κάνει μεγάλα βήματα και όσον αφορά τις ΑΠΕ, με τον Μπαυρακτάρ να μιλάει για ρεκόρ αύξησης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το 2025, η χώρα αντικατέστησε φυσικό αέριο αξίας 11 δισεκατομμυρίων δολαρίων με ενέργεια που παράγεται από ηλιακή και αιολική ενέργεια. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Τουρκία σχεδιάζει να προσθέτει 8.000 έως 10.000 μεγαβάτ νέας ηλιακής και αιολικής ισχύος κάθε χρόνο κατά την επόμενη δεκαετία - μια επένδυση που αναμένεται να φτάσει τα 80 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2035. Στο πλαίσιο του Χάρτη Πορείας για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας του υπουργείου για το 2035, η Τουρκία στοχεύει να φτάσει τα 120.000 μεγαβάτ εγκατεστημένης ισχύος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Από τον Σεπτέμβριο του 2025, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν 74.746 μεγαβάτ, που αντιπροσωπεύουν το 61,6% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος της χώρας.
Η Τουρκία συνεχίζει επίσης να επενδύει στην πυρηνική ενέργεια, με τον Μπαϊρακτάρ να σημειώνει ότι οι προηγμένες οικονομίες παγκοσμίως βασίζονται στην πυρηνική ενέργεια για την επίτευξη των κλιματικών στόχων. Επανέλαβε δε ότι τα πυρηνικά σχέδια της Τουρκίας ευθυγραμμίζονται με τις παγκόσμιες τάσεις ενεργειακής ασφάλειας και απαλλαγής από τον άνθρακα.