μια πολύπλοκη και πολύπλευρη επιχείρηση και έχει μεγάλο κοινωνικό αποτύπωμα.
Στο μέλλον, η διακοπή στην ηλεκτροδότηση στην Ιβηρική χερσόνησο πρέπει να αποτελέσει για όλους μας ένα μεγάλο μάθημα. Τα φωτοβολταϊκά έχουν ήδη την ικανότητα να ελέγχουν την τάση, αλλά οι κανονισμοί δεν επέτρεψαν την εφαρμογή τους.
Αυτό αποτελεί έκκληση για επιταχυνόμενες επενδύσεις στην ανθεκτικότητα του δικτύου και την ευελιξία του συστήματος - ιδίως μέσω μετατροπέων στο δίκτυο και αποθήκευσης με μπαταρίες. Οι τεχνολογίες αυτές είναι ήδη διαθέσιμες και αποτελούν το κλειδί για την υποστήριξη σταθερών επιπέδων τάσης, τη διαχείριση της μεταβλητότητας και την παροχή ενεργειακής ασφάλειας με βάση τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Πέρυσι, η Ισπανία κατέλαβε την 14η θέση στην Ευρώπη όσον αφορά στην εγκατάσταση αποθηκεύσης ενέργειας με μπαταρίες, με λιγότερες από 250 MWh σε νέα ισχύ να προστίθεται σε σύγκριση με ισχύ ύχους 9 GW σε νέα ηλιακά έργα. Σχεδόν όλες οι νέες εγκαταστάσεις ήταν μικρότερης κλίμακας μπαταρίες, και σε κάθε περίπτωση, όχι ικανές να παρέχουν ασφάλεια τροφοδοσίας.
Πριν από το μπλακ άουτ η ισπανική αγορά ανταποκρινόταν ήδη σε αυτή τη σαφή ανάγκη για περισσότερη αποθήκευση ενέργειας με μπαταρίες και περισσότερη ευελιξία. Το 2025, η Ισπανία αναμένεται να πραγματοποιήσει άλμα και να γίνει μια από τις 5 κορυφαίες ευρωπαϊκές αγορές αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες, χάρη στην αναζωογόνηση του τομέα σε επίπεδο κοινής ωφέλειας. Τώρα εναπόκειται στις αρχές να διασφαλίσουν ότι ο τομέας είναι σε θέση να αποφέρει απτά αποτελέσματα.
Η ηλιακή ενέργεια είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ενεργειακή τεχνολογία που υπήρξε στα χρονικά και, ταυτόχρονα, η φθηνότερη πηγή ενέργειας στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Αποτελεί πυλώνα στήριξης της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας βιομηχανίας που αντιμετωπίζει την πρόκληση του υψηλού ενεργειακού κόστους. Η ηλιακή ενέργεια πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί τη βάση της ενεργειακής μας ασφάλειας και θα είναι, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ) η μεγαλύτερη μοναδική πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο έως το 2033. Η ηλιακή ενέργεια, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ηλεκτροδότηση παραμένουν ο δρόμος προς τα εμπρός για την Ευρώπη και τον κόσμο.
*Το energia.gr παραθέτει αυτούσια την έκθεση της ισπανικής κυβέρνησης για τα γεγονότα που προκάλεσαν την εκτεταμένη διακοπή ηλεκτροδότησης στις 28 Απριλίου 2025 (αυτόματη μετάφραση από τα ισπανικά)
"Έκθεση της Επιτροπής Ανάλυσης της Κρίσης Ηλεκτρικής Ενέργειας της 28ης Απριλίου.
17 Ιουνίου 2025
Η Αντιπρόεδρος και Υπουργός Οικολογικής Μετάβασης και Δημογραφικής Πρόκλησης, Sara Aagesen, παρουσίασε σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο την έκθεση της Επιτροπής για την Ανάλυση των Συνθηκών της Κρίσης Ηλεκτρικής Ενέργειας της 28ης Απριλίου 2025, η οποία εγκρίθηκε σήμερα το πρωί από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας. Το έγγραφο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το περιστατικό είχε πολυπαραγοντική προέλευση, με μια χρονική αλληλουχία γεγονότων που προοδευτικά διατάραξαν την ισορροπία του συστήματος και κορυφώθηκαν με το κλείσιμο του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας της χερσονήσου λόγω υπέρτασης. Περιλαμβάνει επίσης μια σειρά συστάσεων που κυμαίνονται από τη βελτίωση του ελέγχου και της εποπτείας της συμπεριφοράς των φορέων έως την αύξηση του επιπέδου διασύνδεσης με τη Γαλλία.
«Σε 49 ημέρες, σχεδόν το μισό του χρονικού πλαισίου που έχει ορίσει η ΕΕ, η Επιτροπή παρείχε μια αυστηρή και επαληθευμένη διάγνωση που θα μας επιτρέψει να ενισχύσουμε το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, μια σταθερή βάση πάνω στην οποία μπορούμε να εργαστούμε για να σχεδιάσουμε ταχείες αντιδράσεις με στόχο την αποτροπή επανάληψης αυτού. Το Συμβούλιο Υπουργών της επόμενης εβδομάδας θα εγκρίνει διάφορα σχετικά μέτρα», τόνισε ο Αντιπρόεδρος.
ΑΝΑΛΥΘΗΚΑΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 300 MB ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
Η Επιτροπή είχε δύο ομάδες εργασίας, την Ομάδα Εργασίας Κυβερνοασφάλειας και Ψηφιακών Συστημάτων και την Ομάδα Εργασίας Λειτουργίας Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας, οι οποίες έχουν αναλύσει περισσότερα από 300 GB πληροφοριών. Η πρώτη έχει διεξάγει τη μεγαλύτερη έρευνα κυβερνοασφάλειας στην ιστορία της Ισπανίας. Με τη συμμετοχή περισσότερων από 75 εμπειρογνωμόνων, έχει αναλύσει 133 GB δεδομένων και έχει αποκλείσει την πιθανότητα το περιστατικό να οφείλεται σε κυβερνοεπίθεση, είτε στις εγκαταστάσεις του Διαχειριστή Συστήματος, είτε στα κέντρα ελέγχου, είτε στα κέντρα παραγωγής που αναλύθηκαν. Η Ομάδα Εργασίας Επιχειρήσεων, από την πλευρά της, έχει υποβάλει 770 αιτήματα για πληροφορίες και έχει αναλύσει 170 GB δεδομένων.
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΣΥΜΒΑΝΤΟΣ
Η Επιτροπή έχει εντοπίσει μια ακολουθία γεγονότων που επιτρέπει τον καθορισμό μιας χρονολογικής ακολουθίας του συμβάντος, από την οποία μπορούν να εξαχθούν διάφορα συμπεράσματα.
ΦΑΣΗ 0: Ασταθής τάση. Κατά τις ημέρες πριν από το συμβάν, υπήρξαν διακυμάνσεις τάσης και το πρωί της 28ης, οι τάσεις παρουσίαζαν εντονότερες διακυμάνσεις από το κανονικό.
ΦΑΣΗ 1: Ταλαντώσεις συστήματος (12:00 μ.μ. – 12:30 μ.μ.). Στις 12:03 μ.μ., καταγράφηκε μια άτυπη ταλάντωση 0,6 Hz, η οποία προκάλεσε μεγάλες διακυμάνσεις τάσης για 4,42 λεπτά. Αυτή η ταλάντωση ανάγκασε τον Διαχειριστή του Συστήματος να εφαρμόσει πρωτοκολλημένα μέτρα για τον μετριασμό της, όπως η αύξηση του πλέγματος του δικτύου - που περιορίζεται από τη χαμηλή ζήτηση - ή η μείωση της ροής διασύνδεσης με τη Γαλλία.
Όλες αυτές οι ενέργειες μείωσαν την ταλάντωση, αλλά είχαν ως παρενέργεια την αύξηση των τάσεων. Στις 12:16 μ.μ., η ίδια ταλάντωση καταγράφηκε ξανά, αν και μικρότερη, και στις 12:19 μ.μ., μια άλλη ταλάντωση, 0,2 Hz, στην προκειμένη περίπτωση, με τα τυπικά χαρακτηριστικά αυτών των ευρωπαϊκών φαινομένων. Ο Διαχειριστής του Συστήματος εφάρμοσε τα ίδια μέτρα για τον μετριασμό της, τα οποία συνέβαλαν επίσης στην αύξηση της τάσης.
ΦΑΣΗ 2: Απώλειες Παραγωγής (32.12.57 – 33.12.18).
Η τάση άρχισε να αυξάνεται ραγδαία και σταθερά, και πολυάριθμες προοδευτικές αποσυνδέσεις εγκαταστάσεων παραγωγής καταγράφηκαν στη Γρανάδα, το Μπανταχόθ, τη Σεγκόβια, την Ουέλβα, τη Σεβίλλη, το Κάθερες και άλλες επαρχίες.
ΦΑΣΗ 3: Κατάρρευση (33.12.18 – 33.12.30).
Η προοδευτική αύξηση της τάσης προκάλεσε μια αλυσιδωτή αντίδραση αποσυνδέσεων από υπερτάσεις που δεν μπορούσαν να περιοριστούν, καθώς κάθε αποσύνδεση συνέβαλε σε περαιτέρω αυξήσεις τάσης. Καταγράφηκε επίσης πτώση συχνότητας, με αποτέλεσμα την απώλεια συγχρονισμού με τη Γαλλία, τη διακοπή της διασύνδεσης με την υπόλοιπη ήπειρο και τη διακοπή ρεύματος στη χερσόνησο.
Η προσφορά άρχισε να ανακάμπτει χάρη στις ενεργειακές συνεισφορές από τις διασυνδέσεις με τη Γαλλία και το Μαρόκο, και την παραγωγή αυτόνομων υδροηλεκτρικών σταθμών εκκίνησης στη λεκάνη του Duero και σε άλλα σημεία της χερσονήσου, οι οποίες σταδιακά σχημάτισαν αναπτυσσόμενες ενεργειακές νησίδες. Ως αποτέλεσμα, μέχρι τις 10:00 μ.μ., σχεδόν το 50% της ζήτησης της χώρας τροφοδοτούνταν με ηλεκτρική ενέργεια, και αυτή η κάλυψη συνέχισε να αυξάνεται στο 99,95% μέχρι τις 7:00 π.μ. στις 29. Παρόλο που η αποκατάσταση θεωρήθηκε διεθνές μοντέλο, η ανάλυση της Επιτροπής εντόπισε πιθανές βέλτιστες πρακτικές.
ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Η ανάλυση του περιστατικού από την Επιτροπή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η διακοπή ρεύματος είχε πολυπαραγοντική προέλευση, με αποτέλεσμα τρεις παράγοντες:
1. Το σύστημα εμφάνιζε ανεπαρκή ικανότητα ελέγχου τάσης για δύο λόγους. Πρώτον, στις 27, πριν από το συμβάν, ο Διαχειριστής του Συστήματος προγραμμάτισε τη λειτουργία 10 σύγχρονων σταθμών παραγωγής ενέργειας ικανών να ρυθμίζουν την τάση στις 28 σύμφωνα με το πρόγραμμά του. Ο τελικός αριθμός των συνδεδεμένων σύγχρονων σταθμών παραγωγής ενέργειας ήταν ο χαμηλότερος από την αρχή του έτους. Δεύτερον, αρκετές από τις μονάδες που ήταν ικανές να ρυθμίζουν την τάση - και την αντιστάθμιζαν ειδικά, έχοντας προγραμματιστεί λόγω τεχνικών περιορισμών για τον σκοπό αυτό - δεν ανταποκρίθηκαν επαρκώς στις οδηγίες του Διαχειριστή του Συστήματος για τη μείωσή της. Ορισμένες μάλιστα παρήγαγαν άεργο ισχύ, το αντίθετο από αυτό που απαιτούνταν, συμβάλλοντας στο πρόβλημα.
2. Παρουσιάστηκαν ταλαντώσεις. Οι ταλαντώσεις - η πρώτη εκ των οποίων, η άτυπη, προήλθε από μια εγκατάσταση στην Ιβηρική Χερσόνησο - απαιτούσαν τροποποίηση της διαμόρφωσης του συστήματος, αυξάνοντας τις δυσκολίες στη σταθεροποίηση της τάσης. Μετά τη δεύτερη ταλάντωση, ο Διαχειριστής του Συστήματος ζήτησε τη διαθεσιμότητα μιας μονάδας ικανής να συμβάλει στη ρύθμιση υπό τάση, αλλά ήταν τεχνικά αδύνατο να γίνει αυτό πριν από την κατάρρευση.
3. Οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αποσυνδέθηκαν, ορισμένες με προφανώς ακατάλληλο τρόπο. Ορισμένες από τις αποσυνδέσεις των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σημειώθηκαν πριν από την υπέρβαση των ορίων τάσης που ορίζονται από τους κανονισμούς (μεταξύ 380 kV και 435 kV στο δίκτυο μεταφοράς), ενώ άλλες αποσυνδέσεις σημειώθηκαν μόλις ξεπεράστηκαν αυτά τα όρια για την προστασία των εγκαταστάσεων.
Μόλις ξεκίνησε η αλυσιδωτή αντίδραση, οι συνήθεις προστασίες του ηλεκτρικού συστήματος δεν μπόρεσαν να σταματήσουν ή να περιορίσουν αυτή τη διαδικασία. Ορισμένες από αυτές τις προστασίες, όπως η διακοπή φορτίου, μπορεί ακόμη και να συνέβαλαν στο φαινόμενο της υπέρτασης, εκφορτίζοντας περαιτέρω τις γραμμές, συμβάλλοντας στην αύξηση των τάσεων, επειδή έδρασαν για να αντισταθμίσουν την πτώση της παραγωγής και όχι για να διαχειριστούν την τάση. Εν ολίγοις, υπήρχε έλλειψη πόρων ελέγχου τάσης, είτε επειδή δεν ήταν επαρκώς προγραμματισμένοι, είτε επειδή αυτοί που ήταν προγραμματισμένοι δεν παρείχαν επαρκή προστασία, είτε λόγω συνδυασμού και των δύο, αλλά όχι επειδή έλειπαν στη χώρα. Υπήρχε υπεραρκετή παραγωγική ικανότητα για να αντιμετωπιστεί.
ΚΥΡΙΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ
Υπό το πρίσμα των συμπερασμάτων που προέκυψαν από την ανάλυση, η Επιτροπή προτείνει μια σειρά ενεργειών για την αποτροπή επανάληψης αυτού του είδους συμβάντος. Αυτά περιλαμβάνουν την ενίσχυση της εποπτείας και την επαλήθευση της συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη στο ηλεκτρικό σύστημα, καθώς και τεχνικά μέτρα για την ενίσχυση των δυνατοτήτων ελέγχου τάσης και την προστασία από τις διακυμάνσεις στο σύστημα.
Κλειδί για αυτό είναι η εφαρμογή του OP 7.4, υπό την αιγίδα της Εθνικής Επιτροπής Αγορών και Ανταγωνισμού (CNMC), η οποία θα επιτρέψει στις ασύγχρονες εγκαταστάσεις να εφαρμόζουν λύσεις ηλεκτρονικής ισχύος για τη διαχείριση των διακυμάνσεων τάσης και μπορεί να συμβάλει στην εξοικονόμηση κόστους με την εισαγωγή πιο ανταγωνιστικών τεχνολογιών. Επιπλέον, προτείνει την αύξηση της ζήτησης και την ευελιξία του ηλεκτρικού συστήματος.
Σε όλα αυτά θα συμβάλει ο Σχεδιασμός Ηλεκτρικής Ενέργειας 2025-2030 - ο οποίος θα δώσει προτεραιότητα στη βιομηχανική κατανάλωση - η αύξηση της χωρητικότητας αποθήκευσης και η αναθεώρηση της ρύθμισης των υπηρεσιών προσαρμογής και των τεχνικών περιορισμών του συστήματος. Ομοίως, πρέπει να διατηρηθεί η προτεραιότητα της κυβέρνησης για την αύξηση του επιπέδου διασύνδεσης με τις γειτονικές μας χώρες. Όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια, προτείνεται η επιτάχυνση της μεταφοράς των ευρωπαϊκών κανονισμών και η εφαρμογή ελέγχων και τμηματοποίησης δικτύου, καθώς και η εφαρμογή συστημάτων ανίχνευσης και συσχέτισης συμβάντων για την παροχή υψηλότερου επιπέδου επιτήρησης.
ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟΤΗΤΑ Η Επιτροπή έχει αντιμετωπίσει περιορισμούς στην πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες που ζητούνται από διάφορους συστημικούς παράγοντες. Μόλις ολοκληρωθεί το έργο της, και πάντα εντός των όρων διαφάνειας και εμπιστευτικότητας με τους οποίους έχει διεξάγει το έργο της, θα ενημερώσει την CNMC για τυχόν ζητήματα που χρήζουν περαιτέρω μελέτης, ώστε, όπου είναι σκόπιμο, να κινηθούν οι αντίστοιχες διοικητικές διαδικασίες, με πλήρεις εγγυήσεις και όλες τις συνέπειές τους."