Ξεχωριστό ρόλο ανάμεσά τους είχε η Καππαδοκία, που είχε κατακλυστεί από ελληνικούς πληθυσμούς και που αργότερα υπήρξε κέντρο διάδοσης της ελληνορθόδοξης θρησκείας κι ευλάβειας. Ακόμα και στα χρόνια της οθωμανικής παρουσίας στην περιοχή άνθησαν ο ελληνισμός και η ορθόδοξη πίστη. Εκκλησιές και μοναστήρια ξεφυτρώνουν παντού, στο περίεργο μορφολογικά περιβάλλον της Καππαδοκίας, με τα υπόσκαφά της και τις τρύπες των θεόρατων βράχων της να είναι διανθισμένα με τοιχογραφίες και τόπους λατρείας της ελληνορθόδοξης πίστης.
Η Καππαδοκία, με τον πληθυσμό της να ευημερεί λογω της επιτυχημένης δραστηριότητας πολλών οικογενειών – κυρίως της Σινασού – στην Κωνσταντινούπολη, με την τροφοδοσία πλοίων και το εμπόριο χαβιαριού, βρέθηκε γεωγραφικά έξω από τις συγκρούσεις ανάμεσα στις δυνάμεις του Κεμάλ και στον προελαύνοντα ελληνικό στρατό μέχρι τον Σαγγάριο ποταμό και κοντά στην Αγκυρα. Αυτό βοήθησε ώστε να μην υπάρχουν διενέξεις ανάμεσα στον ελληνορθόδοξο πληθυσμό της περιοχής και τους τούρκους κατοίκους. Ετσι ο εκεί ελληνισμός δεν αισθάνθηκε απειλούμενος όταν έσπασε το μέτωπο, υπήρξε άτακτη υποχώρηση των Ελλήνων με τελική κατάληξη την καταστροφή της Σμύρνης.
Στη Λωζάννη, που ακολούθησε η τελική διαπραγμάτευση για τις συνέπειες του πολέμου, άρχισαν οι συζητήσεις για ανταλλαγή πληθυσμών. Αρχικά η Τουρκία επέμεινε για την έξωση του Πατριαρχείου από την Κωνσταντινούπολη, ώστε να μην υπάρχει καθόλου ελληνορθόδοξη θεσμική παρουσία στα εδάφη της. Ουδέποτε τέθηκε αρχικά από μέρους της ζήτημα μετακίνησης των 50.000 περίπου ελληνορθόδοξων κατοίκων της Καππαδοκίας. Στην εμμονή των Αγγλων, και της Ελλάδας, να μη μετακινηθεί το Πατριαρχείο και να μην πειραχθεί ο ελληνικός πληθυσμός (100.000) της Κωνσταντινούπολης, οι Τούρκοι τελικά υποχώρησαν. Αποδέχθηκαν να παραμείνουν το Πατριαρχείο, χωρίς διοικητικές ή πολιτικές αρμοδιότητες πλέον, και οι Ελληνες της Πόλης. Απαίτησαν όμως να φύγουν οι ελληνορθόδοξοι οπουδήποτε αλλού – και απο την Καππαδοκία –, ανάμεσά τους και οι τουρκόφωνοι Καραμανλήδες, που ήξεραν όμως να γράφουν μόνο ελληνικά!
Παρέμεινε λοιπόν μόνο το Πατριαρχείο με τους ιερείς του, αλλά χωρίς ποίμνιο, χωρίς πιστούς. Οι Ελληνες της Πόλης σύντομα έφυγαν σταδιακά κι αυτοί. Και μερικές δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι στην Καππαδοκία ξεσπιτώθηκαν, έχασαν τόπο καταγωγής, τις μνήμες τους, τον εαυτό τους και βρέθηκαν ουσιαστικά στο κενό – χωρίς περιουσίες. Ψάχνοντας στην πραγματικότητα για πατρίδα. Ποια ήταν ακριβώς η λογική αυτού του χειρισμού; Σε τι ακριβώς απέβλεπε; Πώς ωφελήθηκε ο ελληνισμός; Δεν υπάρχει ανάγκη κάποιας έρευνας για αυτή την τραγωδία;
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")