Το περίπτερο της χώρας κυριαρχεί στην είσοδο του τεράστιου συνεδριακού κέντρου στην πόλη Μπελέμ του Αμαζονίου στη Βραζιλία, στελέχη από τις μεγαλύτερες εταιρείες καθαρής ενέργειας παρουσιάζουν το όραμά τους για ένα πράσινο μέλλον σε μεγάλο κοινό στα αγγλικά, και οι διπλωμάτες της χώρας εργάζονται πίσω από τα παρασκήνια για να εξασφαλίσουν εποικοδομητικές συνομιλίες. Αυτοί ήταν οι ρόλοι της Ουάσιγκτον, αλλά τώρα ανήκουν στο Πεκίνο.
«Το νερό ρέει όπου υπάρχει χώρος, και η διπλωματία συχνά κάνει το ίδιο», ανέφερε ο Francesco La Camera, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Είπε ότι η κυριαρχία της Κίνας στον τομέα των ΑΠΕ και των ηλεκτρικών οχημάτων ενισχύει τη θέση της στην κλιματική διπλωματία. Η μεταμόρφωση της Κίνας από μια ήσυχη παρουσία στις COP σε έναν πιο κεντρικό παράγοντα που επιζητά την προσοχή του κόσμου αντικατοπτρίζει μια αλλαγή στον αγώνα κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη μετά την επιστροφή του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Τραμπ, που από καιρό είναι σκεπτικός όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, απέσυρε και πάλι τις ΗΠΑ– ιστορικά τον μεγαλύτερο ιεκπομπέα αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο– από τη σημαντική διεθνή Συμφωνία του Παρισιού για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Φέτος, για πρώτη φορά, αρνήθηκε να στείλει επίσημη αντιπροσωπεία υψηλού επιπέδου για να εκπροσωπήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στη σύνοδο κορυφής.
«Ο Πρόεδρος Τραμπ δεν θα θέσει σε κίνδυνο την οικονομική και εθνική ασφάλεια της χώρας μας για να επιδιώξει ασαφείς κλιματικούς στόχους που καταστρέφουν άλλες χώρες», δήλωσε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τέιλορ Ρότζερς.
Ωστόσο, οι επικριτές προειδοποιούν ότι η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διαδικασία παραχωρεί πολύτιμο έδαφος στις κλιματικές διαπραγματεύσεις, ιδίως καθώς η Κίνα, που είναι σήμερα ο μεγαλύτερος εκπομπέας αερίων του θερμοκηπίου στον κόσμο, επεκτείνει ραγδαία τις βιομηχανίες ΑΠΕ και EVs.
«Η Κίνα το έχει καταλάβει», δήλωσε ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Γκάβιν Νιούσομ, κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στη διάσκεψη νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. «Η Αμερική είναι τελειωμένη από ανταγωνιστικής άποψης, αν δεν συνειδητοποιήσουμε τι στο καλό κάνουν σε αυτόν τον τομέα, στις αλυσίδες εφοδιασμού, πώς κυριαρχούν στη μεταποίηση, πώς πλημμυρίζουν την αγορά».
Ένας όμορφος κόσμος
Σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, όταν η Κίνα είχε ένα μικρό περίπτερο με λίγες μόνο θέσεις διαθέσιμες για κυρίως τεχνικά και ακαδημαϊκά πάνελ, το περίπτερο της COP30 καταλαμβάνει προνομιακό χώρο κοντά στην είσοδο, δίπλα στη χώρα υποδοχής, τη Βραζιλία.
Φλιτζάνια βιώσιμου κινεζικού καφέ μονοποικιλίας, παιχνίδια με πάντα, και επώνυμα διαφημιστικά δώρα προσελκύουν τους περαστικούς, οι οποίοι μπορούν να παρακολουθήσουν παρουσιάσεις από Κινέζους αξιωματούχους και στελέχη των μεγαλύτερων εταιρειών ανανεώσιμης ενέργειας στον κόσμο.
«Ας τιμήσουμε την κληρονομιά και ας υλοποιήσουμε το όραμα του Παρισιού, καθοδηγούμενοι από το όραμα ενός κοινού μέλλοντος», δήλωσε την Πέμπτη ο Μενγκ Σιανγκφένγκ, αντιπρόεδρος της κινεζικής CATL, του μεγαλύτερου κατασκευαστή μπαταριών στον κόσμο. «Ας προωθήσουμε τη συνεργασία για το κλίμα και ας χτίσουμε μαζί έναν καθαρό, όμορφο κόσμο».
Ο γίγαντας των μπαταριών προμηθεύει ήδη το ένα τρίτο των μπαταριών για κατασκευαστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων, όπως η Tesla, η Ford και η Volkswagen. Ήταν η πρώτη φορά που η CATL διοργάνωσε εκδήλωση σε μια COP, με στόχο να προσεγγίσει ένα κοινό από κυβερνήσεις και ΜΚΟ.
Νωρίτερα το απόγευμα, ο αναπληρωτής υπουργός οικολογίας της Κίνας, Λι Γκάο, δήλωσε σε ένα κατάμεστο ακροατήριο ότι η θέση της Κίνας ως ο κορυφαίος παραγωγός ανανεώσιμης ενέργειας στον κόσμο «αποφέρει οφέλη σε χώρες, ιδίως στον Παγκόσμιο Νότο». Η State Grid της Κίνας, η μεγαλύτερη εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο, και οι γίγαντες της ηλιακής ενέργειας Trina και Longi πραγματοποίησαν επίσης παρουσιάσεις. Ο κινεζικός γίγαντας των ηλεκτρικών αυτοκινήτων BYD παρουσίασε ένα στόλο υβριδικών οχημάτων plug-in συμβατών με βιοκαύσιμα που παράγονται στο εργοστάσιό του στη Μπαΐα της Βραζιλίας, για χρήση στη COP30.
Τόσο ο πρόεδρος της COP, Αντρέ Κορέα ντο Λάγο, όσο και η διευθύνουσα σύμβουλος της COP30, Άνα ντε Τόνι, εξήραν τον ρόλο της Κίνας ως ηγέτη στην τεχνολογία καθαρής ενέργειας. «Η Κίνα έχει δείξει ηγετικό ρόλο όχι μόνο με την υλοποίηση της δικής της ενεργειακής επανάστασης, αλλά και με την κλίμακα της παραγωγικής της ικανότητας, που μας επιτρέπει πλέον να αγοράζουμε προϊόντα χαμηλών εκπομπών άνθρακα... σε ανταγωνιστικές τιμές», δήλωσε η ντε Τόνι.
«Η Κίνα είναι αποφασισμένη όχι μόνο να συνεχίσει να είναι ένας πολύ σταθερός ηγέτης στη Συμφωνία του Παρισιού, ενισχύοντας τη διακυβέρνηση του κλίματος, αλλά και να λάβει πολύ πρακτικά μέτρα για να υποστηρίξει άλλες χώρες».
Το παρασκήνιο
Η Κίνα διαδραματίζει έναν πιο διακριτικό ρόλο στα παρασκήνια των διαπραγματεύσεων, καλύπτοντας το κενό που άφησαν οι ΗΠΑ, οι οποίες ήταν γνωστές για την ικανότητά τους να συσπειρώνουν τις κυβερνήσεις προς την επίτευξη συμφωνίας, σύμφωνα με νυν και πρώην διπλωμάτες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις.
«Σιγά-σιγά, η Κίνα ενεργεί ως εγγυητής του κλιματικού καθεστώτος», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης από μια αναδυόμενη οικονομία. «Έχουν επενδύσει πολλά στην πράσινη οικονομία. Αν υπάρξει οποιαδήποτε οπισθοδρόμηση, θα χάσουν». Ένας Βραζιλιάνος διπλωμάτης δήλωσε ότι η Κίνα διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη συμφωνίας για την ατζέντα της COP30 πριν ακόμη ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, ενώ τα προηγούμενα χρόνια οι διπλωμάτες της δεν εμπλέκονταν εκτός αν υπήρχε κάποιο θέμα που τους αφορούσε.
Η Σου Μπινιάζ, που υπηρέτησε ως αναπληρωματική απεσταλμένη των ΗΠΑ για το κλίμα υπό τον Τζον Κέρι και ήταν βασική αρχιτέκτονας της Συμφωνίας του Παρισιού, δήλωσε ότι η Κίνα είχε την ικανότητα να συνενώσει τα ευρέα συμφέροντα του αναπτυσσόμενου κόσμου, από μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες όπως οι BRICS έως μικρές αναπτυσσόμενες χώρες. Συνεργάστηκε στενά με τους Κινέζους ομολόγους της σε τέσσερις διμερείς συμφωνίες για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης αυτής που άνοιξε το δρόμο για τη συμφωνία του Παρισιού.
«Τείνουν να είναι πολύ σκληροί, να υιοθετούν σκληρές θέσεις όπως έκαναν οι ΗΠΑ, αλλά στη συνέχεια να είναι ρεαλιστές προς το τέλος», δήλωσε. «Πρέπει να καταλήξουν σε ένα αποτέλεσμα που κανείς δεν θεωρεί αρκετά κακό για να το μπλοκάρει». Η Μπινιάζ δήλωσε ότι δεν είναι ακόμη πεπεισμένη ότι η Κίνα διαδραματίζει ηγετικό ρόλο πέρα από τα περίπτερα. «Αν το ήθελαν, θα είχαν θέσει έναν πιο φιλόδοξο στόχο μείωσης των εκπομπών», είπε, αναφερόμενη στην ανακοίνωση της Κίνας τον Σεπτέμβριο ότι θα μειώσει τις εκπομπές τουλάχιστον κατά 7% από το υψηλότερο επίπεδο τους έως το 2035.
Ο Λι Σούο, έμπειρος παρατηρητής της Κίνας στις κλιματικές συνομιλίες του ΟΗΕ και επικεφαλής του China Climate Hub στο Asia Society Policy Institute, αντέκρουσε ότι η τεχνολογική θέση της Κίνας ήταν ήδη μια επίδειξη πολιτικής ηγεσίας, επειδή οι εταιρείες της έκαναν τις δεσμεύσεις του ΟΗΕ εφικτές. «Η πιο ισχυρή χώρα δεν είναι αυτή με το πιο δυνατό μικρόφωνο στη COP», είπε, «αλλά αυτή που παράγει και επενδύει πραγματικά σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα».