φαίνεται είναι μεγάλο για την Ένωση. Όχι μόνο γιατί η συμφωνία δεν εξυπηρετεί εν πολλοίς τα συμφέροντα αρκετών κρατών μελών, αλλά και κατ ουσίαν. Διότι ουσιαστικά κατέδειξε όλη την αδυναμία της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής και στρατηγικής. Ο στόχος της ΕΕ να είναι μια υπερδύναμη και να συνομιλεί από θέση ισχύος φαντάζει αυτή την στιγμή σαν όνειρο θερινής νυκτός. Αντιθέτως πολλοί αναλυτές αλλά και κράτη μέλη μίλησαν για πλήρη υποταγή των Βρυξελλών στα θέλω του Αμερικανού Προέδρου, τον οποίο κάποιοι στο παρελθόν χλεύαζαν για την διαπραγματευτική του ικανότητα.
«Είναι μια μαύρη μέρα όταν μια συμμαχία ελεύθερων λαών, που ενώθηκαν για να επιβεβαιώσουν τις κοινές τους αξίες και να υπερασπιστούν τα κοινά τους συμφέροντα, παραδίδονται στην υποταγή» σχολίασε ο Γάλλος Πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού, ενώ ο Βίκτορ Όρμπαν, ο ηγέτης της Ουγγαρίας ανέφερε ότι ο Τραμπ «έφαγε φον ντερ Λάιεν για πρωινό». Αλλά και ο Γερμανός Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς αν και χαιρέτισε τη συμφωνία, παραδέχτηκε ότι θα προτιμούσε μια «περαιτέρω χαλάρωση του διατλαντικού εμπορίου», ενώ ο γερμανικός οργανισμός εμπορίου αυτοκινήτων, VDA προειδοποίησε ότι ακόμη και ένας συντελεστής 15% θα «κόστιζε στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία δισεκατομμύρια ετησίως».
Υπενθυμίζεται πως η συμφωνία προβλέπει την επιβολή δασμών 15% σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, περιλαμβανομένων των αυτοκινήτων - δηλαδή περίπου τριπλάσιους από τον ισχύοντα δασμό 4,8% - αλλά μακριά από τιμωρητικούς δασμούς 30%, που απειλούσε να επιβάλει ο Τραμπ. Ωστόσο η σιωπή του Μακρόν και η καταδικαστική στάση Μπαιρού δείχνει ότι υπάρχουν διαιρέσεις εντός της ΕΕ και το έργο της Κομισιόν να εξασφαλίσει την υποστήριξη των “27” δεν θα είναι και τόσο εύκολο αν δεν γίνουν σοβαρές διορθώσεις.
Αλλά και πρακτικά κάποιες προβλέψεις της συμφωνίας μόνο ρεαλιστικές δεν είναι. Η πρώτη είναι η απαίτηση των ΗΠΑ να αγοράσει η Ευρώπη αμερικανικά ενεργειακά προϊόντα αξίας 750 δισ. δολαρίων μέσα σε μόλις τρία χρόνια. Αυτό αφορά την εισαγωγή φυσικού αερίου, πετρελαίου και πυρηνικής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των μικρών αρθρωτών αντιδραστήρων (SMRs). Σημειωτέον ότι, όπως σημειώνει το Politico, οι συνολικές εισαγωγές ενέργειας από τις ΗΠΑ ήταν πέρυσι κάτω από 80 δισ. δολάρια– αυτό το ποσό πρέπει να αυξηθεί κατά... 400% σε ένα χρόνο! Δεύτερη είναι η απαίτηση για επενδύσεις στις ΗΠΑ που θα φτάνουν τα 600 δισ. Δολάρια, κάτι που ξεφεύγει εντελώς από τις αρμοδιότητες της Κομισιόν και εναπόκειται καθαρά στα κράτη μέλη, που εν προκειμένω δεν ρωτήθηκαν. “Δεν είναι κάτι που η ΕΕ, ως δημόσια αρχή, μπορεί να εγγυηθεί - είναι κάτι που βασίζεται στην πρόθεση των ιδιωτικών εταιρειών", δήλωσε ενδεικτικά ανώτερος αξιωματούχος.
Σε ετοιμότητα για..διορθώσεις τα κράτη μέλη
Πάντως όλα τα κράτη μελη βρίσκονται σε ετοιμότητα καθώς ο Αμερικανός Πρόεδρος είναι ανοικτός σε περαιτέρω διαπραγματεύσεις ανά χώρα για την επίτευξη κάποιων εξαιρέσεων. Όπως επισημαίνει η Deutsche Bank, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλά ανοιχτά ερωτήματα σχετικά με τη συμφωνία και, ειδικότερα, την αντιμετώπιση ορισμένων ομάδων προϊόντων που είτε εξαιρούνται από τους δασμούς σήμερα είτε υπόκεινται σε αναθεώρηση του Άρθρου 232 τις επόμενες εβδομάδες. Το συμπέρασμα είναι ότι, εκτός εάν οι δασμολογικοί συντελεστές αυξηθούν σημαντικά (για παράδειγμα, στα αυτοκίνητα ή τα φαρμακευτικά προϊόντα, τις δύο πιο ευάλωτες γραμμές εξαγωγής της Ευρώπης), ο άμεσος αντίκτυπος στο συνολικό ευρωπαϊκό ΑΕΠ θα είναι κοντά στο 0,5% του ΑΕΠ. Για την Ελλάδα εκτιμάται κοντά στο 0,25% του ΑΕΠ.
Τι επιδιώκει η Ελλάδα
Η ελληνική εξαγωγική βάση προς τις ΗΠΑ περιλαμβάνει αγροτικά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας (ελαιόλαδο, φέτα, κρασί), φαρμακευτικά σκευάσματα, βιομηχανικά μέταλλα και κατασκευαστικά υλικά. Πολλά από αυτά θα επιβαρυνθούν, πλέον, με δασμούς 15%, οι δασμοί σε χάλυβα, αλουμίνιο και χαλκό παραμένουν στο 50%, ενώ κάποια αναμένεται να εξαιρεθούν. Αυτό που επιδιώκουν οι Έλληνες επιχειρηματίες είναι η ένταξη ελληνικών προϊόντων στις εξαιρέσεις της συμφωνίας. Ήδη με την υφιστάμενη κατάσταση, δηλαδή με τους δασμούς ύψους 10% που ισχύουν από τις 9 Απριλίου, έχει παρατηρηθεί μια μικρή πτώση στις εξαγωγές, ενώ πριν τον Απρίλιο η φέτα επιβαρυνόταν με δασμούς, μόλις, 1,2%. Ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Γιάννης Μπρατάκος ανέφερε μεταξύ ότι “η εξαίρεση στρατηγικών κλάδων, όπως η αεροναυπηγική, τα γενόσημα φάρμακα, τα χημικά προϊόντα και ορισμένα γεωργικά αγαθά, αποτελεί μια θετική εξέλιξη. Ωστόσο, η επιβολή ενιαίων δασμών σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας -συμπεριλαμβανομένων των φαρμακευτικών, βιομηχανικών και αγροδιατροφικών εξαγωγών - ενδέχεται να πλήξει την ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων που στηρίζουν κρίσιμα μερίδια της ελληνικής οικονομίας. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται για την προστασία εμβληματικών ελληνικών προϊόντων, όπως το ελαιόλαδο, η φέτα και τα κρασιά, τα οποία κινδυνεύουν να επιβαρυνθούν από το νέο καθεστώς”.
Συνεπώς ο καθένας αντιλαμβάνεται ότι πλέον τα κράτη μέλη είναι σε θέση μάχης για να πετύχουν το καθένα ότι καλύτερο μπορεί για το ίδιο καθώς η Κομισιόν μάλλον παραδόθηκε αμαχητί. Και αυτοί που θα έχουν κάποιο πλεονέκτημα θα είναι όσοι έχουν ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με τον ίδιο τον Αμερικανό Πρόεδρο. Και η Ελλάδα δυστυχώς δεν ανήκει στους προνομιούχους.