Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) η ΕΕ και άλλοι φορείς, θέτουν φιλόδοξους στόχους για την απο-ανθρακοποίηση μέχρι το 2050, αλλά το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον η Ναυτιλία μπορεί να ανταποκριθεί έγκαιρα στις απαιτήσεις της «πράσινης μετάβασης».
Ξεκαθαρίζω εξ αρχής ότι όλο αυτό το πλέγμα της «πρασινάδας» στην Ναυτιλία, το θεωρώ ένα καλά στημένο εμπορικό παιγνίδι κάποιων μεγάλων βιομηχανιών και συμφερόντων, προκειμένου να κερδίσουν ακόμη περισσότερα χρήματα. Άποψή μου είναι ότι τα «παραδοσιακά» καύσιμα θα αντέξουν και η «πράσινη ανάπτυξη» θα αποτύχει.
Ο IMO έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από την ναυτιλία κατά τουλάχιστον κατά 50% έως το 2050 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2008, με στόχο τον πλήρη απο=ανθρακοποιημένο στόλο μέχρι το τέλος του αιώνα. Ωστόσο, η επίτευξη αυτών των στόχων απαιτεί τεχνολογικές καινοτομίες, σημαντικές επενδύσεις, καθώς και διεθνή συνεργασία.
Οι κύριες προκλήσεις αυτής της προσπάθειας είναι:
· Έλλειψη ώριμων τεχνολογιών: Τα εναλλακτικά καύσιμα (π.χ. πράσινη αμμωνία, υδρογόνο, μεθανόλη) βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και δεν έχουν ευρεία εμπορική εφαρμογή.
· Υψηλό κόστος επενδύσεων: Η αναβάθμιση ή αντικατάσταση στόλων με φιλικά προς το περιβάλλον πλοία απαιτεί τεράστια κεφάλαια.
· Υποδομές καυσίμων: Η έλλειψη κατάλληλων λιμενικών υποδομών για εναλλακτικά καύσιμα αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα.
· Κανονιστικά κενά: Υπάρχουν ακόμη πολλά ζητήματα που δεν έχουν ρυθμιστεί επαρκώς, όπως η φορολόγηση του άνθρακα ή οι μηχανισμοί κινήτρων για πράσινες επενδύσεις.
Παρά τις προκλήσεις, παρατηρείται έντονη κινητικότητα στον τομέα:
· Μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες, όπως η Maersk και η MSC, επενδύουν ήδη σε πράσινα καύσιμα και πλοία νέας γενιάς.
· Αναπτύσσονται τεχνολογίες όπως οι κινητήρες διπλού καυσίμου και τα συστήματα μείωσης των εκπομπών (scrubbers, carbon capture).
· Η Ευρωπαϊκή Ένωση εντάσσει τη ναυτιλία στο Σύστημα Εμπορίας Ρύπων (ETS), αυξάνοντας την οικονομική πίεση για μείωση των εκπομπών.
Είναι, όμως, εφικτή η Τήρηση των Χρονοδιαγραμμάτων; Η απάντηση είναι σύνθετη. Αν και η τεχνολογική πρόοδος και η πολιτική βούληση μεγαλώνουν, οι στόχοι που έχουν τεθεί είναι ιδιαίτερα φιλόδοξοι. Ορισμένοι ειδικοί θεωρούν ότι η πλήρης απο-ανθρακοποίηση μέχρι το 2050 είναι δύσκολη, εάν δεν υπάρξει άμεση και μαζική κινητοποίηση.
Ωστόσο, η πίεση από την κοινωνία, τους πελάτες και τους θεσμούς μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την επιτάχυνση των αλλαγών. Η μετάβαση πιθανότατα θα είναι σταδιακή και άνιση, με ορισμένα μέρη του κλάδου να προηγούνται και άλλα να ακολουθούν πιο αργά.
Η ναυτιλία μπορεί να προλάβει τα χρονοδιαγράμματα για την πράσινη ανάπτυξη μόνον εφ’ όσον:
· Υιοθετήσει άμεσα πράσινες τεχνολογίες.
· Συνεργασθεί σε διεθνές επίπεδο.
· Δεχθεί την ανάγκη ριζικών αλλαγών στο επιχειρηματικό της μοντέλο.
Η επιτυχία της «πράσινης μετάβασης» δεν είναι δεδομένη, αλλά με τις κατάλληλες ενέργειες, μπορεί να γίνει εφικτή.
Όλα αυτά, βεβαίως, συζητούνται και ετοιμάζονται σε μια περίοδο κατά την οποία η παγκόσμια Ναυτιλία, ο χώρος, δηλαδή, ο οποίος διακινεί το 90% του παγκοσμίου εμπορίου, αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα, που έχουν να κάνουν κυρίως με τους πολέμους και τις γεωπολιτικές αναταράξεις στον παγκόσμιο χάρτη.
Δηλαδή από την μια η διεθνής κοινότης αδυνατεί να παρέχει στην Ναυτιλία απρόσκοπτες θαλάσσιες διεξόδους και πορείες και από την άλλη της δυσκολεύει την ζωή με «πράσινες ιστορίες», οι οποίες το μόνο που προκαλούν μέχρι τώρα είναι οικονομικά προβλήματα σε έναν χώρο που χρειάζεται ηρεμία και στήριξη.
Και είναι άξιον απορίας πώς το παγκόσμιο ναυτιλιακό «λόμπι» δεν έχει ακόμη χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι προκειμένου να σταματήσει αυτή η επίδειξη εξυπνάδας και εφευρετικότητος από κάποιους «χαρτογιακάδες», οι οποίοι αποφασίζουν από τα γραφεία τους για έναν τομέα του οποίου δεν γνωρίζουν την ιστορία, την δράση και-κυρίως- την δυναμική. Είμαστε περίεργοι και αναμένουμε την έκρηξη…
(από την εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ»)