Oι Ενεργειακές Σχέσεις Τουρκίας - Ρωσίας και το Δίλημμα Ερντογάν μετά τη Συνάντηση με Τραμπ

Oι Ενεργειακές Σχέσεις Τουρκίας - Ρωσίας και το Δίλημμα Ερντογάν μετά τη Συνάντηση με Τραμπ
της Αλεξίας Τασούλη
Παρ, 3 Οκτωβρίου 2025 - 10:10

Οι πιέσεις που άσκησε ο Ντόναλντ Τραμπ στον Ταγίπ Ερντογάν κατά τη συνάντησή τους στο Λευκό Οίκο να απαγκιστρωθεί από τη Ρωσία, δεν είναι τόσο απλό ούτε ενδεχομένως να το θέλει  και ο πρόεδρος της Τουρκίας. Οι ενεργειακοί δεσμοί Τουρκίας-Ρωσίας πάνε πολλά χρόνι πίσω, έχουν διάρκεια και ρήτρες που δεσμεύουν και για το μέλλον. Καταρχήν υπάρχει το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας Ακούγιου απέναντι από την Κύπρο. Η προοπτική πυρηνικοποίησης της  Τουρκίας συνιστά ένα κατεξοχήν θέμα περιφερειακής ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αλλά πρωτίστως υπαρξιακή απειλή 

τόσο για την Κύπρο όσο και για την Ελλάδα. Αρα ένα ισχυρό γεωπολιτικό χαρτί για τον Ερντογάν.

Βρίσκεται  σε εξαιρετική εγγύτητα με την Κύπρο, απέχει περίπου 110 χιλιόμετρα από τη Λευκωσία και 60 χιλιόμετρα, από τις βόρειες ακτές της Μεγαλονήσου. Η επιλογή αυτής της  τοποθεσίας έγινε το 1974. Τότε λάμβαναν χώρα αρχικά συζητήσεις για την κατασκευή ενός πυρηνικού εργοστασίου στην τουρκική επικράτεια.

Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του, η Κύπρος θα μετατραπεί σε χώρα ενεργειακά εξαρτώμενη από την Τουρκία αφού το πρώτο πρόγραμμα που θα δρομολογηθεί μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής των τεσσάρων αντιδραστήρων είναι η πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου από τις τουρκικές ακτές προς την Κύπρο. Αφού παρήλθαν αρκετές δεκαετίες, το 2010 η Τουρκία προχώρησε στη σύναψη σχετικής σύμβασης έργου με τη Ρωσία για την κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην πόλη Ακούγιου. Το μοντέλο που ακολουθείται είναι το BOO, Build Own Operate δηλαδή, κατασκευάζω και λειτουργώ το οποίο εφαρμόζεται για πρώτη φορά στον κόσμο σε εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Λόγω διαφόρων τεχνικών δυσχερειών αλλά και πολιτικοδιπλωματικών διακυμάνσεων στις σχέσεις των δύο χωρών η κατασκευή  του εργοστασίου ξεκίνησε την άνοιξη του 2018. Το έργο χρηματοδοτείται εξολοκλήρου από τη ρωσική εταιρία Rosatom με κόστος κατασκευής 20 δισ. δολάρια. 

Η συγκεκριμένη κατασκευάστρια εταιρία είναι η ρωσική κρατική εταιρία ατομικής ενέργειας, η οποία κατέχει μερίδιο 99,2 επί του συνολικού έργου.

Για τα επόμενα 25 έτη η Rosatom έχει αναλάβει τη  διαχείριση του εργοστασίου.  Οι τέσσερις πυρηνικοί αντιδραστήρες θα αξιοποιηθούν μόνο για ειρηνικούς σκοπούς, όπως αναφέρεται στη σχετική σύμβαση ενώ η συνολική ενέργεια που θα παράγουν αντιστοιχεί στο 10%  των σημερινών ετήσιων αναγκών της Τουρκίας.

Η είσοδος της Τουρκίας στην ομάδα των κρατών με πυρηνική ενέργεια δημιουργεί μια σειρά από προβληματισμούς. Το 2023η κατασκευή του πρώτου πυρηνικού εργοστασίου στην τουρκική επικράτεια συγκαταλέγεται στα κορυφαία επενδυτικά έργα της χώρας συνιστώντας έναν σχεδιασμό τόσο κοστοβόρο όσο και χρονοβόρο  αλλά αναγκαίο για εκείνη. Τον Ιούλιο του 2023, με τις δηλώσεις των Ρώσων για χρήση τακτικών πυρηνικών στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ είχαν επιβάλει κυρώσεις σε άλλες δύο θυγατρικές της Rosatom, μία που ασχολείται με συστήματα πρόωσης και μία που παράγει ηλεκτρονικά εξαρτήματα, ενώ τον Μάιο του 2023 σε ακόμα μία που δραστηριοποιείται σε υποθαλάσσιες εξορύξεις.  Άλλες δύο θυγατρικές είχαν δεχθεί αμερικανικές κυρώσεις τον Απρίλιο του 2023 - μία στον τομέα της άμυνας και μία επενδυτική για το χαρτοφυλάκιο των πυρηνικών σταθμών εκτός Ρωσίας. Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, σκόπευε αρχικά να θέσει σε λειτουργία τον πρώτο αντιδραστήρα το 2023. Πέρυσι, πυρηνικό καύσιμο φορτώθηκε για πρώτη φορά στην πρώτη ενεργειακή μονάδα του σταθμού, όμως το σχέδιο καθυστέρησε. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα ακυρωθεί.

Ακολουθήστε το energia.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του energia.gr