Θα ήταν ανόητο να υποτιμήσει κανείς την κρισιμότητα των σπάνιων γαιών. Εξάλλου, κάθε σοβαρή δύναμη (Κίνα, ΗΠΑ, ΕΕ) έχει πλέον τη δική της λίστα με στρατηγικής σημασίας ορυκτά που επιθυμεί να ελέγχει. Εντούτοις, υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που χρήζουν προσοχής. Πρώτον, κανείς δεν γνωρίζει στην πραγματικότητα αν και πόσα κοιτάσματα σπάνιων γαιών— ή άλλων σημαντικών ορυκτών— βρίσκονται εντός των ουκρανικών συνόρων— και δη των εδαφών που ελέγχει το Κίεβο. Αυτό γιατί οι πιο πρόσφατες γεωλογικές έρευνες στη χώρα πραγματοποιήθηκαν δεκαετίες πριν. Κατά τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής το 2022, κυκλοφορούσαν στο διαδίκτυο διάφοροι χάρτες που έδειχναν ότι πολλά από τα καθ’υποψίαν κοιτάσματα ορυκτών βρίσκονταν κοντά στις περιοχές από όπου εισέβαλαν οι ρωσικές δυνάμεις. Βέβαια, το κατά πόσο αυτή η επιλογή βασίστηκε στο ενδιαφέρον των Ρώσων για αυτά τα αποθέματα ή στις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή μένει να αποδειχθεί.
Δεύτερον, η εξόρυξη και επεξεργασία των σπάνιων γαιών είναι μία ιδιαίτερα ακριβή επένδυση. Αντιθέτως με το όνομά τους, οι σπάνιες γαίες υπάρχουν σε πολλές περιοχές του πλανήτη. Αυτό που τις καθιστά ουσιαστικά ξεχωριστές είναι η δυσκολία στο να διυλιστούν από τα υπόλοιπα στοιχεία που βρίσκονται στο έδαφος. Για αυτό και η επεξεργασία των σπάνιων γαιών αποτελεί το κλειδί στον εντεινόμενο ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ με την Κίνα. Η Κίνα έχει καταφέρει να ελέγχει πάνω από το 90% (!!!) της επεξεργασίας των σπάνιων γαιών σε διεθνές επίπεδο, καθιστώντας τον κλάδο ακόμα έναν όπου το Πεκίνο έχει το αδιαμφισβήτητο πλεονέκτημα. Ενδεχομένως, η αμερικανική ηγεσία οφείλει στο άμεσο μέλλον να εξετάσει πώς και γιατί οι ΗΠΑ έμειναν τόσο πίσω σε αυτόν τον κρίσιμο τομέα. Όμως αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως τα όποια κοιτάσματα σπάνιων γαιών εντοπισθούν στην Ουκρανία θα πρέπει να είναι οικονομικά αποδοτικά ώστε να προχωρήσουν οι ιδιαίτερα υψηλές επενδύσεις.
Αυτό που σίγουρα διαθέτει η Ουκρανία, αλλά δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει, είναι τα ορυκτά καύσιμα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Ουκρανία διαθέτει ορισμένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ευρώπη. Δυστυχώς, ένα μεγάλο μέρος αυτών βρίσκεται επί του παρόντος υπό ρωσικό έλεγχο. Παρόλα αυτά, στις βορειοανατολικές και δυτικές επαρχίες που συνεχίζει να ελέγχει το Κίεβο υπάρχουν επίσης αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Δεδομένων των δυσκολιών που προκύπτουν στο ζήτημα των σπάνιων γαιών, καθώς και της εμπειρίας των Αμερικάνων στις εξορύξεις υδρογονανθράκων, η πιο λογική λύση θα ήταν να ξεκινήσουν τις επενδύσεις από εκεί. Η προοπτική αυτή καθίσταται ακόμα πιο ελκυστική όταν αναλογιστεί κανείς πως η αγορά και οι υποδομές για τη μεταφορά των καυσίμων υπάρχουν ήδη.
Πράγματι, η επένδυση στο ουκρανικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο με στόχο την εξαγωγή τους προς την Ευρώπη θα είναι ένα επωφελές σενάριο για όλους τους εμπλεκόμενους. Η ίδια η ΕΕ έχει κάθε λόγο να προτιμήσει αυτή την εναλλακτική καθώς θα της επέτρεπε να μειώσει ή και να μηδενίσει τις εισαγωγές από τη Ρωσία— αν τελικά αποφασίσει να προχωρήσει με αυτό το σχέδιο— και να αποφύγει άλλες “ενεργειακές περιπέτειες” με εταίρους όπως το Αζερμπαϊτζάν, το οποίο έχει ολοένα και περισσότερες απαιτήσεις από τις Βρυξέλλες, ενώ παραμένει στενά συνδεδεμένο με τη Ρωσία. Ως εκ τούτου, οι Βρυξέλλες οφείλουν να ασχοληθούν σοβαρά με την υλοποίηση αυτού του σχεδίου, κατανοώντας πως δεν χρειάζεται να αναζητούν μακριά για αυτά που υπάρχουν δίπλα τους.