Αυτά, κατά τον ίδιο είναι η προώθηση και εφαρμογή ενός αποτελεσματικού, σταθερού, σαφούς και σύγχρονου θεσμικού πλαισίου που θα επιβάλει το σεβασμό στην προστασία του περιβάλλοντος. «Πρέπει να επιταχυνθεί η διαδικασία των αδειοδοτήσεων, αλλά κυρίως να ξέρουν οι επενδυτές ποιοι είναι οι κανόνες του παιχνιδιού», τονίζει ο Πρόεδρος της “Ελληνικός Χρυσός”.
H χώρα μας, επισημαίνει ο κ.Μπαλάσκας, διαθέτει αποθέματα χαλκού ικανά για να τροφοδοτήσουν ολόκληρη την Ευρώπη στην πορεία προς την πράσινη μετάβαση. Μας μιλά ακόμη για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, στην Χαλκιδική, τη μεγαλύτερη άμεση ξένη επένδυση στον μεταλλευτικό κλάδο της χώρας, και μία από τις σημαντικότερες συνολικά, που ξεπερνά συνολικά τα 3 δισ. δολάρια.
Αποκαλύπτει, επίσης, ότι η Εταιρεία σχεδιάζει να εξελίξει ένα νέο έργο εξόρυξης χρυσού και αργύρου στο Πέραμα Αλεξανδρούπολης. Πρόκειται, όπως αναφέρει, για μια επένδυση που μπορεί να απασχολήσει 700 άτομα στην περιοχή της Θράκης και να συμβάλει περαιτέρω στην εκτέλεση σημαντικών έργων τοπικής ανάπτυξης.
Τέλος, μας μιλά για τις σχέσεις της Εταιρείας με την τοπική κοινωνία και την ανάγκη να οικοδομηθούν στέρεες σχέσεις εμπιστοσύνης. Αυτό, τονίζει παραμένει για εμάς προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα της επένδυσής μας και δεν θεωρήθηκε ποτέ δεδομένη.
Ας αφήσουμε όμως τον ισχυρό άνδρα της "Ελληνικός Χρυσός" να εκθέσει τις απόψεις και τις θέσεις του για το παρόν και το μέλλον της εξόρυξης στην Ελλάδα, στη συνέντευξη που ακολουθεί:
Κύριε Πρόεδρε, έχουμε αντιληφθεί, ως ελληνική Πολιτεία και ως Ευρώπη, τη σημασία της εξόρυξης των λεγόμενων «κρίσιμων» μεταλλευμάτων, για την εκπλήρωση των ενεργειακών στόχων για το 2050, ή αναλωνόμαστε ακόμη σε ευχολόγια;
Η αλήθεια είναι πως, τα τελευταία χρόνια, η Ευρώπη έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται τη στρατηγική σημασία των κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών. Τα ορυκτά και τα μέταλλα βρίσκονται στον πυρήνα της ενεργειακής μετάβασης. Δεν υπάρχει "πράσινη" τεχνολογία –είτε μιλάμε για ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά, ηλεκτρικά οχήματα, έξυπνα κινητά τηλέφωνα ή συστήματα αποθήκευσης ενέργειας– χωρίς πρώτες ύλες όπως ο χαλκός, το νικέλιο, το λίθιο και οι σπάνιες γαίες. Με άλλα λόγια, η ενεργειακή αυτάρκεια και η κλιματική ουδετερότητα περνούν μέσα από την εξόρυξη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του Critical Raw Materials Act, έκανε ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, θέτοντας σαφείς στόχους για παραγωγή και επεξεργασία κρίσιμων υλικών εντός της Ευρώπης. Όμως, για να γίνουν αυτοί οι στόχοι πράξη, πρέπει να κάνουμε τα σωστά βήματα και σε εθνικό επίπεδο.
Η Ελλάδα, για παράδειγμα, έχει στα χέρια της έναν τεράστιο και ανεκμετάλλευτο ορυκτό πλούτο, που μπορεί να δώσει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να συμβάλλει στην αυτάρκεια της Ευρώπης σε ΟΠΥ, στηρίζοντας παράλληλα την οικονομία μας και αποκτώντας ρόλο σε ένα κρίσιμο πεδίο γεωπολιτικής επιρροής. Όπως αναδεικνύεται και από μελέτη του ΙΟΒΕ που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, η χώρα μας διαθέτει αποθέματα χαλκού που εκτιμώνται σε 2,6 εκατ. τόνους και τα οποία μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στον απρόσκοπτο εφοδιασμό της Ευρώπης με ένα μέταλλο καθοριστικής σημασίας για την πράσινη μετάβαση, η ζήτηση του οποίου αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια.
H αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου δεν είναι απλώς οικονομικό θέμα. Είναι εθνικό ζήτημα. Και για να προχωρήσουμε, χρειάζεται ένα σταθερό, σαφές και σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο που διατηρεί τους κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος αλλά και να είναι αποτελεσματικό. Πρέπει δηλαδή να εκσυγχρονιστεί και να επιταχυνθεί η διαδικασία των αδειοδοτήσεων, αλλά κυρίως να ξέρουν οι επενδυτές «ποιοι είναι οι κανόνες του παιχνιδιού».
Το θετικό είναι ότι έχουμε ήδη παραδείγματα, όπως τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, όπου η χώρα κράτησε μια μεγάλη άμεση ξένη επένδυση. Αυτό πρέπει να συνεχίσουμε: να δίνουμε σταθερά σήματα εμπιστοσύνης, να διαμορφώνουμε συνθήκες προσέλκυσης επενδύσεων και να αξιοποιούμε το γεωλογικό και στρατηγικό μας πλεονέκτημα με υπευθυνότητα και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό.
Ποια είναι σήμερα η εικόνα των δραστηριοτήτων σας στην Ελλάδα και πώς βλέπετε να εξελίσσεται το πρόγραμμα επέκτασης των δραστηριοτήτων σας στην Χαλκιδική. Διαβλέπετε προοπτική επέκτασης σε άλλες περιοχές της χώρας με μεταλλευτικό ενδιαφέρον;
Από το 2004, λειτουργούμε τα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική, επενδύοντας με συνέπεια στη δημιουργία ενός μεταλλευτικού κέντρου παγκόσμιας κλάσης, με παραγωγή χρυσού, αργύρου, μολύβδου, ψευδαργύρου και, μελλοντικά, χαλκού. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη άμεση ξένη επένδυση στον μεταλλευτικό κλάδο της χώρας και μία από τις σημαντικότερες συνολικά, που ξεπερνά συνολικά τα 3 δισ. δολάρια.
Με το μεταλλείο της Ολυμπιάδας σε λειτουργία και την εμπορική λειτουργία του μεταλλείου στις Σκουριές να αναμένεται το 2026, η Ελλάδα πρόκειται να αναδειχθεί σε κορυφαία παραγωγό χώρα χρυσού και χαλκού στην Ευρώπη – ένα σημαντικό επόμενο βήμα για εμάς και τη χώρα.
Η αναπτυξιακή δυναμική αυτής της επένδυσης αποτυπώνεται και στη μελέτη του ΙΟΒΕ για το κοινωνικοοικονομικό της αποτύπωμα: την περίοδο 2024–2044, η επένδυση αναμένεται να συνεισφέρει κατά μέσο όρο 550 εκατ. ευρώ ετησίως στο ΑΕΠ της χώρας και 200 εκατ. ευρώ στα δημόσια έσοδα. Παράλληλα, προβλέπεται να δημιουργεί εξαγωγική δραστηριότητα με προστιθέμενη αξία 480 εκατ. ευρώ ετησίως και να στηρίζει συνολικά 8.600 θέσεις πλήρους απασχόλησης (άμεσες, έμμεσες και προκαλούμενες).
Παράλληλα, έχουμε σε εξέλιξη και ένα ακόμη επενδυτικό σχέδιο στην Ελλάδα, την ανάπτυξη έργου εξόρυξης χρυσού και αργύρου στο Πέραμα Αλεξανδρούπολης, μια επένδυση που μπορεί να προσφέρει 700 θέσεις εργασίας στην περιοχή της Θράκης και σημαντικά έργα τοπικής ανάπτυξης.
Χαλκός και χρυσός. Δύο μέταλλα στρατηγικής σημασίας για το παρόν και το μέλλον που μας έρχονται από τα αρχαία χρόνια. Τί ετήσιος όγκος παραγωγής και των δύο απαιτείται για να ευοδωθούν οι στόχοι του αναπτυξιακού προγράμματός σας;
Ο χαλκός και ο χρυσός δεν είναι απλώς μέταλλα με ιστορία, αλλά στρατηγικοί ορυκτοί πόροι για το μέλλον. Αποτελούν θεμέλια για την πράσινη οικονομία και την ψηφιακή τεχνολογία. Χωρίς αυτά, η ενεργειακή μετάβαση μένει σε επίπεδο θεωρίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει έως και το 98% των κρίσιμων πρώτων υλών της. Αν θέλει να ενισχύσει την αυτάρκεια και την ανταγωνιστικότητά της, πρέπει να αξιοποιήσει τον πλούτο στο υπέδαφός της. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να συμβάλλει καθοριστικά σε αυτό. Σε επίπεδο εθνικού ορυκτού πλούτου, η χώρα μας διαθέτει αποθέματα παγκόσμιας κλάσης, ικανά να την τοποθετήσουν ανάμεσα στις κορυφαίες παραγωγούς χώρες χρυσού και χαλκού στην Ευρώπη.
Στα Μεταλλεία Κασσάνδρας, η παραγωγή της Ολυμπιάδας τρέχει με ετήσιους ρυθμούς της τάξης των 500.000 τόνων/έτος και εντός του έτους στοχεύουμε στην αναβάθμιση του εργοστασίου επεξεργασίας και του μεταλλείου ώστε να φτάσουν σε δυναμικότητα ως το 2027 των 650.000 τόνων/έτος και παραγωγής χρυσού σε ουγκιές περί τις 80-90.000.
Στις Σκουριές, η ετήσια παραγωγή το 2027 εκτιμάται σε περίπου 170-190.000 ουγκιές χρυσού και 60-80 εκατομμύρια λίβρες χαλκού.
Ποια είναι η επενδυτική δαπάνη σας την τελευταία πενταετία και πόση από την παραγωγική ικανότητά σας απωλέσατε κατά τη διάρκεια των αλλεπάλληλων κρίσεων μετά το 2020;
Η συνολική επενδυτική μας δαπάνη μέχρι σήμερα ανέρχεται σε περίπου $3 δισ. Η νέα Επενδυτική Συμφωνία του 2021 μας τοποθέτησε σε έναν νέο οδικό χάρτη ανάπτυξης, που σηματοδότησε την επανεκκίνηση των εργασιών στο έργο των Σκουριών, τον λειτουργικό και ψηφιακό μετασχηματισμό του μεταλλείου Ολυμπιάδας και την ένταξη του μεταλλείου Μαύρων Πετρών σε καθεστώς φροντίδας και συντήρησης με παράλληλη διενέργεια νέων γεωλογικών ερευνών.
Ως εκ τούτου, παρότι οι αναπόφευκτες επιπτώσεις της πρωτοφανούς πανδημικής κρίσης επηρέασαν το σύνολο του εμπορίου και της βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας δραστηριότητας, η συγκεκριμένη περίοδος συνέπεσε με τη φάση κατά την οποία θέσαμε τις βάσεις για την ανάκτηση και την περαιτέρω ενίσχυση της παραγωγικής μας δυναμικότητας. Σήμερα, τα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής επιλογής αποτυπώνονται έμπρακτα στην πορεία και τις επιδόσεις της εταιρείας μας.
Είστε ικανοποιημένος από την αντιμετώπιση του κλάδου από την ελληνική Πολιτεία, όσον αφορά το οικονομικό και το νομικό σκέλος; Τί χρειάζεται να γίνει θεσμικά από την ελληνική Πολιτεία, ώστε οι εταιρείες του μεταλλευτικού κλάδου να είναι σε θέση να επιβιώσουν στα χρόνια που έρχονται [ή να αναπτυχθούν περαιτέρω];
Η Επενδυτική Συμφωνία που υπογράψαμε το 2021 με την Ελληνική Πολιτεία σηματοδότησε μια νέα σελίδα για τη δραστηριότητά μας στην Ελλάδα, ως επιστέγασμα μίας μακράς διαδρομής με αρκετές δυσκολίες και προκλήσεις.
Πλέον, αυτό που χρειάζεται ο κλάδος για να αναπτυχθεί είναι ένα σταθερό, σύγχρονο και αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο. Κοινός τόπος όλων των μεγάλων επενδύσεων είναι ο εκσυγχρονισμός και η επιτάχυνση των αδειοδοτικών διαδικασιών, ενώ για τη μεταλλευτική βιομηχανία σημαντικό είναι να δούμε τον μεταλλευτικό κώδικα να αναβαθμίζεται και να εναρμονίζεται με τις αρχές της ευρωπαϊκής πράξης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες. Εξίσου σημαντική είναι και η πρόσβαση σε χρηματοδοτικά κίνητρα που λειτουργούν προτρεπτικά για μεγάλα μεταλλευτικά έργα, τα οποία απαιτούν εμπροσθοβαρή κεφάλαια.
Η επιτάχυνση ωστόσο δεν έρχεται μόνο μέσα από fast track διαδικασίες, αλλά κυρίως από θεσμική σταθερότητα, τη μείωση της γραφειοκρατίας και του κατακερματισμού των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στις επιβλέπουσες και αδειοδοτούσες αρχές. Όταν οι κανόνες είναι ξεκάθαροι και η πορεία αδειοδότησης προβλέψιμη, τότε ο επενδυτής μπορεί να κινηθεί με διαφάνεια, συνέπεια και μακροπρόθεσμη δέσμευση.
Το παράδειγμα της δικής μας Επενδυτικής Συμφωνίας δείχνει πως, όταν υπάρχει πολιτική βούληση και θεσμική σοβαρότητα, η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει και να στηρίξει σημαντικές επενδύσεις. Το ζητούμενο είναι να χτίσουμε πάνω σε αυτή τη βάση και να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον που θα ενθαρρύνει υπεύθυνες επενδυτικές πρωτοβουλίες για ολόκληρο τον κλάδο.
Σε ποιο βαθμό επηρεάζει τα επενδυτικά σας σχέδια η αντίδραση των περιβαλλοντικών ακτιβιστών; Ποιες είναι σήμερα οι σχέσεις σας με την τοπική κοινωνία;
Η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με την τοπική κοινωνία ήταν και παραμένει για εμάς προϋπόθεση για τη βιωσιμότητα της επένδυσής μας. Δεν θεωρήθηκε ποτέ δεδομένη. Χτίστηκε σταδιακά, μέσα από ανοιχτό διάλογο, παρουσία στον τόπο και συνέπεια.
Το νέο επενδυτικό μας σχέδιο έχει βασιστεί σε ανοιχτή διαβούλευση μηνών μέσα από την οποία λάβαμε ανατροφοδότηση που ενσωματώθηκε στον σχεδιασμό του έργου και αποτέλεσε τη βάση του διαλόγου μας μαζί τους. Παράλληλα, έχουμε θεσπίσει κανάλια επαφής και διαλόγου με τους κατοίκους, όπως το φυσικό κατάστημα που διατηρούμε στην περιοχή επισκέψιμο από οποιονδήποτε πολίτη, επιτροπές με κοινωνικούς εταίρους, μηχανισμούς υποβολής αναφορών, και άλλους διαύλους επικοινωνίας που επιτρέπουν την ανοιχτή και διαφανή επικοινωνία και την επίλυση των όποιων ζητημάτων υπάρχουν.
Παράλληλα, ιδρύσαμε ένα πρότυπο Κέντρο Εκπαίδευσης στις εγκαταστάσεις μας στη ΒΑ Χαλκιδική, επενδύοντας από το 2023 σχεδόν 8 εκατ. δολάρια, με στόχο όχι απλώς την επαγγελματική κατάρτιση αλλά την κοινωνική ενδυνάμωση, επιτρέποντας στους εργαζόμενους να αποκτούν πρακτική εμπειρία σε ένα ελεγχόμενο, υψηλής τεχνολογίας περιβάλλον.
Σε περιβαλλοντικό επίπεδο, διαθέτουμε περίπου 9 εκατ. ευρώ για την περιβαλλοντική προστασία, εφαρμόζουμε τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες, και υλοποιούμε προγράμματα αποκατάστασης παράλληλα με τη δραστηριότητά μας – ήδη, το 44% των εκτάσεων που χρησιμοποιούμε έχει αποκατασταθεί ή βρίσκεται σε διαδικασία αποκατάστασης, ενώ η περιβαλλοντική μας επίδοση παρακολουθείται δημόσια, σε πραγματικό χρόνο, μέσω μιας ψηφιακής πλατφόρμας που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, διαθέσιμη σε κάθε πολίτη.
Αυτή η ολιστική προσέγγιση σεβασμού στο περιβάλλον και τις τοπικές κοινωνίες έχει δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης με την τοπική κοινωνία. Ειδικά σε μια περιοχή με ιστορικό φορτίο από το παρελθόν, αναγνωρίζουμε ότι η εμπιστοσύνη χτίζεται με πραγματική συνεργασία και πράξεις, όχι με λόγια. Το πρόγραμμα κοινωνικών επενδύσεων ύψους 80 εκατ. δολαρίων, το οποίο υλοποιούμε με ορίζοντα 25ετίας, είναι αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας. Σχεδιάζεται μαζί με την κοινωνία, με βάση τις πραγματικές της ανάγκες, και στοχεύει σε μια ανάπτυξη συμπεριληπτική, που αντιμετωπίζει τη βιωσιμότητα όχι μόνο ως περιβαλλοντική ευθύνη, αλλά και ως δίκαιη κατανομή της αξίας στην τοπική κοινότητα.